پاژ، رقم جدید تریتیکاله مناسب کشت در اراضی کم بازده مناطق معتدل کشور

نوع مقاله : آزاد سازی رقم

نویسندگان

1 عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

2 عضو هیات علمی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر

3 کارشناس ارشد مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان جنوبی

4 کارشناس ارشد مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کهکیلویه و بویر احمد

چکیده

با توجه به بالا بودن سطح اراضی کم بازده در بسیاری از مناطق کشور که مناسب برای کاشت گندم و جو نمی‌باشد و با در نظر گرفتن محدودیت منابع آب، تریتیکاله در مقایسه با غلات دیگر از سازگاری بهتری برخوردار است. این تحقیقات به منظور معرفی رقم جدید تریتیکاله با اجرای پروژه‌های تحقیقاتی به‌نژادی به مدت هشت سال در مراکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی و جنوبی و مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر انجام شد. لاین امید بخشET-84-17 در سال زراعی82-1381، 83-1382 و 84-1383 به ترتیب در آزمایشات بین‌المللی مقایسه عملکرد دریافتی از مرکز بین‌المللی تحقیقات ذرت و گندم (CIMMYT)، مقدماتی یکنواخت و پیشرفته مقایسه عملکرد دانه لاین‌ها و ارقام تریتیکاله در ایستگاه‌های تحقیقاتی مشهد، کرج، بیرجند و مغان مورد ارزیابی قرار گرفت و با وجود برتری عملکرد نسبت به شاهد (جوانیلو 92) برای بررسی نهایی گزینش شد. در نهایت در دو سال زراعی 85-1384 و 86-1385 آخرین مرحله ارزیابی لاین مذکور در کنار دیگر لاین‌های امیدبخش تریتیکاله در قالب آزمایش یکنواخت سازگاری و مقایسه عملکرد دانه لاین‌ها و ارقام تریتیکاله در دو ایستگاه تحقیقاتی مشهد و بیرجند انجام شد. در مجموع در آزمایشات سازگاری مقایسه عملکرد، لاین امیدبخشET-84-17 با میانگین عملکرد دانه 7269 کیلوگرم در هکتار در مقایسه با عملکرد شاهد جوانیلو 92 (6354 کیلوگرم در هکتار)، از برتری عملکرد حدود 14درصد، گلدهی زودتر حدود 6-4 روز و وزن هزار دانه حدود دو گرم بیشتر از شاهد برخوردار بود. همچنین برتری عملکرد لاین ET-84-17 در مقایسه با شاهدهای تریتیکاله در آزمایشات تحقیقی- تطبیقی و تحقیقی- ترویجی احراز گردید. میانگین عملکرد دانه لاین مورد نظر، شاهد جوانیلو 92 و سناباد به ترتیب 6772، 5168 و 6005 کیلوگرم در هکتار بود که به ترتیب 31 درصد و 8/12 درصد برتر بود و از نظر سازگاری با اراضی کم بازده (شرایط مزارع استان خراسان جنوبی) مناسب‌تر ارزیابی شد. در نهایت با برتری عملکرد و دارا بودن خصوصیات مطلوب زراعی از جمله زودرسی نسبی شایستگی آن برای معرفی به عنوان رقم جدید احراز و به نام "پاژ" نامگذاری و آزادسازی شد. کل ارزش حال منافع ناخالص آتی معرفی رقم پاژ در طول عمر پیک جایگزینی رقم که هفت سال در نظر گرفته شده است، 54482 میلیون ریال محاسبه شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

PAJ, New Iranian Triticale Suitable for Cultivation in Low- Input Lands of Moderate Region of Iran

نویسندگان [English]

  • Masoud Ghodsi 1
  • Ahmad Zarea Faizabadi 1
  • Mahmoud Nazeri 1
  • Manouchehr Khodarahmi 2
  • Hamid Tajalli 3
  • Zargham Azizi 4
1 Member of scientific board of Agricultural and Natural Research and Education Center of Khorasan-e Razavi
2 Member of Scientific Board of Seed and Plant Improvement Intitute
3 Expert of Agricultural and Natural Resources Research and Education Center of Khorasan-e Jonoobi
4 Expert of Agricultural and Natural Resources Research and Education Center of Kohkilooyah and Boyer Ahmad
چکیده [English]

Due to increasing of marginal and low yield lands in Khorasan Razavi and Jonoobi provinces like most parts of Iran that are not suitable for cultivation of wheat or barley, therefor triticale is more suitable for cultivation in such areas. These investigations were carried out for introducing new triticale cultivar during 8 years in Khorasan Razavi and Jonoobi and SPII. Promising line ET-84-17 derived from 34th ITYN (International Triticale Yield Nursery), PRTYT (Preliminary Regional Triticale Yield Trial) and ARTYT (Advanced Regional Triticale Yield Trial) in Mashhad, Karaj, Birjand and Moghan in 2002-03, 2003-04 and 2004-05, respectively.  This line was selected based on grain yield superiority, better performance and morphological characteristics. Finally this advanced line evaluated in ERTYT (Elite Regional Triticale Yield Trial) in Mashhad and Birjand agricultural research stations during 2005-06 and 2006-07 years. Results showed that mean grain yield of this selected line (ET-84-17) was 7269 kg.ha-1 which was more than Juanillo 92 as check (6354 kg.ha-1) and had superiority in grain yield by about 14%,
4-6 day earlier heading and thousands grain weight about 2 g. Also superiority of
ET-84-17 line in comparison with the checks in on-farm research was observed. Mean grain yield of ET-84-17 line, Juanillo 92 and Sanabad (checks) in Research-Extension trials were 6772, 5168 and 6005 kg.ha-1, with 31% and 12.8% superiority, respectively and ET-84-17 line was more suitable for cultivation in low yeilding lands (Khorasan Jonoobi).Therefore ET-84-17 triticale line with high yielding and better agronomic characteristics such as moderate early maturity was released as Paj cultivar. Total gross value benefits of substituting of this cultivar was 54482 Rials during 7 years.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Low-input lands
  • Breeding
  • triticale
  • Grain yield

مراجع

1- زرقی ح، گلیان ا،کرمانشاهی ح،عاقل ح (1389) بررسی اثر رقم، منطقه کشت و مکمل آنزیمی بر انرژی قابل سوخت و ساز تریتیکاله. مجله علوم دامی ایران 41 (4): 321-309
 
 
2- نظری م ع، امینی بهبهانی ا، خراسانی ف (1388) طرح احداث مزارع آرمانی تریتیکاله. دفتر امور ذرت دانه‌ای و محصولات علو فه‌ای. معاونت تولیدات گیاهی وزارت جهاد کشاورزی
 
 
3- وزارت جهاد کشاورزی (1393) آمارنامه کشاورزی، جلد اول: محصولات زراعی سال 93- 1392. معاونت امور برنامه‌ریزی اقتصادی و بین‌المللی. دفتر آمار و فناوری اطلاعات
 
 
4. Ammar K, Mergoum M, Rajaram S (2004) The history and evolution of triticale. Food and Agriculture Organization of the United Nations. Rome, Italy
 
 
5. Anonymous (2013) FAO Statistical yearbook. World Food and Agriculture Organization of the United Nations. Rome. Italy, 289 pp
 
 
6. Brennan JP, Aw-Hassan A, Quade KJ, Nordblom TL (2002) Impact of ICARDA Research on Australian Agriculture. Economic Research Report No. 11, NSW Agriculture. 96 pp
 
 
7. Gibson LR, Schwarte AJ,  Sundberg D, Douglas LK (2007) Planting date effects on winter triticale grain and forage yield. Iowa state University. ISRF04-12
 
 
8. Mergoum M, Macpherson HG (2004) Triticale improvement and production. FAO Plant Production and Protection. Paper 179
 
 
9. Skovmand B, Fox PN, Villareal R (1984) Triticale in commercial agriculture: Progress and promise in advances in agronomy. 37: 1-45
 
 
10. Varughese B, Preffer WH, Pena RJ (1996) Triticale, Asuccessful alternative crop. American Association of Cereal chemists, Inc. 23 pp
یافته‌های تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی
دوره 5، شماره 2
آبان 1395
صفحه 97-108

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 19 تیر 1395
  • تاریخ بازنگری: 04 مهر 1395
  • تاریخ پذیرش: 14 مهر 1395

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار