دانش رقم جدید گندم آبی، با پتانسیل عملکرد مناسب،کیفیت نانوایی خوب و مقاوم به بیماری زنگ قهوه ای جهت کشت در مناطق معتدل کشور

نوع مقاله : آزاد سازی رقم

نویسندگان

1 استاد، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

2 دانشیار، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

3 مربی، بخش تحقیقات علوم زراعی وباغی، تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران.

4 استادیار،خش تحقیقات علوم زراعی وباغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران.

5 استادیار، بخش تحقیقات علوم زراعی وباغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان، ایران.

6 مربی، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی بروجرد، ایران.

7 استاد، بخش تحقیقات علوم زراعی وباغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران.

8 مربی، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی زرقان، ایران.

9 استادیار، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی زرقان، ایران.

10 مربی، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی تهران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی تهران، ایران.

11 محقق، بخش تحقیقات علوم زراعی وباغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران.

12 دانشیار، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی زرقان، ایران.

13 مربی، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی اهواز، ایران.

14 مربی، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی ساری، ایران

15 دانشیار، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی اردبیل، ایران.

16 استادیار، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی گرگان، ایران.

17 محقق، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی میاندوآب، ایران.

18 استادیار، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی همدان، ایران.

19 مربی، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی ساری، ایران.

20 استادیار، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی اردبیل، ایران.

21 کارشناس، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

10.22092/rafhc.2025.364260.1335

چکیده

لاین گندم آبی M-96-13  (نامگذاری شده بنام دانش) انتخاب شده از میان ژرم پلاسم‌های دریافتی از مرکز بین المللی تحقیقات ذرت و گندم در قالب خزانه (47th IBWSN) در سال 1393 در سه ایستگاه تحقیقاتی در اقلیم معتدل ارزیابی شد. این لاین با توجه به برتری عملکرد نسبت به ارقام شاهد و دارا بودن خصوصیات مطلوب زراعی برای ادامه بررسی انتخاب شد. لاین مذکور در سال زراعی
95- 1394 در آزمایش مقدماتی اقلیم معتدل با عملکرد دانه 7355 کیلوگرم در هکتار نسبت به ارقام شاهد پارسی، سیروان، بهاران و سیوند با میانگین عملکرد 7229 کیلوگرم در هکتار برتری داشت. این لاین در سال زراعی 96-1395 در آزمایش مقایسه عملکرد پیشرفته ایستگاه‏ های اقلیم معتدل در شرایط بهینه و تنش به‏ ترتیب با میانگین عملکرد 7727  و 5319 کیلوگرم در هکتار نسبت به رقم بهاران با عملکرد 7421 و 4729 کیلوگرم و رقم رخشان با عملکرد 6963 و 5317 کیلوگرم در هکتار برتری داشت. میانگین عملکرد لاین M-96-13 و ارقام شاهد رخشان و بهاران در آزمایش سازگاری اقلیم معتدل طی سال ‏های 98- 1396 در شرایط بهینه به‏ ترتیب 8633 ، 8511 و 8545 کیلوگرم در هکتار بود. در سال زراعی 1400-1399 در مزارع زارعین مناطق مختلف، لاین M-96-13 با میانگین عملکرد دانه 7146 و 4675 کیلوگرم در هکتار به ‏ترتیب در شرایط بهینه و کم آبیاری در مقایسه با میانگین عملکرد ارقام شاهد با 6674 و 4572 کیلوگرم در هکتار در هر دو شرایط برتر بود. لاین M-96-13 از ویژگی‏ های زراعی مطلوبی مانند ارتفاع بوته مناسب، مقاومت به خوابیدگی و کیفیت نانوایی خوبی برخوردار می‏ باشد. این لاین پس از بررسی در کمیته ملی معرفی رقم در سال 1400 بنام "دانش" معرفی شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Danesh, new irrigated wheat variety with good yield potential, good bread making quality and resistant to leaf rust Appropriate for cultivation in temperate climate of Iran

نویسندگان [English]

  • G. Najafian 1
  • F. Bakhtiar 2
  • M. Khodarahmi 2
  • Gh. H. Ahmadi 3
  • R. Nikooseresht 3
  • A. Jafar Nejad 4
  • D. Amin Azarm Amin Azarm 5
  • E. Nabati 6
  • A. Zare Faizabadi 7
  • A. R. Nikzad 8
  • F. Hassani 9
  • S. Sarikhani Khorami 9
  • H. Abdi 10
  • F. Afshari 1
  • A. Zakeri 9
  • M. Atahossaini 11
  • M. Yassaei 12
  • N. Tabatabaei 13
  • M. Dalvand 6
  • Sh. Ebrahimnejad 14
  • S. A. Safavi 15
  • M. A. Dehghan 16
  • A. Malihipour 2
  • R. Hoshiar 17
  • M. Cheichi 18
  • S. T. Dadrezaei 2
  • H. Mofidi 19
  • A. Ahmadpour Malekshah 19
  • K. Shahbazi 20
  • A. Nazeri 21
1 Professor, Seed and plant Improvement Institute, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran
2 Associated professor, Seed and plant Improvement Institute, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran
3 Researcher, Field and Horticultural Crops Research Department, Kermanshah Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, (AREEO), Kermanshah, Iran.
4 Assistant professor, Field and Horticultural Crops Research Department, Khorasan Razavi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, (AREEO), Mashhad, Iran.
5 Assistant professor, Field and Horticultural Crops Research Department, Isfahan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, (AREEO), Isfahan, Iran.
6 Researcher, Field and Horticultural Crops Research Department, Lorestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, (AREEO), Broujerd, Iran
7 professor, Field and Horticultural Crops Research Department, Khorasan Razavi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, (AREEO), Mashhad, Iran.
8 Researcher, Field and Horticultural Crops Research Department, Fars Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, (AREEO), Zarghan, Iran.
9 Assistant professor, Field and Horticultural Crops Research Department, Fars Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, (AREEO), Zarghan, Iran.
10 Researcher, Field and Horticultural Crops Research Department, Tehran Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, (AREEO), Tehran, Iran
11 Researcher, Field and Horticultural Crops Research Department, Khorasan Razavi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, (AREEO), Mashhad, Iran.
12 Associated professor, Field and Horticultural Crops Research Department, Fars Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, (AREEO), Zarghan, Iran.
13 Researcher, Field and Horticultural Crops Research Department, Khozestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Ahvaz, Iran.
14 Researcher, Field and Horticultural Crops Research Department, Mazandaran Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, (AREEO), Sari, Iran
15 Associate Professor, Field and Horticultural Crops Research Department, Ardabil Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Ardabil, Iran.
16 Assistant Professor, Field and Horticultural Crops Research Department, Golestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Gorgan, Iran.
17 Researcher, Field and Horticultural Crops Research Department, Azarbayjan Gharbi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, (AREEO), Miandoab, Iran
18 Assistant Professor, Field and Horticultural Crops Research Department, Hamadan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, (AREEO), Hamadan, Iran.
19 Researcher, Field and Horticultural Crops Research Department, Mazandaran Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, (AREEO), Sari, Iran
20 Assistant professor, Field and Horticultural Crops Research Department, Ardabil Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Ardabil, Iran.
21 Researcher, Seed and plant Improvement Institute, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran
چکیده [English]

Wheat line M-96-13 (denominated as Danesh variety) selected from received germplasm of international center of maize and wheat research (CIMMYT) within international nursery (47th IBWSN) was evaluated in 3 research stations of temperate zone in 2014. This line due to superiority of grain yield compared to check cultivars was selected for further evaluation. This line had grain yield of 7355 kgha-1 in preliminary yield trial of temperate zone compared to check varieties Parsi, Sirvan, Baharan and Sivand with mean yield 7229 kgha-1 tested in 2015-2016 crop season. This line was performed well in the advanced grain yield trial of temperate zone with grain yield of 7727 and 5319 kgha-1 compared to Baharan check with 7421 and 4729 kgha-1 of grain yield and also Rakhshan check with grain yields of 6963 and 5317 kgha-1 respectively under normal and stress conditions tests in 2016-2017 crop season. Mean grain yield of this line and check varieties Rakhshan and Baharan in the adaption trial of temperate zone was respectively 8633, 8511 and 8545 kgha-1 under normal conditions during 2017-2019 cropping seasons. Line M-96-13 showed grain yield of 7146 and 4675 kgha-1 under normal and stress conditions respectively in farmer fields compared to mean grain yield of two check varieties with 6674 and 4572 kgha-1 respectively. Line M-96-13 has favorable agronomic characteristics including favorable plant height, resistance to lodging and good bread making quality. This line following to evaluation in National Committee of Variety Registration was nominated as “Danesh” in 2021.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Irrigated wheat breeding
  • new cultivar
  • temperate zone
  • water stress
  • adaptation

مراجع

Anonymous. 2024. Agricultural Statistics, Vol. 1, Crop plants, cropping year 2022-2023, Deputy of Statistics, Information Technology and Communications Center, Ministry of Jihad-e- Agriculture, 126 pp. (In persian).
 
 
Anonymous, 2004. Standard methods of analysis. International Association for Cereal Science and Technology (ICC). Available on: http://old.icc.or.at/standard_methods.
 
 
Esmaeilzadeh Maghadam, M., Amini, A., Pirayshfar, B., Khodarahmi, M., Mehvar, M. R., Najafi Mirak, T., and Najafian, G. 2015. Handbook of wheat (planting, growing, harvesting). Agricultural Education Publication. Tehran, Iran. 426 pp. (In Persian).
 
 
Lin, C. S., and Binns, M. R., 1988. A superiority measure of cultivar performance for cultivar × location data, Can. J. Pl. Sci., 68: 193-198. DOI: 10.414/cjps88-018
 
 
Mcneal, F. H., Konzak, C. F., Smith, E. P., Tate, W. S., Russell, T. S. 1971. A uniform system for recording and processing cereal research data. U.S. Dept. Agric. Res. Serv., ARS 34. 121-43.
 
 
Najafian, G., Bakhtiar, F., Nazeri, A., Afshari, F., Ghandi, A., Nabati, E., Zakeri, A., Hassan Pour, J., Tabatabaei, N., Yassaei, M., Atahossain, S. M., Khodarahmi, M., Nikzad, A. R., Ahmadi, G. H., Nikooseresh, R., Jafar Nezhad, A., Abdi, H., and Zarea Faizabadi, A. 2018. Rakhshan, new bread wheat cultivar, with high grain yield potential, resistance to wheat rusts and good bread making quality and suitable for irrigated conditions in temperate agro-climatic zone of Iran. Research Achievements for Field and Horticulture Crops, 7(1): 31-47. (In Persian with English abstract). DOI: 10.22092/RAFHC.2018.110238.1071.
 
 
Najafian, G., Khodarahmi, M., Bakhtiar, F., Nikooseresht, R., Nikzad. A. R. 2017. Baharan, new bread wheat cultivar, tolerant to terminal drought with good bread making quality, recommended for irrigated conditions of temperate regions of Iran. Research Achievements for Field & Horticulture Crops 6: 1–11 (In Persian with English abstract). DOI: 10.22092/RAFHC.2017.115250
 
 
Najafian, G. 2019. Evaluation of yiels stability and adaptation of promising bread wheat genotypes in national yield adaptation trial (ERWYT-M-96) of temperate zone under normal and stressed irrigation conditions, Final report no 56985, Cereal Research Dept., Seed and Plant Improvement Institute 36pp. (In persian with english abstract)
 
 
Peterson, R. F., Campbell, A. B., and Hannah, A. E. 1948. A diagrammatic scale for estimating rust intensity of leaves and stem of cereals. Can. J. of Res., 26: 496-500. DOI: 10.1139/cjr48c-033
 
 
Roelfs, A. P., Singh, R. P., Saari, E. E., 1992. Rust Diseases of Wheat: Concepts and Methods of Disease Management. Mexico, D.F. CIMMYT. 81 pp
 
 
Stakman, E. C., Stewart, D. M., and Loegering, W. Q. 1962. Identification of physiologic races of Puccinia graminis var. tritici. United States Department of Agriculture, ARS E617, 53 p.
 
 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 10 اردیبهشت 1403
  • تاریخ بازنگری: 0-727 فروردین 2
  • تاریخ پذیرش: 25 مهر 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار