شبرنگ، رقم جدید گندم دوروم مناسب برای کشت در اقلیم گرم و خشک جنوب ایران

نوع مقاله : ترویجی

نویسندگان

1 مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر ، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

2 بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم‌آباد، ایران

3 بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی سیستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زابل، ایران

4 بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش و منابع طبیعی خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران

5 بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی مشهد، ایران

6 بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، داراب، ایران

7 بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش و منابع طبیعی صفی آباد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، دزفول، ایران

8 بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش و منابع طبیعی کرمانشاه ، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی کرمانشاه، ایران

چکیده

گندم دوروم رقم شبرنگ ) لاین DW-81-18(با میانگین عملکرد 6640 کیلوگرم در هکتار، به عنوان رقم مناسب برای کشت در اراضی واقع در مناطق گرم کشور از جمله استان‌های خوزستان، سیستان و بلوچستان، ایلام، بوشهر، هرمزگان، مناطق گرم استان‌های کرمان، فارس، لرستان، کرمانشاه توصیه می‌شود. این لاین در سال زراعی 79-1378در سه ایستگاه تحقیقاتی گرم کشور مورد ارزیابی قرار گرفت و با میانگین عملکرد 4572 کیلوگرم در هکتار به عنوان یکی از لاین‌های برتر انتخاب گردید. در سال زراعی 80-1379 نیز با عملکرد 4678 کیلوگرم در هکتار به همراه تعداد 36 لاین دیگر انتخاب و به آزمایش مقایسه عملکرد پیشرفته سراسری اقلیم گرم وارد گردید. در سال زراعی 81-1380، این لاین با میانگین عملکرد 6885کیلوگرم در هکتار به آزمایش سازگاری و مقایسه عملکرد لاین‌های امید‌بخش گندم دوروم در اقلیم گرم و خشک جنوب (ERDYT-W)راه یافت. در آزمایشات سازگاری که برای دو سال زراعی 82-1381 و 83-1382 و در پنج ایستگاه تحقیقاتی مناطق گرم و خشک جنوب کشور اجرا گردید، با میانگین عملکرد 6394 کیلوگرم در هکتار حدود چهار درصد برتر از شاهد کرخه (با عملکرد 6139کیلوگرم در هکتار) بود. لاین جدید علاوه بر عملکرد بهتر دارای پایداری عملکرد دانه مطلوبی نیز بود. این لاین از نظر کیفیت سمولینا و درصد پروتئین نیز در گروه خوب قرار داشت. بررسی‌های تحقیقی‌- ترویجی و تحقیقی- تطبیقی در مزارع زارعین مناطق مختلف استان‌های لرستان، سیستان و بلوچستان و کرمانشاه نیز برتری تقریباً 20 درصدی این لاین (با میانگین عملکرد 6541 کیلوگرم در هکتار) را در مناطق گرم و خشک جنوب نسبت به شاهد کرخه (با میانگین عملکرد 5486 کیلوگرم در هکتار) نشان داد. در کل با توجه به نتایج مطالعات انجام شده که نشان دهنده پتانسیل عملکرد بالا، سازگاری و پایداری عملکرد بالا، تحمل نسبتاً خوب آن به گرمای آخر فصل، کیفیت بالای سمولینا و مقاومت به بیماری‌های زنگ زرد و زنگ قهوه‌ای می‌باشد، نامگذاری آن برای کشت در مناطق گرم کشور پیشنهاد و نهایتاً با نام رقم جدید شبرنگ معرفی گردید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Shabrang, New durum Wheat Cultivar for Warm and Dry Agro-Climate Zone of Iran

نویسندگان [English]

  • T. Najafi Mirak 1
  • A. Shahbaz Pour Shahbazi 1
  • A. Mohammadi 1
  • F. Afshari 1
  • M. Bahari 2
  • H. Akbari Moghadam 3
  • H. Rostami 3
  • Gh. Lotfali Aeineh 4
  • A. Moayedi 5
  • M. Dastfal 6
  • H. Farzadi 7
  • Gh. Ahmadi 8
1 Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran
2 Seed and Plant Improvement Department, Lorestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Khorramabad, Iran
3 Seed and Plant Improvement Department, Sistan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Zabol, Iran
4 Seed and Plant Improvement Department, Khuzestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Ahvaz, Iran
5 Seed and Plant Improvement Department, Khorasan Razavi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Mashhad, Iran
6 Seed and Plant Improvement Department, Fars Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Iran
7 Seed and Plant Improvement Department, Safiabad Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Dezful, Iran
8 Seed and Plant Improvement Department, Kermanshah Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Kermanshah, Iran
چکیده [English]

Shabrang (DW-81-18), a durum wheat cultivar with 6640kg ha-1 introduced as a suitable cultivar for warm agro-climate zone of Iran including Khuzestan, Sistan-o-Baluchestan, Ilam, Bushehr, Hormozgan and the warm region of  Kerman, Lorestan, Kermanshah and Fars provinces. DW-81-18 with some other lines was assessed in regional yield trials in four crop seasons from 2000 to 2004. In elite regional yield trial in 2002-03 and 2003-04 this line with 6694 kg ha-1 was selected among 18 promising lines as a superior line based on grain yield and yield stability. Shabrang in addition to high yield and yield stability contains high quality of semolina and high protein percent. The results of on-farm condition assessing in provinces of Sistan o-Baluchestan, Kermanshah and Lorestan showed that this cultivar with grain yield of 6541kg ha-1 is superior to Karkheh as a local check with grain yield of 5486 kg ha-1. At all, because of high grain yield, yield stability, Tolerant to late season warm, quality of semolina and resistance to Yellow and leaf rusts, line DW-81-18 introduced as a new durum wheat cultivar with name “Shabrang”.

کلیدواژه‌ها [English]

  • cultivar
  • Durum wheat
  • Iran and Warm zone

مراجع

احمدی غ (1386) گزارش نهایی پروژه تحقیقی- ترویجی« مقایسه عملکرد لاین های گندم دوروم DW-81-17 و DW-81-18 با شاهد کرخه در مزارع مناطق گرم استان کرمانشاه». مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر. شماره 095/86، 14 صفحه
 
 
بهاری م (1385) گزارش نهایی پروژه «بررسی عملکرد ارقام و لاین‌‌های امیدبخش گندم دوروم در شرایط زارعین در استان لرستان». موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر. شماره 645/85، 11 صفحه
 
 
بی‌نام (1391) آمارگندم دوروم، وزارت جهاد کشاورزی. قابل دسترسی در سایت: www.iranwheat.ir
 
 
بی‌نام (1392) برنامه تکثیر و تدارک بذر گندم، سال زراعی 94-1393. دفتر غلات، حبوبات و نباتات علوفه ای، وزارت جهاد کشاورزی
 
 
رستمی ح (1387) گزارش نهایی پروژه «بررسی و مقایسه عملکرد دانه لاین‌های امید بخش گندم دوروم در شرایط زارعین (تحقیقی- تطبیقی)». مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر. شماره مصوب 83017-8305-00-125300-044-4
 
 
شاهباز پور شهبازی ع (1384) گزارش نهایی پروژه «بررسی سازگاری و پایداری عملکرد ارقام و لاین‌های امیدبخش گندم دوروم در آزمایش‌های یکنواخت سراسری در اقلیم گرم کشور». موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر. شماره 812/84
 
 
محمدی ع ( 1382) گزارش نهایی پروژه «بررسی صفات کمی و کیفی ژنوتیپ‌های پیشرفته گندم دوروم در آزمایش‌های مقایسه عملکرد یکنواخت در اقلیم گرم و خشک جنوب کشور». مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر. شماره 806/82
 
 
Anonymous (2004) Standard method of analysis. International Association for Cereal Science and Technology (ICC). Vienna, Austria
 
 
McNeal FH, Konzak CF, Smith EP, Tate WS, Russell TS (1971) A uniform system for recording and processing cereal research data. U. S. Dept. Agric. Res. Serv., ARS 34-121. 42pp
 
 
McIntosh RA, Wellings CR, Park RF (1995) Wheat rusts: an atlas of resistance genes. CSIRO, Australia, pp. 200
یافته‌های تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی
دوره 4، شماره 2
اسفند 1394
صفحه 89-100

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 29 تیر 1394
  • تاریخ بازنگری: 24 اسفند 1395
  • تاریخ پذیرش: 10 شهریور 1395

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار