ارزیابی شکاف عملکردی لاین‌ها و ارقام گندم دوروم در شرایط تحقیقاتی و مزارع زارعین

نوع مقاله : ترویجی

نویسندگان

1 مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سرارود، ایران

2 مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان روانسر، سازمان جهاد کشاورزی استان کرمانشاه، روانسر، ایران

3 مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان اسلام‌آباد غرب، سازمان جهاد کشاورزی استان کرمانشاه، حمیل، ایران

4 مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان کرمانشاه، سازمان جهاد کشاورزی استان کرمانشاه، سرفیروزآباد، ایران

چکیده

بررسی عملکرد گندم دیم در استان کرمانشاه طی سال‌های 1363 تا 1392 نشان می‌دهد که تغییر محسوسی که نشان‌دهنده یک روند رو به رشد باشد مشاهده نمی‌شود و طی این سال‌ها عملکرد گندم دیم بین 600 تا 1400 کیلوگرم در نوسان بوده است. بررسی ظرفیت قابل حصول و واقعی عملکرد، تعیین فاصله بین این دو (Yield gap) و شناسایی عوامل محدودکننده دستیابی به عملکرد قابل حصول و توسعه راهبردهای مناسب می‌تواند به بهبود عملکرد ارقام زراعی کمک نماید. در این رابطه تعداد 12 ژنوتیپ گندم شامل نه لاین اصلاحی گندم دوروم، یک رقم جدید گندم دوروم بنام ساجی و دو رقم محلی گندم نان (سرداری) و دوروم (زردک) به عنوان شاهد در یک طرح بلوک‌های کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم سرارود و شرایط زارعین در سه منطقه دالاهو، سرفیروزآباد و حمیل در استان کرمانشاه در سال زراعی 89-1388 مورد بررسی قرار گرفتند. بررسی عملکرد ژنوتیپ‌ها نشان داد که رقم جدید ساجی در هر چهار منطقه، عملکردی بیشتر از میانگین دو رقم محلی (سرداری و زردک) داشت و بسته به منطقه از 42 تا 198 درصد افزایش عملکرد نسبت به میانگین شاهدها نشان داد. برخی از ژنوتیپ‌ها در مناطق مختلف (بجز در منطقه دالاهو) نیز عملکرد بیشتری از رقم ساجی تولید کردند که در میان آن‌ها ژنوتیپ شماره 8 در دو منطقه (حمیل و سرارود) از ساجی برتر بودند و بقیه ژنوتیپ‌ها فقط در یک منطقه از ساجی عملکرد بیشتری داشتند. مقایسه عملکرد ژنوتیپ‌ها در ایستگاه تحقیقاتی با شرایط زراعین نشان داد که از 35 تا 80 درصد بسته به مناطق کاهش عملکرد نسبت به ایستگاه تحقیقاتی وجود دارد. با توجه به اینکه رقم جدید گندم دوروم ساجی در بیشتر مناطق نسبت به لاین‌های اصلاحی گندم دوروم دارای برتری عملکرد بود می‌توان اظهار داشت که در حال حاضر این رقم در مناطق مختلف استان دارای برتری است، توسعه کشت این رقم یکی از راهکارها می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of Yield Gap of Durum Wheat Genotypes Under Research and Farmers' Fields Conditions

نویسندگان [English]

  • R. Mohammadi 1
  • A. Abdolahi 1
  • MS. Mohammadi 2
  • K. Elahi 3
  • SR. Yari 4
1 Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Sararood Branch, Kermanshah, Iran.
2 Ravansar Jihad-e-Agriculture, Ravansar, Kermanshah, Iran.
3 Islam Abad Jihad-e-Agriculture, Homail, Kermanshah, Iran.
4 Kermanshah Jihad-e-Agriculture, Sarfirouz Abad, Kermanshah. Iran.
چکیده [English]

Study of rainfed wheat production in Kermanshah province, Iran, during 1984-2013 indicates no clear trend in yield increasing, while rainfed wheat yield varied between 600 to 1400 kg/ha in this period. Assessment of attainable and actual yields, identify the yield gaps, limiting factors involved in achieving attainable yield and develop suitable strategies can help to improve yield productivity under rainfed conditions. In this study 12 wheat genotypes consisting of 9 durum wheat lines, one new durum wheat cultivar (cv. Saji) and two durum (Zardak) and bread (Sardari) local varieties were evaluated in a randomized complete blocks design with three replications in Sararood rainfed research station and three farmers' fields (i.e. Dalahoo, Sarfirouz abad and Homail) in Kermanshah province, Iran, during 2009-10 cropping season. Evaluation of genotypes based on mean yield indicated that the Saji cultivar produced higher yield than two local checks across four experimental sites, and out yielded the checks by 42 to 198%, depending on experimental sites. Some genotypes performed better than Saji cultivar across experimental sites (except Dalaho site), in which breeding line G8 performed better than Saji in two sites (Homail and Sararood) and others performed well in one site. Comparison of mean yield production in research station with farmers' fields indicated a decreasing yield equal to 35 to 80%, depending on experimental site, in farmers' fileds compared to research station. In regard to the results, development of cultivation of Saji durum wheat cultivar can be considered as one of the approaches to further enhance of yield productivity and to decrease of yield gap of rainfed wheat in Kermanshah province.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Attainable yield
  • Actual yield
  • Farmers' fields and Rainfed wheat
1- بی‌نام (1392)آمارنامه زرعت وزارت جهاد کشاورزی http://www.maj.ir/portal/Home/Default.aspx
 
 
2- بی‌نام (1393)مدیریت زراعت، سازمان جهاد کشاورزی استان کرمانشاه 
 
 
3. Anderson WK (2010) Closing the gap between actual and potential yield of rainfed wheat. The impacts of environment, management and cultivar. Field Crops Res. 116: 14-22
 
 
4. Fabriani G, Lintas C (1998) Durum chemistry and technology. American Association of Cereal Chemistry. Minessota. USA Pp: 1-16
 
 
5. Naab JB, Singh P, Boote KJ Jones JW, Marfo KO (2004) Using the CROPGRO peanut model to  quantify yield gaps of peanut in the Guinean Savanna zone of Ghana. Agron. J. 96: 1231-1242
 
 
6. Patil RM, Oak MD, Tamhankar SA, Rao VS (2008) Mapping and validation of  a major QTL for yellow pigment content on VAL in durum wheat (Triticum turgidum L. ssp. durum. Mol. Breed. 21: 485-496
 
 
7. Singh P, Vijaya D, Chinh NT, Pongkanjana A, Prasad KS, Srinivas K, Wani SP (2001) Potential productivity and yield gap of selected crops in the rainfed regions of India, Thailand, and Vietnam. Natural Resource Management Program Report no. 5. Patancheru 502 324, Andhra Pradesh, India: International Crops Research Institute for the Semi-Arid Tropics. 50 pp
 
 
8. Tahir M, Ketata H, Sadeghi E, Amiri A (1999) Wheat and barley improvement in the dryland areas of Iran: present status and future prospects. Agricultural Research Education and Extension Organization, Iran. pp: 67.
 
 
9. Van Ittersum MK, Rabbinge R (1997) Concepts in production ecology for the analysis and quantification of agricultural input-output combinations. Field Crops Res. 52: 197-208
 
 
10. Van Ittersum MK, Cassman K G, Grassini P, Wolf J,  Tittonell P, Hochman Z (2013) Yield gap analysis with local to global relevance-A review. Field Crops Res. 143: 4-17