صفار، رقم جدید زودرس کلزا مناسب مناطق با محدودیت فصل کشت وکشت تاخیری در اقلیم‌های گرم جنوب و شمال ایران

نوع مقاله : آزاد سازی رقم

نویسندگان

1 استاد، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، ترویج و آموزش کشاورزی، کرج، ایران.

2 دانشیار، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، ترویج و آموزش کشاورزی، کرج، ایران.

3 مربی، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران.

4 مربی، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران.

5 استادیار، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بندرعباس، ایران.

6 استادیار، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی دزفول، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، دزفول، ایران.

7 محقق، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی بوشهر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بوشهر، ایران.

8 استاد، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران.

9 مربی، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران.

10 دانشیار، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی مازندران همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ساری، ایران.

11 مربی، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مغان، ایران.

12 استادیار، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، ترویج و آموزش کشاورزی، کرج، ایران.

13 استادیار، موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال، سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی، کرج، ایران.

14 دانشیار، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی کرمان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمان، ایران

15 کارشناس، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی سیستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زابل، ایران.

16 کارشناس، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، ترویج و آموزش کشاورزی، کرج، ایران.

10.22092/rafhc.2023.355321.1287

چکیده

رقم صفار (لاین زابل 10ب) حاصل گزینش به روش شجره‌ای از تلاقی Goliath×19H است. بر اساس نتایج ارزیابی مقدماتی طی سال 90-1389 این لاین زودرسی معنی‌داری (13 روز) نسبت به سایر لاین‌های کلزا نشان داد. نتایج آزمایشات سازگاری در مناطق زابل، دزفول، بهبهان، بوشهر، گرگان،گنبد، ساری و مغان طی سال‌های 92-1390، نشان داد عملکرد دانه آن با رقم شاهد آرجی اس تفاوت معنی‌دار نداشت ولی از زودرسی بالایی برخوردار بود. رقم جدید نسبت به رقم شاهد آرجی اس از واریانس رتبه پایین‌تری برخوردار بود که نشان دهنده نوسان کمتر عملکرد و پایداری آن در سال‌ها و مناطق مختلف است. این لاین با داشتن طول دوره رویش 165 روز نسبت به رقم شاهد آرجی اس، 12 روز زودرس‌تر در مناطق گرم جنوب و شمال بود. درصد روغن رقم جدید، 43/15 درصد بود که با رقم شاهد تفاوت معنی‌دار نداشت اما از نظر دارا بودن مقادیر بیشتر اسید چرب اسید اولئیک و مقادیر کمتر اسید لینولنیک برتر بود. واکنش مزرعه‌ای رقم جدید به بیماری اسکلروتینیای ساقه حاکی از تحمل نسبی مناسب در اقلیم شمال بود به گونه‌ای که با رقم آرجی اس تفاوت معنی‌دار داشت. این لاین با توجه به ویژگی‌های برجسته زودرسی، پایداری در عملکرد، امکان فرار از خشکی و گرمای آخر فصل، کاهش حداقل یک نوبت آبیاری و یکنواختی در رسیدگی در سال 1397 به نام رقم «صفار» نامگذاری و برای کشت‌های تاخیری و مناطق گرم با فصل رشد کوتاه در اقلیم‌های گرم جنوب و شمال کشور نظیر جنوب کرمان، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، خوزستان و گرگان توصیه شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Saffar, new early mature canola variety suitable for cultivation in areas with limited cultivation season and delayed cultivation in warm climates of southern and northern Iran

نویسندگان [English]

  • H. R. Fanaei 1
  • H. Amiri Oghan 2
  • M. H. AlamKHomaram 3
  • A. Khosro Danaei 4
  • Abdolhossein Askari 5
  • Gh. Ghodratei 6
  • N. Kaseranei 7
  • A. Faraji 8
  • E. Hazarjaribei 9
  • V. Rameeh 10
  • S. Safe Amiri 11
  • S. Rahmanpour 12
  • F. Shariat 12
  • A. H. Shiraneirad 1
  • H. Sadeghei 13
  • A. Aeein 14
  • M. Khajadad Keshtegar 15
  • M. Marefatzadehkhamenea 16
1 Professor, Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran.
2 Associate Professor, Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran.
3 Researcher, Horticultural crops sciences of department, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center Hammadan, Hammadan, Iran.
4 Researcher, Field and Horticultural crops sciences of department, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center Khozestan, Ahvaz, Iran.
5 Assistant Professor, Horticultural crops sciences of department, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center Hormozgan, Bandarabbas, Iran.
6 Assistant Professor, Horticultural crops sciences of department, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center Dezful, Dezful, Iran.
7 Researcher, Field and Horticultural crops sciences of department, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Boshear, Boshear, Iran.
8 Professor , Horticultural crops sciences of department, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center Golestan, Gorgan, Iran.
9 Researcher, Horticultural crops sciences of department, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center Golestan, Gorgan, Iran.
10 Associate Professor, Horticultural crops sciences of department, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center Mazandaran, Sarri, Iran.
11 Researcher, Field and Horticultural crops sciences of department, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Ardabil, Moghan, Iran.
12 Assistant Professor, Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran.
13 13. Assistant Professor, Seed and Plant Certification and Registration Institute, Agriculture Research Education and Extension Organization, Karaj, Iran.
14 Associate Professor, Horticultural crops sciences of department, Agricultural Research and Education Center Kerman, Kerman, Iran.
15 Researcher, Horticultural crops sciences of department, Sistan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Zabol. Iran.
16 Researcher, respectively, Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran.
چکیده [English]

Saffar (Zabol 10b line) variety was obtained by pedigree method from Goliath×19H cross. Based on preliminary evaluation, this variety showed significant earlier maturity
(13 day), in 2010-2011, compared to the other lines of canola. Based on adaptability expieriments in Zabol, Safiabad, Behbahan, Boushehr, Gorgan, Gonbad, Sari and Moghan regions in 2011-2012, its grain yield had not significant difference from control variety RGS, but had a high early maturity. The new variety had a lower rank variance which indicates the Less performance fluctuations and stability in different years and regions compared to control variety RGS. Saffar cultivar with 165 days growth period was 12 days earlier in maturity than control variety RGS in warm south and north regions. The oil content of new variety was 43.15%, which has not significant difference with control variety RGS but in terms of having higher amounts of oleic acid and lower amounts of linolenic acid, it has a better quality. The field response of new variety to stem sclerotinia disease showed good relative tolerance in the north climate, which has significant difference with control variety RGS. Based on outstanding features such as yield stability, early maturity, possibility of escaping from drought and heat in the last season, saving at least one irrigation stage and uniformity in maturity, this line was released with the name of Saffar in 2018 and recommended for late cultivation in warm areas with short growing seasons in warm south and north climate zones of the country such as the south of Kerman, Sistan and Baluchestan, Hormozgan, Khuzestan and Gorgan.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Early maturity
  • Oilseed rape
  • Variety
  • Stability
  • Saffar
Ali, N., Javidfar, F., Yazdi Elmira,  J., and Mirza, M. Y. 2003. Relationship among yield components and selection criteria for yield improvement in winter rapeseed (Brassica napus L.). Pakistan Journal of Botany 35(2): 167-174.
 
 
Alizadeh, B., Yazdandust Hamedani, M., Rezaei Zad, A., Azizinia, Sh., Khiyavi, M., Shirani Rad, A. H., Javidfar, F., Pasban Eslam, B., Mostafavi Rad, M., Shariati, F., Rahmanpour Ozan, S., Alem khumaram, M. H., Majd Nasiri, B., Amiri Oghan, H., and Zareei Siahbidi, A. 2019. Nima, New winter oilseed rape variety for cultivation in the cold and moderately cold regions of Iran. Research achievements for field and horticulture crops. 8 (1); 61-76. 10.22092/RAFHC.2019.114653.1102.
 
 
Campbell, D., and Kondra, Z. 1978. Relationships among growth patterns, yield components and yield of rapeseed. Canadian Journal of Plant Science 58(1): 87-93. https://doi.org/10.4141/cjps78-016.
 
 
Danaei, A. Kh. 2013. The effect of different planting dates on some phenological, morphological characteristics, seed and oil yield in new cultivars and lines of rapeseed (Goliath × 19H) in Khuzestan weather conditions. Final report 44461. 31 p.
 
 
Fanaei, H. R., Amiri Oghan, H., Alem khumaram, M. H., Danaei, Kh. A., Kazerani, N., Asgari, A., Rahmanpour, S., Roudi, D., Shariati, F., Ghodrati, Gh. R., Faraji, A., Hezar Jaribi, A., Rameaeh, V. A., Samadi, B., Seif Amiri, S., Akbari Moghadam, H., and Khajadad Keshtegar, M. 2018. Dalgan, new - cultivar of canola by high yield potential for cultivation in warm and dry region in south of country. Research achievements for field and horticulture crops. 7(2): 161-173. 10.22092/RAFHC.2019.109369.1062.
 
 
Fanaei, H. R., Ghanbari, A., Akbari Moghadam, H., Solouki, M., and Narouei Rad, M. R. 2008. Evaluation of yield, yield components and some agronomic characteristics of spring rapeseed genotypes in Sistan condition. Pajouhesh and Sazandegi. 79; 36-44.
 
 
Fanaei, H. R., Roudi, D., and Khajadad Keshtegar, M. 2016. Evaluation of agronomic characeristics of new rapeseed cultivars and lines in different planting dates. Final project 46773. 93 p.
 
 
Fanaei, H. R., and Sarani, M. 2014. Technical and applied principles of rapeseed cultivation in Sistan and Baluchistan province. Technical-extension journal. 46642. 70 p.
 
 
FAO. 2020. Agricultural Data, FAOSTAT. Available at food and agriculture organization of the united nations. www.fao.org/faostat/en/#data/QCL.
 
 
Francis, T. R., and Kanenberg, L. W. 1987. Yield stability studies in short-season maize. I. A descriptive method for grouping genotypes. Canadian Journal of Plant Science 58: 1029-1034. https://doi.org/10.4141/cjps78-157.
 
 
Kang, M., and Pham, H. 1991. Simultaneous selection for high yielding and stable crop genotypes. Agronomy Journal 83(1): 161-165. DOI: 10.2134/agronj1991.00021962008300010037x.
 
 
Kaushik, N., and Agnihotri,  A. 1997. Evaluation of improved method for
determination of rapeseedmustard FAMES by GC. Chromatographia 44: 97-99. DOI: 10.1007/BF02466522.
 
 
Mohammadi, S. A., Moghadam, M., Rezaei, A., Soltani, A., and Ghasemi Golozani, K. 2005. Breeding field crops,. Parivar publication. 360 p.
 
 
Masood, T., Gilani, M. M., and  Khan, F. A. 1999. Path analysis of the major yield and quality characters in Brassica campestris. Journal of Animal and Plant Sciences . 9(1): 69-22.
 
 
Rahmanpour, S., Backhouse, D.,  and Nonhebel, H. M. 2011. Reaction of brassica species to Sclerotinia sclerotiorum applying inoculation techniques under controlled conditions. Crop Breeding Journal 1 (2): 143-149. 10.22092/CBJ.2011.100364.
 
 
Shirani Rad, A. H. 2002. Rapeseed. Deputy director of human resources equipment. Agricultural Education Publishing Center Publication. 15 p.
 
 
Yang, C., Gan, Y., Harher, K. N., Kutcher, H. R., Gulden, R., Irvine, B., and May, W. E. 2014. Up to 32 % yield increase with optimized spatial patterns of canola plant establishment in western Canada. Agronomy for Sustainable Development. 34(4), 793-801. DOI: 10.1007/s13593-014-0218-5.