خلیل، رقم جدید گندم نان مناسب کشت در اقلیم گرم و خشک جنوب ایران

نوع مقاله : آزاد سازی رقم

نویسندگان

1 استاد، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

2 استادیار، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی بلوچستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایرانشهر، ایران.

3 استادیار، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی سیستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زابل، ایران.

4 استادیار، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم آباد، ایران.

5 استادیار، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران.

6 استادیار، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی ومنابع طبیعی استان خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران.

7 محقق ، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

8 محقق، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی صفی آباد دزفول، سازمان تحقیقات، آموزش وترویج کشاورزی، دزفول، ایران.

9 استادیار، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی شاهرود، سازمان تحقیقات، آموزش وترویج کشاورزی، شاهرود، ایران.

10 محقق، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی ومنابع طبیعی استان خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران.

11 استادیار، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

12 استادیار، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی ومنابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش وترویج کشاورزی، گرگان، ایران.

چکیده

رقم خلیل با شجرهBow"s"/Vee"s"//1-60-3/3/Cocoraque 75/4/Chamran ، حاصل برنامه به نژادی ملی غلات کشور بوده و دورگ گیری این لاین در سال زراعی 83-1382 در بخش تحقیقات غلات کرج انجام و از سال زراعی 85-1384 لاین های در حال تفرق حاصل از دورگ مذکور از جمعیت F2 به بعد در برنامه دو نسل در سال که بین ایستگاه‏ های تحقیقاتی ایرانشهر و کلاردشت برقرار می‏باشد، وارد شدند. این رقم در آزمایش سازگاری اقلیم گرم و خشک جنوب در سال زراعی 92-1390 به مدت دو سال زراعی و در شش ایستگاه اقلیم گرم و خشک جنوب کشور مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که این رقم دارای پایداری عملکرد دانه در ایستگاه‏ های مورد ارزیابی در اقلیم گرم و خشک جنوب کشور می‏ باشد. پتانسیل عملکرد بالا، مقاومت قابل قبول به بیماری‏ های زنگ زرد و زنگ سیاه و ریزش دانه و کیفیت نانوایی بسیار خوب از ویژگی‏ های این رقم می‏ باشد. این رقم برای کشت در مناطق گرم جنوب به خصوص مناطقی که فشار بیماری ها و به ویژه زنگ زرد در آن مناطق عامل محدود کننده می‏ باشد، معرفی گردید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Khalil, a new bread wheat cultivar, for cultivation in southern warm and dry zone of Iran

نویسندگان [English]

  • M. Esmaeilzadeh Moghaddam 1
  • G. Najafian 1
  • Kh. Mahmoudi 2
  • H. Akbari Moghaddam 3
  • M. Sayahfar 4
  • S. Tahmasebi 5
  • G. L. Aeineh 6
  • N. Amir Bakhtiar 7
  • M. Farhadi Sadr 8
  • M. Abedini Esfahlani 9
  • F. Afshari 1
  • M. Dalvand 8
  • A. K. Zakeri 5
  • N. A. Tabatabaei 10
  • M. Yasaei 5
  • R. Roohparvar 11
  • S. Kia 12
1 Professor, Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Extension, Education and Research Organization (AREEO), Karaj, Iran.
2 Assistant Professor, Field and Horticultural Crops Research Department, Seed and Plant Improvement Division, Bluchestan Agriculture and Natural Resources Research Center, Agricultural Extension, Education and Research Organization
3 Assistant Professor, Field and Horticultural Crops Research Department, Seed and Plant Improvement Division, Sistan Agriculture and Natural Resources Research Center, Agricultural Extension, Education and Research Organization (AREEO), Zabol, Iran.
4 Assistant Professor, Field and Horticultural Crops Research Department, Seed and Plant Improvement Division, Lorestan Agriculture and Natural Resources Research Center, Agricultural Extension, Education and Research Organization (AREEO),
5 Assistant Professor, Field and Horticultural Crops Research Department, Seed and Plant Improvement Division, Fars Agriculture and Natural Resources Research Center, Agricultural Extension, Education and Research Organization (AREEO), Shiraz, Iran.
6 Assistant Professor, Field and Horticultural Crops Research Department, Seed and Plant Improvement Division, Khozestan Agriculture and Natural Resources Research Center, Agricultural Extension, Education and Research Organization (AREEO), Ahwaz, Iran.
7 Researcher , Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Extension, Education and Research Organization (AREEO), Karaj, Iran.
8 Researcher, Field and Horticultural Crops Research Department, Seed and Plant Improvement Division, Safiabad Agriculture and Natural Resources Research Center, Agricultural Extension, Education and Research Organization (AREEO), Dezful, Iran.
9 Assistant Professor, Field and Horticultural Crops Research Department, Seed and Plant Improvement Division, Shahroud Agriculture and Natural Resources Research Center, Agricultural Extension, Education and Research Organization (AREEO),
10 Researcher, Field and Horticultural Crops Research Department, Seed and Plant Improvement Division, Khozestan Agriculture and Natural Resources Research Center, Agricultural Extension, Education and Research Organization (AREEO), Ahwaz, Iran.
11 Assistant Professor, Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Extension, Education and Research Organization (AREEO), Karaj, Iran.
12 Assistant Professor, Field and Horticultural Crops Research Department, Seed and Plant Improvement Division, Golestan Agriculture and Natural Resources Research Center, Agricultural Extension, Education and Research Organization (AREEO),
چکیده [English]

"Khalil" wheat variety with the pedigree of Bow"s"/Vee"s"//1-60-3/3/Cocoraque 75/4/Chamran has derived from national wheat breeding program. The cross of this variety was made in Karaj in 2003-04 cropping season and then from F2 generation in 2005-06 cropping season, its segregating lines were studied through a shuttle breeding program between Iranshahr and Kelardasht research stations. The new variety was evaluated in Elite Regional Wheat Yield Trial (ERWYT) in the southern warm and dry zones' research stations during 2012-14 cropping seasons. The results confirmed that this new variety has yield stability in the studied research stations in southern warm and dry agro-climatic zone. Considering high grain yield, high level of resistance to different physiological races of stripe rust in different locations (hot spots), good grain quality as well as good agronomic performance and resistance to shattering, this line was selected and officially released as Khalil in 2017. Khalil, is adapted to irrigated wheat growing areas in the southern dry and warm agro-climatic zone in Iran, where in most of these regions a high disease pressure especially occurred by yellow rust is a limited factor for wheat production.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bread wheat
  • southern warm and dry zone
  • grain yield potential
  • resistant to diseases
1- اسماعیل زاده مقدم، م .1389. گزارش نهایی پروژه ارزیابی ژنوتیپ‏های گندم نان در آزمایش مقایسه عملکرد مقدماتی ناحیه‏ای برای در اقلیم گرم و خشک جنوب کشور. بخش تحقیقات غلات. موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر. شماره 1281/89 .22 صفحه.
 
 
2- اسماعیل زاده مقدم، م .1390. گزارش نهایی پروژه ارزیابی ژنوتیپ‏های گندم نان در آزمایش یکنواخت مقایسه عملکرد پیشرفته در اقلیم گرم و خشک جنوب کشور. بخش تحقیقات غلات. موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر.شماره 42605. 19 صفحه.
 
 
3- اسماعیل زاده مقدم، م .1393. گزارش نهایی پروژه بررسی لاین‏های امید بخش گندم نان در آزمایش یکنواخت سراسری (ERWYT90)  در مناطق گرم جنوب کشور (Zone II).شماره 48544. ۲۱ صفحه.
 
 
4- احمدی، ک.، عبادزاده، ح.، عبدشاه، ه.، کاظمیان، آ. و رفیعی، م.1397. آمارنامه کشاورزی سال زراعی 96-1395. انتشارات مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات وزرات جهاد کشاورزی، جلد اول. 116 صفحه.
 
 
5- اکبری مقدم، ح .1393. گزارش پروژه بررسی و مقایسه عملکرد دانه ارقام و لاین‌های امیدبخش گندم نان در شرایط زارعین (تحقیقی- تطبیقی). مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی سیستان. شماره 47250. 13 صفحه.
 
 
6- بی نام . ۱۳94. برنامه اقتصاد مقاومتی تولید محصولات اساس (طرح خوداتکایی تولید گندم کشور) در سال‏های 1404-1394. معاونت امورزراعت وزارت جهادکشاورزی. انتشارات وزارت جهاد کشاورزی. 28 صفحه.
 
 
7- دستفال، م. 1394. گزارش پروژه تحقیقی-تطبیقی مقایسه عملکرد لاین‏های امیدبخش گندم نان با رقم شاهد در شرایط زارعین منطقه داراب. مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس. شماره 48636. 33 صفحه.
 
 
8- کشاورز، ع.، جلال کمالی، م.، حمید نژاد، م.، صدری، ب.، حیدری، ا. و محسنین م .1۳۸۱. طرح افزایش عملکرد و تولید گندم آبی و دیم کشور (۱۳۹۰-۱۳۸۱). وزارت جهاد کشاورزی. 146 صفحه.