خاتم، رقم جدید جو آبی با سازگاری و عملکرد بالا مناسب برای اراضی شور و لب شور اقلیم معتدل کشور

نوع مقاله : آزاد سازی رقم

نویسندگان

1 معاون بخش تحقیقات غلات- موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر- سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

2 مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

3 بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان، ایران

4 بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمان، ایران

5 بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران

6 مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران

7 مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان جنوبی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بیرجند، ایران

چکیده

شوری خاک و آب از مهم‌ترین تنش‌های غیر زنده محدود‌کننده تولید محصولات کشاورزی در مناطق خشک و نیمه خشک جهان است.کشت جو آبی در اقلیم معتدل کشور در سطح بیش از300 هزار هکتار انجام می‌گیرد که بسیاری از این مناطق با مشکل تنش شوری مواجه است. رقم جو خاتم حاصل از تلاقی رقم صحرا به عنوان پایه مادری و رقم کویر به عنوان پایه پدری در ایستگاه ورامین و انتخاب در نسل‌های در حال تفکیک در مزرعه آزمایشی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر- بخش تحقیقات به‌نژادی غلات در کرجمی‌باشد. نتایج آزمایش‌های مقایسه عملکرد و بررسی‌های تحقیقی- ترویجی در اراضی با تنش شوری (EC 12-8 دسی‌زیمنس) و اراضی لب شور (EC 8-4 دسی‌زیمنس) منطقه معتدل نشان دهنده برتری رقم خاتم نسبت به ارقام شاهد مانند نصرت، والفجر، ریحان 03 بود، به طوری که میانگین عملکرد این رقم حدود 600 کیلوگرم در هکتار نسبت به میانگین ارقام شاهد برتری داشت. رقم خاتم دارای تیپ رشد بینابینی بوده و متوسط ارتفاع بوته آن تحت شرایط نرمال 90 سانتی‌متر و در شرایط تنش شوری 65 سانتی‌متر است. این رقم مقاوم به خوابیدگی، ریزش دانه و سنبله (شکنندگی محور سنبله) بوده و عکس‌العمل آن نسبت به بیماری‌های زنگ زرد، سفیدک پودری و لکه قهوه‌ای جو  نیمه حساس است ولی در شرایط مناطق خشک حاشیه کویر حساسیت به هیچ یک از این بیماری‌ها مشاهده نشد. این رقم دارای سنبله شش ردیفه بوده و ویژگی اساسی آن سازگاری در مناطق شور و لب شور حاشیه کویر‌های لوت و نمک که اکثراً دارای اراضی کم بازده هستند می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Khatam, a New Irrigated Barley Cultivar with Wide Adaptability in the Saline Marginal Areas of Temperateagro Argo- Climate Zone of Iran

نویسندگان [English]

  • Habibollah Ghazvini 1
  • HR. Nikkhah 2
  • A. Yousefi 2
  • M. Mahlouji 3
  • Z. Ravari 4
  • M. Sharifalhossaini 5
  • Y. Morovati 6
  • M. Arazmjoo 7
1 Deputy, Head of Cereal Research Dept., SPII, AREEO
2 Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran.
3 Seed and Plant Improvement Research Department, Isfahan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Isfahan, Iran.
4 Seed and Plant Improvement Research Department, Kerman Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Kerman, Iran.
5 Seed and Plant Improvement Research Department, Khorasan Razavi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Mashhad, Iran.
6 Seed and Plant Certification and Registration Institute, Yazd Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Yazd, Iran.
7 Seed and Plant Certification and Registration Institute, South Khorasan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Birjand, Iran.
چکیده [English]

Salinity is one of the most important abiotic stresses limiting the productivity of crop plants in arid and semiarid areas around the world. Irrigated barley is grown on about 300,000 hectares in the temperate agro-climate zone of Iran where the salinity is a major constrain of barley production. Barley cultivar Khatam is derived from the cross between cultivars Sahra and Kavir as female and male parents, respectively, at Varamin station and subsequent selection among segregating populations was done at experimental field of Seed and Plant Improvement Institute-Cereal Breeding Department in Karaj. Results of yield trials and on-farm evaluations in the temperate zone showed that under high and low salinity stress conditions (EC of 8-12 and 4-8 dS, respectively), Khatam exhibited a superior performance compared to the check cultivars Nosrat, Walfajr, Rihane 03 and its average grain yield was 600 kg higher than average grain yield of check cultivars. Khatam has facultative growth habit and its height under normal and stress conditions is 90 and 65 cm, respectively. Khatam exhibits lodging resistance and has non-shattering rachis but has moderately susceptible infection responses to yellow rust, powdery mildew and stripe disease of barley. However, under dry conditions of areas around deserts of Iran no susceptibility to these diseases is observed. Khatam is a six-rowed cultivar and its specific characteristic is adaptability to the dry conditions of saline and fairly saline marginal lands around the Loot and Namak deserts of Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Barley
  • Marginal lands
  • Salinity stress and Temperate zone
1- امینی ا، وهابزاده م، مجیدی هروان ا، افیونی د، طباطبائی م ت، صابری مح، لطفعلی آینه غ، راوری س ذ (1389) پایداری و سازگاری عملکرد دانه ژنوتیپ‌های گندم نان با استفاده از معیارهای مختلف پایداری در شرایط تنش شوری. مجله به نژادی نهال و بذر 26: 411-397
 
 
2- میرمحمدی میبدی سعم، قره‌یاضی ب (1381) جنبه‌های فیزیولوژیک و به‌نژادی تنش شوری گیاهان. مرکز نشر دانشگاه صنعتی اصفهان. 247 صفحه
 
 
3. Anonymous (2015) Statistical year book. 2015. FAO, Italy. Web Edition. WWW.FAO.Org
 
 
4. Cheraghi SA, Hashemi Nejhad MY, Rahimian MH(2009) An overview of the salinity problem in Iran: Assessment and monitoring technology. In: Advances in the assessment and monitoring of salinization and status of biosaline agriculture reports of expert consultation held in Dubai, United Arab Emirates, 26–29 November 2007. World soil resources reports No. 104. FAO, Rome, Italy
 
 
5. Huang J, Redmann RE (1995) Solute adjustment and calcium supply in cultivars and wild barley. J. Plant Nutrition 18: 1371-1389
 
 
6. Jaradat  AA,  Shahid M, Al-Maskri A (2004) Genetic diversity in the Batinin barley landrace from Oman: II. Response to salinity stress. Crop Sci. 44: 997-1007
 
 
7. Maas EV, Hoffman GJ (1977) Crop salt tolerance-current assessment. J. Irrigation and Drainage 103: 115-134
 
 
8. Royo A, Aragues R, (1999) Salinity-yield response functions of barley genotypes assessed with a triple line source sprinklers system. Plant and Soil 209: 9-20