حیدری، رقم جدید گندم نان برای شرایط آبیاری معمولی و تنش خشکی پس از مرحله گلدهی در مناطق سرد کشور

نوع مقاله : آزاد سازی رقم

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی و هماهنگ کننده برنامه بهنژادی گندم اقلیم سرد کشور.

2 بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، میاندوآب، ایران.

3 بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران.

4 بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اراک، ایران.

5 بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اردبیل، ایران.

6 بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران.

7 بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زنجان، ایران.

8 بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تبریز، ایران.

9 بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اقلید، ایران.

10 بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قزوین، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، قزوین، ایران.

11 دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

12 موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

13 دانشگاه گوئلف، گوئلف، کانادا.

14 بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران

چکیده

ارقام مناسب و اصلاح شده نقش مؤثری در افزایش تولید ایفا می‌نمایند. رقم گندم حیدری حاصل برنامه به‌نژادی گندم اقلیم سرد کشور است که در سال زراعی 76-1375 از تلاقی لاین Ghk"s"/Bow"s"//90Zhong87 با رقم شیرودی در کرج ایجاد گردید. در سال زراعی 77-1376 نسل F1 و طی سال‌های زراعی 82-1377 نسل‌های در حال تفکیک آن در کرج مورد ارزیابی قرار گرفت. این رقم در طول سال‌های زراعی 87-1383 در آزمایشات مقایسه عملکرد سراسری اقلیم سرد کشور مورد بررسی قرار گرفت. در آزمایشات یکنواخت سازگاری در شرایط آبیاری نرمال و تنش خشکی پس از مرحله گلدهی که در سال‌های زراعی 87-1385 در 12 ایستگاه تحقیقاتی اقلیم سرد اجرا گردید، رقم حیدری با میانگین عملکرد دانه 7145 کیلوگرم در هکتار در شرایط نرمال و 6032 کیلوگرم در هکتار در شرایط خشکی برتر از رقم شاهد (شهریار) به ترتیب با میانگین عملکرد 6413 کیلوگرم در هکتار در شرایط نرمال و 4507 کیلوگرم در هکتار در شرایط خشکی بود. بیشترین عملکرد دانه رقم حیدری در شرایط آبیاری نرمال به میزان 10600 کیلوگرم در هکتار در سال زراعی 85-1384 از ایستگاه تحقیقاتی همدان گزارش گردید. در پروژه‌های تحقیقی- تطبیقی و تحقیقی- ترویجی نیز رقم گندم حیدری برتر از ارقام شاهد بود. این رقم دارای تیپ رشد بینابین می باشد. میانگین وزن هزار دانه آن در شرایط آبی و تنش خشکی به ترتیب 41 و 36 گرم، دانه آن سخت با رنگ روشن (زرد کهربایی)، میانگین ارتفاع بوته آن 86 سانتی‌متر، میانگین تعداد روز تا گلدهی آن (از 11 دی ماه) 128 روز و تعداد روز تا رسیدن آن در شرایط آبی و تنش خشکی به ترتیب 176 و 165 روز و میانگین دوره پرشدن دانه در شرایط آبی و تنش خشکی به ترتیب 48 و 37 روز است. رقم حیدری نسبت به بیماری زنگ زرد واکنش مقاوم، و به بیماری‌های زنگ قهوه‌ای و سیاه واکنش نیمه حساس نشان داد و از نظر شاخص‌های کیفیت نانوایی، در گروه گندم‌های با کیفیت خوب شناسایی گردید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Haydari, A New Bread Wheat Variety for Optimum Irrigation and Post-Anthesis Drought Stress Conditions in Cold Regions of Iran

نویسندگان [English]

  • Amir Yazdansepas 1
  • Mohammad Rezaei 2
  • Mehrdad Chiychi 3
  • Taqi Babaie 4
  • Qulamreza Aminzadeh 5
  • Ahmad Zareh Fayzabadi 6
  • Alireza Razavi 6
  • Amrigholi Sanjari 5
  • Masoud Qudsi 6
  • Masoud kamel 7
  • Mirsaeed Abedi 8
  • Mahmoud Nazeri 6
  • Masoud Ezzatahmadi 6
  • Parviz salehi 9
  • Seyed Karim Housseiniby 10
  • Shahnaz Ashouri 2
  • Abbas Saidi 11
  • Mohsen Esmaeilzadeh 12
  • Tohid Najafimirak 12
  • Farzad Afshari 12
  • Mitra Serajazari 13
  • Rahim Houshyar 2
  • Safarali Safavi 5
  • Mahmoud Atahousseini 14
1 Member of scientific board and coordinator of winter wheat breeding program in cold regions of Iran.
2 Seed and Plant Improvement Research Department, West Azarbaijan Agricultural and Natural Resources and Education Center, AREEO, Miandoab, Iran.
3 Seed and Plant Improvement Research Department, Hamedan Agricultural and Natural Resources and Education Center, AREEO, Hamedan, Iran.
4 Seed and Plant Improvement Research Department, Markazi Agricultural and Natural Resources and Education Center, AREEO, Arak, Iran.
5 Seed and Plant Improvement Research Department, Ardebil Agricultural and Natural Resources and Education Center, AREEO, Ardebil, Iran.
6 Seed and Plant Improvement Research Department, Razavi Khorasan Agricultural and Natural Resources and Education Center, AREEO, Mashhad, Iran.
7 Seed and Plant Improvement Research Department, Zanjan Agricultural and Natural Resources and Education Center, AREEO, Zanjan, Iran.
8 Seed and Plant Improvement Research Department, East Azarbaijan Agricultural and Natural Resources and Education Center, AREEO, Tabriz, Iran.
9 Seed and Plant Improvement Research Department, Fars Agricultural and Natural Resources and Education Center, AREEO, Eqlid, Iran.
10 Seed and Plant Improvement Research Department, Qazvin Agricultural and Natural Resources and Education Center, AREEO, Qazvin, Iran.
11 University of Shahid Beheshti, Tehran, Iran.
12 Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran.
13 University of Guelph, Guelph, Canada.
14 Seed and Plant Improvement Research Department, Razavi Khorasan Agricultural and Natural Resources and Education Center, AREEO, Mashhad, Iran.
چکیده [English]

Haydari was developed from the cross between Ghk"s"/Bow"s"//90Zhong87 line and Shiroodi cultivar in Cereals Research Field at Karaj in 1996-97 cropping season. The F1 generation and segregated populations were managed at Karaj from 1997 to 2003. The performance of Haydari was evaluated in breeding nursery trials across all the research stations in cold regions of the country from 2004 to 2008 and in on-farm and verification trials from 2008 to 2014. It expressed grain yield higher than the other genotypes and check cultivars throughout the experiments. High grain yield and tolerance to terminal drought make Haydari well-suited to the cold regions in Iran. The highest grain yield of Haydari was 10600 kg ha-1 under irrigated condition which reported from Hamedan experimental station in 2005-06 cropping season. It displayed resistance to stripe rust and moderate susceptibility to leaf rust and stem rust. Across all experimental sites over two years, the average grain yield of Haydari under optimum irrigation and post-anthesis drought stress conditions was 7.1 and 6.0 t ha-1 compared to 6.4 and 4.5 t ha-1 for Shahryar (check cultivar), respectively. Haydari has exhibited good general baking quality similar to check cultivar Shahryar. It is an awned and facultative in growth habit and its grain is hard and amber. Haydari was registered in 2015 and is appropriate for under optimum irrigation and post-anthesis drought stress conditions in cold regions of Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cold zone
  • Drought Stress
  • optimum irrigation
  • yield potential and stability

مراجع

1- یزدان سپاس ا، رضایی م، چای چی م، بابایی ت، سلطانی ر، امین زاده غ ر، عابدی م س، ناظری م، عزت احمدی م، صالحی پ، حسینی بای س ک، عاشوری ش (1388) گزارش نهایی بررسی صفات مرفو- فیزیولوژیک و پایداری عملکرد دانه در ژنوتیپ‌های امیدبخش گندم نان زمستانه و بینابین در مناطق سرد (ERWYT-C85). شماره 274/88
 
 
2. Braun HJ, Saulescu NN (2011) Breeding winter and facultative wheat. http://www.fao.org/docrep/006/Y4011E/y40110f.htm
 
 
3. Ehdaie B, Waines JG, Hall AE (1988) Differential response of landraces and improved spring wheat genotypes to stress environments. Crop Science 28:838-842
 
 
4. Fernandez GC (1992) Effective selection criteria for assessing plant stress tolerancePP.257-270. in Proceeding of the International Symposium on Adaptation of Vegetables and other Food Crops in Temperature and Water Stress. Taiwan, 13-16 Aug.
 
 
5. Fischer R, Maurer R (1978) Drought resistance in spring wheat cultivars. I. Grain yield responses. Australian Journal of Agricultural Research 29:897-912
 
 
6. Kang MS (1993) Simultaneous selection for yield and stability in crop performance trials: consequences for growers. Agron. J.85: 754-757
 
 
7. Kang MS, Gauch HG (1996) Genotype by Environment Interaction. CRC Press, New York
 
 
8. Rajaram S, Braun HJ, van Ginkel M (1996) CIMMYT's approach to breed for drought tolerance. Euphytica 92:147-153
 
 
9. Reynolds M, Skovmand B, Trethowan R, Pfeiffer W (2000) Wheat Program. CIMMYT, Mexico
 
 
10. SAS. Inst. Inc (1989) SAS/STAT User,s Guide. Ver, 6, Fourth Edition, vol. 1. Cary, NC
 
 
11. Sharma RC, Rajaram S, Alikulov S, Ziyaev Z, Hazratkulova S, Khodarahmi M, Nazeri SM, Belen S, Khalikulov Z, Mosaad M, Kaya Y, Keser M, Eshonova Z, Kokhmetova A, Ahmedov, MG, Jalal Kamali MR, Morgounov AI (2013) Improved winter wheat genotypes for Central West Asia. Euphytica 190:19-31
 
 
12. Slafer GA, Araus JL (1998) Improving wheat responses to abiotic stresses. pp. 201-213. In A. E. Slinkard (ed.) Proceedings of the 9th International Wheat Genetic Symposium, volume 1. Saskatoon, Saskatchewan, Canada
 
 
13. van Ginkel, M, Calhoun DS, Gebeyehu G, Miranda A, Tian-you C, Pargas Lara R, Trethowan R, Sayre K, Crossa J, Rajaram S (1998) Plant traits related to yield of  wheat in early, or continuous drought conditions. Euphytica 100: 109- 121
یافته‌های تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی
دوره 6، شماره 2
آذر 1396
صفحه 165-176

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 15 شهریور 1395
  • تاریخ بازنگری: 20 آبان 1396
  • تاریخ پذیرش: 12 آبان 1396

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار