معرفی گلرنگ پر روغن رقم امید مناسب کشت در شرایط دیم مناطق سرد و معتدل کشور

نوع مقاله : آزاد سازی رقم

نویسندگان

1 استاد، پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

2 استادیار، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه(سرارود)، ایران.

3 استاد، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران.

4 محقق، بخش تحقیقات زراعی باغی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران.

5 مربی، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه(سرارود)، ایران.

6 محقق، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران.

10.22092/rafhc.2024.364608.1339

چکیده

گلرنگ تنها گیاه دانه روغنی بومی ایران است که به شرایط مختلف اقلیمی کشور سازگاری بالایی دارد. رقم امید با کد لاین 13 در سال 1390 در ارزیابی کلکسیون گلرنگ موسسه تحقیقات کشاورزی دیم به دلیل میزان روغن دانه بالا مورد توجه قرار گرفت. بررسی‌های انجام شده طی سه سال برتری این لاین را از نظر میزان روغن دانه بالا تایید کرد. بررسی سازگاری 16 ژنوتیپ منتخب در سه ایستگاه تحقیقات کشاورزی مراغه، سرارود و قاملو طی دو سال 1393 و 1394 نشان داد که این لاین با میانگین 35/7 درصد بالاترین میزان روغن را داشت. در حالی که میانگین روغن رقم شاهد فرامان 29/9 درصد بود. بررسی پایداری میزان روغن و عملکرد دانه ژنوتیپ‌های مورد بررسی با استفاده از چندین روش پارامتری (شاخص برتری، شاخص هندسی و اکووالانس ریک) و ناپارامتری (آماره‌های هان، آماره عملکرد-پایداری و میانگین رتبه) نیز نشان داد که لاین انتخاب شده بیشترین پایداری میزان روغن دانه را داشت. و از نظر عملکرد دانه نیز بعد از لاین LRV51/5 بیش‏ترین میانگین و پایداری را نشان داد. استفاده از روش  GGEبای پلات نشان داد که لاین مورد نظر نزدیک‌ترین ژنوتیپ به ژنوتیپ ایده‌آل بود وفاصله زیادی با دیگر ژنوتیپ‌ها داشت. ارزیابی لاین جدید در سه مزرعه دیم استان کرمانشاه نشان داد که لاین مورد بررسی بیشترین درصد و عملکرد روغن را در هر سه منطقه تولید نمود. این لاین از نظر دو بیماری مهم زنگ گیاهچه با عامل (Puccinia carthami Cda)، و پژمردگی فوزاریومی دارای واکنش نیمه مقاوم بود. در مجموع با توجه به برتری‏ های لاین 13 نسبت به سایر ژنوتیپ‌های مورد بررسی این لاین با نام امید برای کشت پاییزه مناطق دیم معتدل سرد و کشت بهاره زودهنگام مناطق دیم سردسیر معرفی گردید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Introducing Omid safflower variety with high oil content suitable for cold and moderate rainfed conditions of Iran

نویسندگان [English]

  • S. S. Pourdad 1
  • M. Jamshid Moghaddam 2
  • Kh. Alizadeh 3
  • A. Shariati 4
  • S. Alipour 5
  • S. Shahbazi Dorbash 6
1 Agricultural Biotechnology Research Institute of Iran, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran.
2 Assistsnt professor, Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Kermanshah, Iran.
3 Professor, Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Maragheh, Iran.
4 Researcher, Field and Horticultural Crops Research Department, Kordestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Sanandaj, Iran.
5 Researcher, Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Kermanshah, Iran.
6 Researcher, Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Maragheh, Iran.
چکیده [English]

Safflower is the only native oilseed crop that is well adapted to different climate conditions of Iran. Omid safflower (Carthamus tinctorius L.) variety with breeding code of line13 received attention during screening of Dryland Agricultural Research Institute safflower collection due to having 38.8 percent oil content in 2011. Studies during three years confirm high oil content in this line. Sixteen selected genotypes were evaluated for adaptation in three agricultural research stations including Sararood, Maragheh and Ghamloo under rainfed condition during two years, 2014 and 2015. Results showed that line13 with 35.7 percent had the highest oil content compared to Faraman check variety with 29.9 percent. Study on oil content and seed yield stability of genotypes through some parametric (Wricke’s ecovalence, superiority measure, geometric mean) and non-parametric measures (Huehn measures, rank mean, rank Si(1)+R ) showed that line13 had the highest oil content stability and in case of seed yield after line LRV51/5 had the highest yield average and yield stability. GGE Biplot showed that line13 was the closest genotype to ideal genotype with the highest oil content and had high distance with other genotypes. On - farm trials conducted in three regions of Kermanshah province under rainfed condition revealed that line13 had the highest oil content and oil yield over three locations. Line13 reaction against safflower rust and fusarium wilt diseases was moderate resistant. Overall, line13 with superiority to other genotypes released as Omid varity for fall planting in semi-cold and early spring planting in the cold drylands of Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Drylands
  • New variety
  • Oil content
  • Safflower

مراجع

Anonym. 2022. FAO Statistical Data. Available on: https://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL.
 
 
Alipour, S. 2008. Important Safflower diseases in Kermanshah provience. Proceeding of 18th Iranian plant patology. Boali University, Hamadan Iran. Vol2: pp. 230.
 
 
Bagheri, A., Yazi Samadi, B., Taeb, M., and Ahmaddi, M. R. 2001. Study on correlation and relations between plant yield and quantitative and qualitative other traits in safflower. Iranian J. Agric. Sci. 32(2):295-307.
 
 
Bergman, J. W., Rievland, N. R., Flyyn, C. R., Carlson, G. R., and Wichman, D. M. 2000. Registration of ‘Montola 2000’ safflower. Crop Sci. 40: 572-573. https://doi.org/10.2135/ crop sci2000.0018rcv.
 
 
Bergman, J. W., and Flynn, C. R. 2001. High oleic safflower as a diesel fuel extender. A potential new market for Montana safflower. pp. 289-293. In: J. W. Bergman, and H. H. Mündel (eds). 2001. Proc. 5th Int. Safflower Conf., Williston, ND and Sidney, MO, USA.
 
 
Bergman, J. W., Rievland, N. R., Flyyn, C. R., Carlson, G. R., Wichman, D. M., and Kephart, K. D. 2005. Registration of ‘Montola 2003’ safflower. Crop Sci.45: 801-802.https://doi.org/10.2135/crop sci2005.12-0494.
 
 
Bergman, J. W., Rievland, N. R., Flyyn, C. R., Carlson, G. R., Wichman, D. M., and Kephart, K. D. 2006. Registration of ‘Montola 2004’ safflower. Crop Sci.46: 818-1819. https://doi.org/10.2135/crop sci2005.12-0494.
 
 
Cervantes-Martinez, J. E., Rey-ponce, M., and Velazquez-Cagal, M. 2001. Evaluation of accessions from world collection of safflowers for alternaria incidence and seed oil content. In: J. W. Bergman, and H. H. Mündel (eds). 2001. Proc. 5th Int. Safflower Conf., Williston. ND, Sidney, Montana, U.S.A.
 
 
Huehn, M. 1990. Nonparametric measures of phenotypic stability. Part 1: Theory.Euphytica 47: 189-194.
 
 
Hühn, M. 1996. Non-parametric analysis of genotype × environment interactions by ranks. pp.213-228. In:Genotype by environment interaction. M.S. Kang H.G. Gauch (ed.). Published by CRC Press, Boca Raton, Doi: 10.1201/9781420049374.ch9.
 
 
Knowles, P. F.1960. New crop establishment. In: first annual symposium of the society for Economic Botany. Purdue, University, USA.
 
 
Lin, C. S., and Binns, M. R. 1988. A method of analyzing cultivar× location× year experiments: A new stability parameter. Theor. Appl. Genet. 75:425-430. Doi: 10.1007/BF00265344.
 
 
Morovati, E., Sahari, M., Barzegar, M. 2010. Physicochemical Properties of Iranian Varieties/Lines of Safflower Oil and Seed as a Rich Source of ω-6. J. Med. Plants 9 (36):145-154. Doi: 20.1001.1.2717204.2010.9.36.16.8.
 
 
Mundel, H. H., and Huang, H. C. 2003. Control of major diseases of safflower by breeding for resistance and using cultural practices. Advances in Plant Disease Management. pp. 293-310.
 
 
Pahlavani, M. H., Saeidi, G., and Mirlohi, A. F.2007. Genetic analysis of seed yield and oil content in safflower using F1 and F2 progenies of diallel crosses. International J. of Plant Production. 1(2): 129-140.
 
 
Pourdad, S. S. 2006. Safflower. Sepehr publication. pp. 123. (In Farsi).
 
 
Pourdad, S. S., Alizadeh, K., Aziznejad, R., Sharuati, A., Eskandari, M., Khariri, M., and Nabatee, E. 2008. Study on drought resistance in spring safflower (Carthamus tinctorius L.) in different locations. Agriculture and Natural Resources. 11(42): 403-415. (In Farsi).
 
 
Rubis, D. D. 2001. Developing new characteristics during 50 years of safflower breeding. Pp.109-111. In: Bergman JW, Mündel HH (eds) Proceedings of the Vth International Safflower Conference. Williston, North Dakota and Sidney, Montana, USA.
 
 
Sabzalian, M. R., Saeidi, G., and Mirlohi, A. F. 2008. Oil content and fatty acid composition In seeds of three safflower species. J. Am. Oil Chem. Soc. 85:717-721. https://doi.org/10.1007/s 1746-008-1254-6.
 
 
Saremi, H., 1998. Ecology and taxonomy of fusarum species. Jihad-e-Daneshgahi of Mashhad University Publications. Mashhad, Iran.132 p. (In Farsi).
 
 
Strange, R. 1993. Plant dieseases control. Mozhdehi, H. R. (Translator). Islamic Azad university publication, 515 p. (In Farsi).
 
 
Wricke, G. 1962. Über eine Methode zur Erfassung der ökologischen Streubreite in Feldversuchen. Z. Pflanzenzüchtg. 47: 92–96.
 
 
Yan, W. 2001. GGE biplot- A windows application for graphical analysis of multi- environment trial data and other types of two-way data. Agron. J., 93:1111-1118. https://doi.org/10.2134/agronj2001.9351111x
 
 
Yan, W., Kang, M. S., Ma, B., woods, S., and Cornelius, P. L. 2007. GGE biplot vs. AMMI analysis of genotype by environment data. Crop Sci., 47: 643-655. Doi.org/10.2135/cropsci2006.06.0374.
 
 
Zimmer, D. E. 1965. Rust infection and histological response of susceptible and resistant safflower. Phytopathology 55:296-301.
 
 
یافته‌های تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی
دوره 13، شماره 1
خرداد 1403
صفحه 91-109

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 17 بهمن 1402
  • تاریخ بازنگری: 0-727 فروردین 2
  • تاریخ پذیرش: 24 مرداد 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار