ثمین، رقم جدید نخود متحمل به تنش خشکی، دانه درشت و پر محصول برای کشت بهاره در مناطق سرد دیم کشور

نوع مقاله : آزاد سازی رقم

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی همدان

2 مربی پژوهش، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران

3 مربی پژوهش، مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زنجان، ایران

4 مربی پژوهش، مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان شمالی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیروان، ایران

5 کارشناس، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم- سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران

6 استادیار، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم- سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران

7 مربی پژوهش، مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران

8 استادیار پژوهش، مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران.

9 کارشناس، مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران.

10 مربی پژوهش، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم- سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران

چکیده

تنشخشکی یکی از مهم‌ترین تنش‌های غیرزنده است که بیشترین سهم در کاهش عملکرد در زراعت دیم را به خود اختصاص داده است. درشتی دانه یکی از خصوصیات بارزبرای بازار پسندی در نخود است. رقم ثمین (ILC 1799) در قالب آزمایشات بین‌المللی تحمل به خشکی از مرکز بین‌المللی تحقیقات کشاورزی در مناطق خشک (ICARDA) در سال 1381 دریافت شد. این ژنوتیپ در آزمایش‌های مختلف درایستگاه‌های مناطق معتدل سرد و سردسیر کشور به همراه سایر لاین‌ها و ارقام شاهد طی سال‌های 1381 تا 1393 مورد بررسی قرار گرفت. برتری عملکرد دانه رقم ثمیندر سال‌های مورد بررسی نسبت به میانگین ارقام شاهد 32 درصد بود. بر اساس نتایج بدست آمده، میانگین عملکرد رقم ثمیندر طی سال‌های بررسی در کشور 919 کیلوگرم در هکتار بود. رقم ثمین ضمن درشتی دانه (وزن صد دانه 36 گرم) نسبت به بیماری پژمردگی فوزاریومی مقاوم بوده و در مقایسه با ارقام شاهد دارای عملکرد بالاتری در کشت بهاره در شرایط دیم بود. از این‌رو این رقم برای کشت بهاره در مناطق مراغه، کردستان، زنجان، کرمانشاه، همدان، ارومیه و خراسان شمالی معرفی و توصیه می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Sameen, A New Drought Tolerance, Large Seed Size and High Potential Yield Chickpea Cultivar for Spring planting on Cold Dryland Condition of Iran

نویسندگان [English]

  • S. H. Sabaghpour 1
  • Y. Ferayedi 2
  • M. Kamel 3
  • A.A. Mahmoodi 4
  • M. Mahdeyeh 5
  • F. Mahmoodi 6
  • A. Saeed 7
  • H. Kanoni 8
  • H. R. Pouralibaba 2
  • M. Khaledahmadi 9
  • A. Shabani 10
  • M. Namatifard 9
  • M.R. Shahab 5
  • I. Karami 5
1 Prof. Sayyed Hossain Sabaghpour, Agricultural and Natural Resources Research and Education of Center of Hamedan Province
2 Researcher Officer, Dryland Agricultural Research Institute, AREEO,Maragheh, Iran
3 Researcher Officer,ZanjanAgricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Zanjan, Iran
4 Researcher Officer,Northen Khorasan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Shirvan, Iran
5 Expert,Dryland Agricultural Research Institute, AREEO,Maragheh, Iran
6 Assistant Professor, Deputy Dryland Agricultural Research Institute, AREEO,Kermanshah, Iran
7 Researcher Officer,Western AzarbijanAgricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Oromieyeh, Iran
8 Assistant Professor,Kordestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO,Sanandaj, Iran
9 Expert,Kordestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO,Sanandaj, Iran
10 Researcher Officer, Deputy Dryland Agricultural Research Institute, AREEO,Kermanshah, Iran
چکیده [English]

Drought is one of the most important abiotic stresses, which has the most contribution for declining crop production under dryland condition. Large seed size in chickpea is one of major factors for high market acceptance. Sameen cultivar (ILC1799) was received through Chickpea International Drought Tolerance Nursery (CIDTN) from ICARDA in 2002. Cultivar Sameen along with other lines and checks was evaluated in different experiments in moderate cold and cold regions during 2002- 2014 cropping seasons. The results showed that Sameen cultivar had 32 percent higher yield than checks during several years of evaluations. Average grain yield and 100-seed weight of Sameen cultivar during evaluations were 919 kgha-1 and 36 g, respectively. This cultivar is also resistant to fusarium wilt disease compared with checks. Therefore, spring planting of Sameen cultivar in Hamadan, Maragheh, Kordestan, Zanjan, Kermanshah, Oromieyeh and Northern Khorasan is recommended.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Chickpea
  • drought tolerance
  • fusarium wilt tolerance
  • large seed size
  • yield
1-بی‌نام) 1394( آمارنامه کشاورزی سال زراعی 93-1392 وزارت جهاد کشاورزی. معاونت برنامه ریزی و افتصادی، 158 صفحه
 
 
2- صباغ‌پور س ح (الف1384) گزارش‌نهایی بررسی و انتخاب لاین‌های نخود متحمل به خشکی در خزانه بین‌المللی. موسسه تحقیقات کشاورزی دیم. شماره ثبت113/84. 26 صفحه
 
 
3- صباغ‌پور، س ح (ب1384) گزارش ‌نهایی بررسی و انتخاب لاین‌های نخود متحمل به خشکی در خزانه بین‌المللی. موسسه تحقیقات کشاورزی دیم. شماره 310/84. 31 صفحه
 
 
4- صباغ پور س ح (الف 1385)شاخص‌ها و مکانیزیم‌های تحمل به خشکی در گیاهان. کمیته خشکی و خشکسالی کشاورزی. 154صفحه
 
 
5- صباغ‌پور س ح (ب 1385) چالش‌ها و راهکارهای افزایش تولید حبوبات دیم در ایران. مجله علوم زراعی. 30 (2): پیوست 8، 54-15
 
 
6- صباغ‌پور س ح (1387) گزارش‌نهایی بررسی خصوصیات زراعی و سازگاری لاین‌های نخود تیپ کابلی در کشت بهاره. موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور. شماره 907/87. 48 صفحه
 
 
7- صباغ‌پور س ح، محمودی ف، ربیعی و ر، هاشمی و (1388) نتایج تحقیقات به‌نژادی حبوبات دیم. سال زراعی 88-1378. موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور. 123 صفحه
 
 
8- صباغ‌پور س ح (1390) گزارش‌نهایی بررسی خصوصیات زراعی و عملکرد لاین‌های پیشرفته نخود در مزارع زارعین در کشت بهاره در شرایط دیم استان همدان. موسسه تحقیقات کشاورزی دیم. شماره ثبت: 907/87. 24صفحه
 
 
9- صباغ‌پور س ح (1393) سند ملی راهبردی تحقیقات حبوبات کشور. سازمان نشر وانتشارات، 412 صفحه
 
 
10- صباغ‌پور س ح (1394) مقایسه خصوصیات زراعی و عملکرد دانه لاین امیدبخش نخود (ILC1799) با رقم محلی در آزمایش تحقیقی ترویجی مزارع زارعین همدان. موسسه تحقیقات کشاورزی دیم. شماره 48101، 25 صفحه
 
 
11- فرایدی ی (1384) بررسی خصوصیات زراعی و مقایسه عملکرد دانه ارقام نخود سفید در کشت بهاره در شرایط دیم موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور. شماره 1508/84، 53 صفحه
 
 
12- مهدیه م (1392) ارزیابی مقاومت ارقام و لاین‌های نخود نسبت به بیماری پژمردگی فوزاریومی در شرایط دیم. موسسه تحقیقات کشاورزی دیم. شماره 42932، 26صفحه
 
 
13. Bayaa B, Erskine W, and Singh M (1997) Screening lentil for resistance to Fusarium wilt: Methodology and sources of resistance. Euphytica, 98: 69-74
 
 
14. Sabaghpour S H (2015) Pulses development status in Iran.On REGIONAL Consultation on Promotion of Pulses for the Multiple Benefits in Asia”.FAO