بامداد، رقم جدید گندم نان برای کشت در مناطق معتدل کشور

نوع مقاله : آزاد سازی رقم

نویسندگان

1 استاد، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

2 دانشیار، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

3 محقق، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران.

4 استادیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران.

5 استادیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران.

6 استادیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان، ایران.

7 محقق، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، لرستان، ایران.

8 دانشیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران.

9 مربی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران.

10 استادیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران.

11 استادیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.

12 محقق، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران.

13 دانشیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران.

14 محقق، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران.

15 مربی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ساری، ایران.

16 دانشیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اردبیل، ایران.

17 استادیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران.

18 مربی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران.

19 استادیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران.

20 استادیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اردبیل، ایران.

21 کارشناس، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

22 استادیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ساری، ایران.

23 دانشیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران.

10.22092/rafhc.2025.365961.1343

چکیده

لاین گندم M-97-12 (رقم بامداد) در سال 1394 از مرکز بین المللی CYMMIT دریافت و در بررسی های اولیه میانگین عملکرد مناسب و خصوصیات مطلوبی نشان داد. در سال زراعی 96- 1395 در آزمایش مقایسه عملکرد مقدماتی یکنواخت اقلیم معتدل در دو شرایط آبیاری کامل ( ایستگاه های کرج، زرقان و کرمانشاه) و تنش آبی آخر فصل (ایستگاه نیشابور) در مجموع با میانگین عملکرد دانه مطلوب در مقایسه با ارقام شاهد انتخاب شد. لاین موصوف در سال زراعی 97-1396در آزمایش مقایسه عملکرد پیشرفته مناطق معتدل کشور ( ایستگاه های کرج، کرمانشاه و زرقان در شرایط آبیاری کامل و ایستگاه های نیشابور و اصفهان در شرایط قطع آب از مرحله سنبله دهی به بعد) با سه تکرار بررسی و با توجه به عملکرد بهتر نسبت به ارقام شاهد رخشان و بهاران برای بررسی نهایی انتخاب شد. طی دو سال­ زراعی 99- 1397 این لاین در آزمایش سازگاری اقلیم معتدل کشور (ایستگاه های کرج، کرمانشاه، زرقان، بروجرد و مشهد در شرایط آبیاری کامل و ایستگاه های نیشابور، ورامین و اصفهان در شرایط تنش آبی انتهایی) به ترتیب با عملکرد دانه  7707 و 6367 کیلوگرم در هکتار در مقایسه با ارقام شاهد رخشان با 7218 و 6196 کیلوگرم در هکتار و رقم بهاران با 7209 و 6189 کیلوگرم در هکتار شرایط بهینه و تنش رطوبتی برتر بود. عملکرد این لاین­ در آزمایش­های تحقیقی- ترویجی سال زراعی 1401-1400 مطلوب ارزیابی شد. لاین­ M-97-12 دارای درصد پروتئین 12/2، سختی دانه 53 و ارتفاع رسوب اس دی اس 65 بود و از کیفیت نانوایی خوبی برخوردار است و عکس العمل آن در مقابل زنگ های مهم زرد و قهوه ای حداکثر تا 30 MS ثبت شد. ارتفاع بوته آن حدود 101 سانتی متر، وزن هزاردانه آن 42 گرم، مقاوم نسبت به خوابیدگی و دارای زودرسی نسبی است و در سال 1401 بنام بامداد، به کشاورزان معرفی گردید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Bamdad, a new irrigated bread wheat variety for cultivation in the temperate areas of Iran

نویسندگان [English]

  • G. Najafian 1
  • F. Bakhtiar 2
  • M. Khodarahmi 2
  • Gh. H. Ahmadi 3
  • R. Nikooseresht 3
  • A. K. Kafashi 4
  • A. Jafar Nejad 5
  • D. Amin Azarm 6
  • E. Nabati 7
  • M. Ghodsi 8
  • A. R. Nikzad 9
  • F. Hassani 10
  • Sh. Sarikhani Khorami 10
  • J. Hassaanpour 11
  • F. Afshari 1
  • A. Malihipour 2
  • A. Zakeri 10
  • M. Atahossaini 12
  • M. Yassaei 13
  • N. Tabatabaei 14
  • M. Dalvand 7
  • Sh. Ebrahimnejad 15
  • S. A. Safavi 16
  • M. A. Dehghan 17
  • R. Hoshiar 18
  • M. Cheichi 19
  • S. T. Dadrezaei 2
  • H. Mofidi 15
  • A. Ahmadpour Malekshah 15
  • K. Shahbazi 20
  • A. Nazeri 21
  • A. Omrani 20
  • H. A. Falahi 22
  • M. Nasrollahi 7
  • D. Safaei 4
  • Kh. Ershadi Manesh 3
  • S. A. Tabatabei 23
1 Professor, Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran.
2 Associate professor. Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran.
3 Researcher, Kermanshah Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Kermanshah, Iran.
4 Assistant professor, Kermanshah Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Kermanshah, Iran.
5 Assistant professor, Khorasan Razavi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Mashhad, Iran.
6 Assistant professor, Isfahan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Isfahan, Iran.
7 Researcher, Lorestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Lorestan, Iran.
8 Associate professor, Khorasan Razavi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Mashhad, Iran.
9 Researcher, Fars Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Shiraz, Iran.
10 Assistant professor, Fars Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Shiraz, Iran.
11 Assistant professor, Tehran Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Tehran, Iran.
12 Researcher, Khorasan Razavi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Mashhad, Iran.
13 Associate professor, Fars Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Shiraz, Iran.
14 Researcher, Khozestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Khozestan, Iran.
15 Researcher, Mazandaran Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Sarri, Iran.
16 Associate professor, Ardabil Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Ardabil, Iran.
17 Assistant professor, Golestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Gorgan, Iran.
18 Researcher, Azarbaijan gharbi, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Urmia, Iran.
19 Assistant professor, Hamedan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Hamedan, Iran.
20 Assistant professor, Ardabil Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Ardabil, Iran.
21 Researcher, Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran.
22 Assistant professor, Mazandaran Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Sarri, Iran.
23 Associate professor, Yazd Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Yazd, Iran.
چکیده [English]

Wheat breeding line M-97-12 (Bamdad cultivar) was introduced from international center of CIMMYT in 2015 and showed favourable grain yield and good characteristics in the initial evaluations. This line showed favourable grain yield in preliminary yield trial of moderate zone under normal irrigation (stations: Karaj, Zarghan and Kermanshah) and water stressed conditions (station Neishabour) compared to check varieties in 2016-2017 cropping season. This line performed well in the advanced grain yield trial of the temperate zone (stations: Karaj, Zarghan and Kermanshah under normal conditions and Neishabour and Isfahan under terminal water stressed conditions) with 3 replications and due to better performance compared to Rakhshan and Baharan checks was selected for final assessment in 2017-2018 cropping season. Mean grain yield of this line and check varieties in the adaptation trial of temperate zone (stations: Karaj, Zarghan, Kermanshah, Broujerd and Mashhad under normal conditions and Neishabour, Isfahan and Varamin under terminal water stressed conditions) was 7707 and 6367 kgha-1, respectively, compared to Rakhshan with 7218 and 6196 kgha-1 and Baharan with 7209 and 6189 kgha-1, respectively, under normal and water stressed conditions during 2018-2020 cropping seasons. Line M-79-12 showed well performance under normal and water stress conditions in farmers’ fields experiments in 2021-2022 cropping season. This line with grain protein content 12.2%, grain hardinesss 53 and SDS sedimentation hight 65 showed good bread making quality and its reaction to important yellow and brown rust diseases was maximum 30MS. The plant height of line M-97-12 was 101 cm, its thousand grain weight was 42 gr, it was resistant to lodging and had a partial earliness maturity style. Finally, it was released and nominated as “Bamdad” in 2022.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Irrigated wheat
  • new cultivar
  • Temperate zone
  • Grain yield
Afshari, F., Torabi, M., and Malihipour, A. 2003. Appearance of a new race of puccinia striiformis f. sp. tritici in Iran, Seed and Plant, 19(4): 543-545, (In Persian with English abstract). DOI: 10.22092/SPIJ.2017.110602.
 
 
Anonymous. 2023. Agricultural Statistics, Vol. 1, Crop plants, cropping year 2021-2022, Deputy of Statistics, Information Technology and Communications Center, Ministry of Jihad-e- Agriculture, 95 pp. (In persian).
 
 
Anonymous, 2004. Standard methods of analysis. International Association for Cereal Science and Technology (ICC). Available on: http://old.icc.or.at/standard_methods.
 
 
Bakhtiar, G. Najafian, F. Afshari, A. Malihipoor, S. T .Dadrezaei, A. Nazeri, G. H. Ahmadi, A. K. Kafashi, A. Zareh Faiz Abadi, A. Jafar-Nejad, H. Tajali, S. M. Ata Hoseini, F. Hasani, Sh. Sarikhani Khorami, A. Zakeri, M. Yasaei, A. Nikzad, D. Amin Azarm, E. Nabati, H. Abdi, K Shahbazi, S. A. Safavi, R. Hoshyar, M. Chichi1, S. N. Tabatabaei Fard, M. A. Dehghan, S. Ebrahim Nejad, H. Mofidi, A. Ahmad Poor Malekshah, M. Dalvand and S. A. Tabatabaei. 2024. Amin, new irrigated bread wheat cultivar for cultivation in temperate climate of Iran. Res. Ach. for F. and H. Crops J. 13(1): 21-39. (in Persian with English abstract). DOI: 10.22092/rafhc.2024.360722.1322.
 
 
Esmaeilzadeh Maghadam, M., Amini, A., Pirayshfar, B., Khodarahmi, M., Mehvar, M. R., Najafi Mirak, T., and Najafian, G. 2015. Handbook of wheat (planting, growing, harvesting). Agricultural Education Publication. Tehran, Iran. 426 pp. (In Persian).
 
 
Lin, C. S., and Binns, M. R. 1988. A superiority measure of cultivar performance for cultivar × location data, Can. J. Plant Science, 68: 193-198. DOI: 10.414/cjps88-018.
 
 
Mcneal, F. H., Konzak, C. F., Smith, E. P., Tate, W. S., Russell, T. S. 1971. A uniform system for recording and processing cereal research data. U.S. Dept. Agric. Res. Serv., ARS 34. 121-143.
 
 
Najafian, G., Dadaeen, M., Haidari, A., Akbari, A., Joukar, R., Nikouseresht, R.,  Kaffashi, A. K., Pazhoumand, M. E., Nazeri, M. 2008. Bahar, a new bread wheat cultivar for planting under irrigated farms of temperate areas of Iran, Seed and Plant, 24(2): 365-359, (In Persian with English abstract). DOI: 10.22092/SPIJ.2017.110810.
 
 
Najafian, G., Khodarahmi, M., Bakhtiar, F., Nikooseresht, R., Nikzad, A. R., Ahmadi, Gh., Ghandi, A., Jafarnezhad, A., Nabati, E., Hassanpour, J., Hassan Abdi, H., Faizabadi, A. Z., Afshari, F., Atahossaini, M., Zakeri, A. K., Yassaei, M., Nazeri, A., and Tabatabaei, N. 2018. Rakhshan, new bread wheat cultivar, with high grain yield potential, resistance to wheat rusts and good bread making quality and suitable for irrigated conditions in temperate agro-climatic zone of Iran. Res. Ach. for F. and H. Crops J., 7(1): 31-47. (In Persian with English abstract). DOI: 10.22092/RAFHC.2018.110238.1071.
 
 
Najafian, G., Khodarahmi, M., Bakhtiar, F., Nikooseresht, R., Nikzad, A. R., Ahmadi, Gh., Afuni, D., Jafarnezhad, A., Hasanpour, J., Afshari, F., Atahosseini, M., Zakeri, A. K., Mehrabi, R., Dehnavi, B., Kabirian, H. R., Xazeri, A., Badri, A. R., Kia, SH., and Tabatabaei, N. 2017. Baharan, new bread wheat cultivar, tolerant to terminal drought with good bread making quality, recommended for irrigated conditions of temperate regions of Iran. Res. Ach. for F. and H. Crops J. 6: 1–11 (In Persian with English abstract). DOI: 10.22092/RAFHC.2017.106490.1013.
 
 
Najafian, G. 2021. Evaluation of yield stability and adaptation of promising bread wheat genotypes in national yield adaptation trial (ERWYT-M-97) of temperate zone under normal and stressed irrigation conditions, Final report no 60032, Cereal Research Dept., Seed and Plant Improvement Institute 43pp. (In persian with english abstract).
 
 
Peterson, R. F., Campbell, A. B., and Hannah, A. E. 1948. A diagrammatic scale for estimating rust intensity of leaves and stem of cereals. Can. J. of Res., 26: 496-500. DOI: 10.1139/cjr48c-033.
 
 
Roelfs, A. P., Singh, R. P., Saari, E. E., 1992. Rust Diseases of Wheat: Concepts and Methods of Disease Management. Mexico, D.F. CIMMYT. 81 pp.
 
 
Stakman, E. C., Stewart, D. M., and Loegering, W. Q. 1962. Identification of physiologic races of Puccinia graminis var. tritici. United States Department of Agriculture, ARS E617, 53 p.