انتخاب بهترین آرایش کاشت برای ارقام مختلف کنجد (Sesamum Indicum L)

نوع مقاله : ترویجی

نویسندگان

1 استادیار، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

2 استادیار ، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

3 کارشناس، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

چکیده

تعیین آرایش کاشت بهینه در دستیابی به عملکرد مطلوب در گیاهان زراعی و از جمله کنجد نقش تعیین­ کننده‏ای دارد. لذا آرایش‏ های مختلف کاشت در سه سطح شامل کشت یک، دو و سه ردیف بر روی پشته بر صفات کمی و کیفی شش رقم کنجد به نام‏ های هلیل، دشتستان 2، داراب 1، اولتان، یلو وایت و ناز تک شاخه به ‏صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک ‏های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تأثیر آرایش کاشت برای تمام صفات اندازه‏ گیری شده به جز درصد روغن دانه معنی‏ دار بود. همچنین اثر رقم برای تمام صفات اندازه‏ گیری شده معنی ‏دار شد. اثر متقابل آرایش کاشت و رقم تنها برای تعداد شاخه فرعی در سطح یک درصد معنی‏ دار بود. بیشترین عملکرد دانه از دو تیمار کشت یک و دو ردیف روی پشته به‏ ترتیب با عملکرد 1000 و 1092 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. تیمار کشت سه ردیف روی پشته کمترین میزان عملکرد دانه را با 481 کیلوگرم در هکتار تولید کرد. علاوه بر این بیشترین عملکرد دانه (957 کیلوگرم در هکتار) و درصد روغن (53/3 درصد) به عنوان مهم‏ترین صفات مورد بررسی به­ ترتیب از ارقام دشتستان 2 و داراب 1 به دست آمد. نتایج این آزمایش نشان داد که در انتخاب بهترین آرایش کاشت کنجد باید به ویژگی‏ های ارقام توجه شود و تراکم و آرایش کاشت به نحوی تنطیم شود که ضمن استفاده گیاه از عوامل محیطی، رقابت بین بوته‏ ها به حداقل رسیده و حداکثر عملکرد اقتصادی حاصل شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Selection of the best planting pattern for different sesame (Sesamum Indicum L.) cultivars

نویسندگان [English]

  • M. gholamhoseeini 1
  • F. Shariati 2
  • A. Aghamohammadi 3
1 Assistant Professor, Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran
2 Assistant Professor , Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran
3 Researcher, Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran
چکیده [English]

Determining the optimum planting pattern plays a critical role to achieve optimal yield in crops such as sesame. In this study effects of different planting patterns including one, two and three-row cultivation on quantitative and qualitative traits of six sesame cultivars including Halil, Dashtestan 2, Darab 1, Oltan, Yellow white and Naz takshakhe were evaluated using a factorial experiment based on a randomized complete block design with three replications in the research farm of Seed and Plant Improvement Institute. The results showed that the effect of planting pattern was significant for all traits measured except seed oil percentage. Also, the effect of cultivar for all traits was significant. The interaction between planting pattern and cultivar was significant (p≤ 0.01) only for branching number. The highest grain yield obtained from one and two-row planting patterns having 1000 and 1092 kgha-1 grain yields, respectively. In contrast, the lowest grain yield (481 kgha-1) was obtained from three-row planting pattern. Moreover, the maximum grain yield (957 kgha-1) and seed oil percentage (53.3 %), as the most important traits of sesame, obtained from Dashtestan 2 and Darab 1 cultivars, respectively. The results suggested that in selecting the best planting patterns, cultivars characteristics and planting density should be taken into account so that plants can efficiently use environmental factors, which reduce competition among plants in order to reach to the maximum economic yield.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Crop management
  • Grain yield
  • Oil percentage
  • Oilseed crops

مراجع

1- احمدی، م. و بحرانی، م. ج. 1388. تأثیر مقادیر مختلف نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد و میزان روغن دانه ارقام کنجد در منطقه بوشهر. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. 8: 131-123.
 
 
2- اصغری، ج.، زراعی، ب. و برزگری، م. 1385. اثر تراکم و الگوی کاشت بر برخی صفات، عملکرد و اجزای عملکرد دو هیبرید ذرت. مجله علوم و صنایع کشاورزی. 2(2): 132-123.
 
 
3- بذرافشان، ف.، فتحی، ق.، سیادت، ع.، آینه بند، ا. و عالمی سعید، خ. 1384. بررسی الگوی کاشت و تراکم بوته بر عملکرد و اجزاء عملکرد ذرت شیرین. مجله علوم کشاورزی. 28(2): 126-117.
 
 
4- رفیعی، م.، خادمی، ک.، سبزی، ح. و محمد خانی، ر. 1383. اثر تراکم و الگوی ماشت بر برخی خصوصیات مرفولوژیک ذرت دانه‌ای. خلاصه مقالات هشتمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران. 3 تا 5 شهریور ماه. رشت. دانشگاه گیلان.
 
 
5- فروغی، ع.،  قرخلو، ج. و قادری فر، ف. 1392. تأثیر فاصله ردیف کاشت و تداخل علف هرز توق بر عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم کنجد در گرگان. مجله الکترونیک تولید گیاهان زراعی. 6(2): 116-110.
 
 
6- محمدیان، م.، رضوانی مقدم، پ.، زرقانی، ه. و یانق، ع. 1392. بررسی شاخص­های مورفولوژیک و فیزیولوژیکی کشت مخلوط سه توده کنجد. نشریه پژوهش­های زراعی ایران. 11(3):  429-421.
 
 
7- مقنی نصری، م. 1381. تأثیر تراکم بوته و آرایش کاشت بر روی عملکرد و اجزاء عملکرد ذرت Ksc 647. خلاصه مقالات هفتمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران. 4-2 شهریور ماه 1381. کرج. موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر.
 
 
8. Adebisi, M. A., Ajala, M. O., Ojo, D. K. and Salau, A. W. 2005. Influence of population density and season on seed yield and its components in Nigerian sesame genotypes. J. Trop. Agr. 43:13-18.
 
 
9. Ali, A., Tanveer, A., Nadeem, M. A. and Bajwa, A. L. 2005. Effect of sowing dates and row spacings on growth and yield of sesame. J. Agr. Res. 43(1): 19–26.
 
 
10. Aslam, M., Nasrullah, H. M., Akhtar, M., Ali, B., Akram, M., Nawaz, H. and Javeed, H. M. R. 2015. Role of different planting techniques in improving the water logging tolerance and productivity of sesame (Sesamum indicum L.). Bangladesh J. Sci. Ind. Res. 50(3): 193–98.
 
 
11. Bhardwaj, H. L., Hamama, A. A., Kraemer, M. E. and Langham, D. R. 2014. Cultivars, planting dates and row spacing effects on sesame seed yield and mineral composition. J. Agr. Sci. 6(9): 1–7.
 
 
12. Cheema, M. A., Malik, M. A., Hussain, A., Shah, S. H. and Basra, S. M. A. 2001. Effect of time and rate of nitrogen and phosphorus application on the growth and the seed and oil yield of Canola (Brassica napus L.). Crop Sci. 186:103-110.
 
 
13. El Naim, A. M., El Day, E. M. and Ahmed, A. A. 2010. Effect of plant density on the performance of some sesame (Sesamum indicum L.) cultivars under rainfed. Res. J. Agr. Biol. Sci. 6(4): 498–504.
 
 
14. El Serogy, S. T., El Eman, M. A. and Sorour, W. A. I. 1997. The performance of two sesame varieties under different sowing method in two locations. Ann. Agr. Sci. 42: 355–4.
 
 
15. Hopkins W. G. and Hunter, N. P. 2004. Introduction to plant physiology. 3rd ed. John Wiely & Sons Pub. NewYork.
 
 
16. Jakusko, B. B., Usman, B. D. and Mustapha, A. B. 2013. Effect of row spacing on growth and yield of sesame (Sesamum indicum L.) in Yola, Adamawa State, Nigeria. J. Agr. Vet. Sci. 2(3): 36–39.
 
 
17. Jouyban, Z. and Moosavi, S. G. 2012. Seed yield and some yield components of sesame as affected by irrigation interval and different levels of n fertilization and superabsorbent. Afr. J. Biotech. 11(49): 10944–48.
 
 
18. Langham, R. D. 2007. Phenology of Sesame. ASHS Press, Alexandria, VA.
 
 
19. Manivannan, N., Kartika, R., Puntica, B., Vindhiyavarman, P. and Murlidhara, V. 2008. Association pattern among the yield attributes in varieties and hybrids of sunflowers (Helianthus annus L.). HELIA. 49: 83-90.
 
 
20. Monpara, B. A. and Vaghasia, D. R. 2016. Optimizing sowing time and row spacing for summer sesame growing in semi-arid environments of India. Int. J. Curr. Res. Acad. Rev. 4(1): 122–31.
 
 
21. Rahnama, A. and Bakhshandeh, A. 2006. Determination of Optimum Row-Spacing and Plant Density for Uni-branched Sesame in Khuzestan Province. J. Agr. Sci. Tech. 8: 25-33.
 
 
22. Roy, N., Abdullah, S. M., Amun, M. and Sarwar, J. 2009. Yield performance of sesame (Sesamum indicum L.) varieties at varying levels of row spacing. Res. J. Agr. Biol. Sci. 5(5): 823-827.
 
 
23. Uzun, B. and Cagirgan, M. I. 2006. Comparison of determinate and indeterminate lines of sesame for agronomic traits. Field Crop. Res. 96: 13–18.
 
 
24. Weise, E. A. 2000. Oilseed crops. Blackwell Sci. Ltd Oxford. UK. 364p.
یافته‌های تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی
دوره 9، شماره 1
شهریور 1399
صفحه 13-25

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 15 مرداد 1398
  • تاریخ بازنگری: 25 آبان 1399
  • تاریخ پذیرش: 20 اسفند 1398

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار