سائین رقم جدید گندم نان زمستانه سازگار با دیم‏زارهای سرد استان اردبیل و مناطق مستعد شمال غرب کشور در شرایط آبیاری تکمیلی

نوع مقاله : آزاد سازی رقم

نویسندگان

1 دانشیار، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران.

2 مربی، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران.

3 دانشیار، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران

4 استادیار ، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران.

5 محقق، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران.

6 محقق، بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زنجان، ایران.

7 محقق، بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، پارس آباد مغان، ایران.

8 استادیار، بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران.

9 استادیار ، بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران.

10 دانشیار ، معاونت دیم سرارود، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران.

11 استاد، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

12 محقق، معاونت دیم سرارود، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران.

13 مربی ، بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران.

14 مربی، بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اراک، ایران.

15 استادیار ، بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، پارس آباد مغان، ایران.

16 استادیار ، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

17 استادیار ، بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران.

18 محقق، بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران.

19 محقق، بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران.

20 محقق، بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران.

21 محقق، بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران.

22 استادیار، بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران.

23 محقق، بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران.

24 کارشناس، بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، پارس آباد مغان، ایران.

25 محقق، بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی صفی آباد دزفول، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، دزفول، ایران.

26 دانشیار، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

27 محقق، موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

چکیده

اصلاح و معرفی ارقام جدید با ویژگی‌هایی مانند عملکرد بالا و مقاومت به بیماری‏ ها برای مناطق خاصی از دیم‏ زارها برای پایداری تولید گندم ضروری است. رقم جدید سائین (Azar2/87Zhong 291) حاصل تلاقی رقم آذر2 با لاین 87Zhong 291 (تیپ رشد بینابین، پرمحصول، دانه درشت و مقاوم به زنگ زرد) بود، که به منظور تجمیع ژن‌های مفید در نتاج این دورگ در سال زراعی 79-1378 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه انجام گردید. میانگین عملکرد دانه رقم جدید و شاهد آذر2 در ایستگاه مراغه (92-1385) در شرایط دیم به‏ ترتیب 2601 و 2493 کیلوگرم در هکتار و با یک بار آبیاری تکمیلی در زمان کاشت به ‏ترتیب 3529 و 3223 کیلوگرم در هکتار بود. بر اساس نتایج، رقم سائین در منطقه اردبیل دارای سازگاری خصوصی بوده و میانگین عملکرد دانه رقم جدید و ارقام اوحدی و آذر2 به ‏ترتیب 1604، 1267 و 1355 کیلوگرم در هکتار بود. در پروژه تحقیقی- تطبیقی در شهرستان نیر استان اردبیل، میانگین عملکرد ارقام سائین و آذر2 به‏ ترتیب 2307 و 2275 کیلوگرم در هکتار بود. رقم جدید نسبت به بیماری زنگ زرد مقاوم، نسبت به بیماری زنگ قهوه‏ ای مقاوم تا نیمه مقاوم و نسبت به سیاهک پنهان معمولی و سیاهک پاکوتاه گندم نیز مقاوم بوده است. رقم جدید دارای تیپ رشد زمستانه، رنگ دانه سفید، میانگین ارتفاع بوته 67 سانتی‏ متر و وزن هزار دانه 33 گرم بوده و مقاوم به سرما، خوابیدگی و ریزش دانه می‌باشد. در مجموع به دلیل دارا بودن پتانسیل عملکرد بالا، مقاومت به بیماری‏ های غالب مناطق دیم و سایر ویژگی‏های مناسب زراعی، این رقم برای کاشت در دیم ‏زارهای استان اردبیل و مناطق مستعد شمال غرب کشور در اقلیم سرد و مناطق دیم با آبیاری تکمیلی توصیه می‏ شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Saein, A new winter bread wheat cultivar for cold dryland area of Ardabil and north west of country and supplementary irrigation

نویسندگان [English]

  • M. Roostaei 1
  • M. Hassanpour Hosni 2
  • E. Zad hasan 2
  • D. Sadeghzadeh Ahari 3
  • B. Sadeghzadeh 4
  • R. Eslami 5
  • K. Soleimani 6
  • Gh. Abedi Asl 7
  • E. Rohi 8
  • GH. Khalilzadeh 9
  • R. Haghparast 10
  • M. Aghaei Sabarzeh 11
  • R. Rajabi 12
  • M. M. Ahmadi 13
  • T. Babaei 14
  • M. Ghasemi 15
  • F. Afshari 11
  • R. Roohparvar 16
  • Sh. Kia 17
  • M. Moradi 18
  • R. Hooshyar 19
  • M. Kheirgoo 20
  • N. Tabatabai 21
  • M. Yasaii 22
  • S. M. Ata Hoseini 23
  • S. Sarkari 24
  • M. Dalvand 25
  • S. Mahfoozi 26
  • S. Bahrami 27
1 Associate Professor, Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Maragheh, Iran.
2 Researcher, Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Maragheh, Iran.
3 Associate Professor, Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Maragheh, Iran.
4 Assistant Professor , Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Maragheh, Iran.
5 Researcher,, Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Maragheh, Iran.
6 Researcher, Field and Horticultural Crops Research Department, Zanjan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Zanjan, Iran.
7 Researcher, Field and Horticultural Crops Research Department, Ardabil Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Moghan, Iran.
8 Assistant Professor, Field and Horticultural Crops Research Department, Kordestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Sannandaj, Iran.
9 Assistant Professor, Field and Horticultural Crops Research Department, Azarbaijan gharbi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Urmia, Iran.
10 Associate Professor, Saramrood Dryland Branch, Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Maragheh, Iran.
11 Professor, Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran.
12 Researcher, Saramrood Dryland Branch, Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Maragheh, Iran.
13 Researcher, Field and Horticultural Crops Research Department, Khorasan Razavi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Neyshaboor, Iran.
14 Researcher, Field and Horticultural Crops Research Department, Markazi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Arak, Iran.
15 Assistant Professor , Field and Horticultural Crops Research Department, Ardabil Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Moghan, Iran.
16 Assistant Professor , Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran.
17 Assistant Professor. Field and Horticultural Crops Research Department, Golestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Gorgan, Iran.
18 Researcher, Field and Horticultural Crops Research Department, Kordestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Sannandaj, Iran.
19 Researcher, Field and Horticultural Crops Research Department, Azarbaijan gharbi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Urmia, Iran.
20 Researcher, Field and Horticultural Crops Research Department, Golestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Gorgan, Iran.
21 Researcher, Field and Horticultural Crops Research Department, Khozestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Ahvaz, Iran.
22 Assistant Professor, Field and Horticultural Crops Research Department, Fars Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Zarghan, Iran.
23 Researcher, Field and Horticultural Crops Research Department, Khorasan Razavi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Neyshaboor, Iran.
24 Researcher, Field and Horticultural Crops Research Department, Ardabil Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Moghan, Iran.
25 Researcher, Field and Horticultural Crops Research Department, Safiabad Dezful Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Dezful, Iran.
26 Associate Professor, Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran.
27 Researcher, Seed and Plant Certification and Registration Institute (AREEO), Karaj, Iran.
چکیده [English]

Release of new wheat cultivars with good characteristics such as high yield performance and resistance to diseases for specific regions under rainfed condition is an essential task for sustainability of wheat production. Saein was generated by crossing between: Azar2 and 87Zhong291 (with facultative growth type, high yield performance, good thousand kernel weight and resistance to diseases) in 1999-2000 in Maragheh Research Station. Grain yield means of Saein and Azar2 (as check cultivar) during 2006-2013 cropping seasons in Maragheh Research Station were 2601 and 2493 kgha-1 under rainfed condition and 3529 and 3223 kgha-1 with a supplementary irrigation at the sowing time, respectively. Results showed that Saein had also a specific adaptability in Ardabil regions and grain yield means of Saein (new cultivar), Ohadi and Azar2 (as check cultivars) in Ardabil were 1604, 1267 and 1355 kgha-1, respectively. Results of an on-farm study, in the farmer field in Ardabil province, showed that grain yield means of Saein and Azar2 during 2013-2014 cropping season were 2307 and 2275 kgha-1, respectively. The new cultivar is resistant to yellow rust, resistant to moderately resistant to leaf rust and also resistant to common bunt and dwarf bunt as well as resistant to cold damage, lodging and seed shuttering. New cultivar has winter growth type, white grain color, 76 cm plant height and 33 gr 1000 kernel weight. Based on its good characteristics, this line was released as a new wheat cultivar with the commercial name of Saein in 2015 and was recommended for cultivation in rainfed regions in Ardabil province, in the cold dryland areas in the north west of Iran and also in areas with the potential of supplementary irrigation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Wheat
  • saein
  • yellow rust
  • ardabil
  • supplementary irrigation
1-  اسماعیل‏زاده مقدم، م.، زکی‏زاده، م.، اکبری مقدم، ح.، عابدینی اسفهلانی، م.، سیاح‏فر، م.، نیک‏زاد، ا. ر.، طبیب غفاری، م. و لطفعلی آیینه، غ. ع. 1390. اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و بررسی پایداری عملکرد دانه در ژنوتیپ‏های گندم نان در مناطق گرم و خشک جنوب ایران. مجله به‏نژادی نهال و بذر. (1-27)2: 257-273.
 
 
2-  بی نام. 1394. آمارنامه کشاورزی. مرکز آمار و اطلاعات وزارت کشاورزی. 163 صفحه.
 
 
3-  بی نام. 90-1389. نتایج سالیانه تحقیقات گندم دیم. موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور. 82 صفحه.
 
 
4-  بی نام. 91-1390. نتایج سالیانه تحقیقات گندم دیم. موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور. 82 صفحه.
 
 
5-  بی نام. 92-1391. نتایج سالیانه تحقیقات گندم دیم. موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور. 156 صفحه.
 
 
6-  روستایی، م.، قاسمی، ا.، حسنپور حسنی، م.، اسلامی، ر.، نجفلو، م.، شکوری، ر.، رستمی، ر.، رحیمی، ب.، شقاقی، م.، رفیعی، ف.، ایرانی پور، ش.، یغموری، پ.، فتحی رضایی، و. و دست بری، ر. 1391. خسارت زنگ زرد بر عملکرد گندم دیم رقم سرداری. پژوهش‏های زراعی در حاشیه کویر (کشاورزی پویا). (9)2: 123-132.
 
 
7-  روستایی، م. 1394. گزارش نتایج سالیانه تحقیقات گندم دیم. کمیته فنی گندم، وزارت جهاد کشاورزی، تهران. انتشارات موسسه تحقیقات دیم. 112-1.
 
 
8-  قاسمی کلخوران، م. 1394. بررسی خصوصیات زراعی و عملکرد دانه گندم لاین جدید Azar2/87 Zhong  و رقم آذر2 در استان اردبیل.  انتشارات موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور. 25 صفحه.
 
 
9. FAO Stat. 2015.  UN Food and Agriculture Organization Statistical Database. FAO, Rome, Italy. http://faostat.fao.org/.
 
 
10. Mohammadi, R., Haghparast, R., Amri, A. and Ceccarelli, S. 2010. Yield stability of rainfed durum wheat and GGE biplot analysis of multi-environment trials. Crop Pasture Sci. 61: 92–101.
 
 
11. Araus, J. L., Slafer, G. A., Royo, C. and Serret, M. D. 2008. Breeding for yield potential and stress adaptation in cereals. Crit. Rev. Plant Sci. 27:377–412.