کمال، رقم جدید گندم نان زمستانه با عملکرد دانه بالا و سازگاری به شرایط دیمزارهای مناطق سرد و معتدل سرد در ایران

نوع مقاله : آزاد سازی رقم

نویسندگان

1 استادیار، بخش تحقیقات علوم زراعی باغی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران

2 دانشیار، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران

3 دانشیار، پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی ایران. کرج. ایران.

4 مربی، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران

5 استادیار، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران

6 مربی، بخش تحقیقات علوم زراعی باغی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اردبیل، ایران.

7 مربی، موسسه ثبت و گواهی نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

8 استادیار، بخش تحقیقات علوم زراعی باغی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران

9 دانشیار، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران.

10 محقق، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران.

11 استاد، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

12 محقق، بخش تحقیقات علوم زراعی باغی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان شمالی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی بجنورد، ایران

13 محقق، بخش تحقیقات علوم زراعی باغی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی زنجان، ایران

14 محقق، بخش تحقیقات علوم زراعی باغی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی اراک، ایران

15 استادیار، بخش تحقیقات علوم زراعی باغی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان شمالی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی بجنورد، ایران

16 محقق، بخش تحقیقات علوم زراعی باغی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران

17 محقق، بخش تحقیقات علوم زراعی باغی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران

18 استادیار، بخش تحقیقات علوم زراعی باغی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی شیراز، ایران

19 استادیار، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

20 محقق، بخش تحقیقات علوم زراعی باغی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی گرگان، ایران

21 محقق، بخش تحقیقات علوم زراعی باغی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران

22 دانشیار، بخش تحقیقات علوم زراعی باغی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اردبیل، ایران.

23 محقق، بخش تحقیقات علوم زراعی باغی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی اهواز، ایران

10.22092/rafhc.2023.351589.1255

چکیده

معرفی ارقام جدیدگندم دیم پرمحصول تاثیر زیادی بر افزایش و پایداری تولید در دیم زارهای کشور دارد. رقم کمال حاصل برنامه به نژادی گندم نان در موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور می‏ باشد. این رقم از دورگ‏ گیری بین لاین Sbn//Trm/k253 و لاین 88Zhong218//Ctk/Vee/3/Kvz/Gv//Prl در سال زراعی1380-81 در مراغه تولید شد. ارزیابی نسل‏ های در حال تفکیک در ایستگاه‌ تحقیقات دیم مراغه (87-1382) انجام گرفت. رقم کمال طی سال‌ زراعی90-1389 در قالب آزمایش مقدماتی در ایستگاه‏ های سرد و معتدل ارزیابی و میانگین عملکرد دانه آن2234 کیلوگرم در هکتار بود. در سال
1390-91 رقم جدید در قالب آزمایش پیشرفته مقایسه عملکرد بررسی و با 1719 کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه انتخاب و به مدت سه سال در آزمایش سازگاری و پایداری عملکرد در ایستگاه‌های تحقیقاتی مناطق سرد و معتدل سرد دیم ارزیابی شد. میانگین عملکرد دانه رقم جدید و ارقام شاهد آذر 2 و اوحدی در این بررسی به ‏ترتیب 2120، 2066 و 2083 کیلوگرم در هکتار بود. رقم کمال به همراه شاهدهای سرداری، آذر2، هما، اوحدی، باران، صدرا و هشترود طی سه سال زراعی
(1395-97) در قالب آزمایشات تحقیقی- ترویجی و پایلوت‏ های انتقال یافته در استان‌آذربایجان‌شرقی از نظر عملکرد و سایر صفات زراعی مقایسه شد. در این آزمایشات میانگین عملکرد دانه رقم کمال 2604 و ارقام شاهد متداول منطقه (صدرا، آذر2، باران، هما، اوحدی و سرداری) 2230 کیلوگرم در هکتار بود، که عملکرد دانه رقم جدید 17 درصد نسبت به میانگین شاهد‏ها برتر بود. بر اساس آزمون ‏های پایداری رقم کمال از پایداری عملکرد دانه بالا در طول سال‌ها برخوردار بود. رقم کمال دارای عادت رشد زمستانه، مقاومت به سرما و خشکی، میانگین تعداد روز تا ظهور سنبله 143 روز (از اول ژانویه)، میانگین ارتفاع گیاه 67 سانتی‏ متر و میانگین وزن هزار دانه 40 گرم است. رقم کمال نسبت به بیماری‌های زنگ زرد و زنگ قهوه‏ ای حساس ولی از کیفیت نانوایی خوب برخوردار است. این رقم به دلیل دارا بودن ویژگی‏ های مطلوب زراعی برای کاشت در مناطق سرد و معتدل سرد دیم انتخاب و معرفی شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Kamal, a new high yielding winter bread wheat cultivar adapted to dryland conditions in the cold and temperate cold regions of Iran

نویسندگان [English]

  • E. Rohi 1
  • M. Roostaei 2
  • S. Golkari 3
  • E. Zadhasan 4
  • J. Jafarzadeh 5
  • M. Hassanpour Hosni 4
  • B. Sadeghzadeh 2
  • D. Sadeghzadeh 2
  • G. R. Abedi Asl 6
  • H. Ahmadi 7
  • Gh. Khalilzadeh 8
  • R. Haghparast 9
  • R. Rajabi 10
  • M. Aghaee Sarbarzeh 11
  • M. M. Ahmadi 12
  • K. Soleimani 13
  • T. Babaei 14
  • R. Eslami 10
  • A. R. Khodashenas 15
  • F. Afshari 11
  • R. Hooshyar 16
  • M. Ata Hoseini 17
  • M. Yassaie 18
  • R. Roohparvar 19
  • S. Sarkari 6
  • M. Kheirgoo 20
  • M. Moradi 21
  • S. A. Safavi 22
  • N. Tabatabai 23
  • Sh. Kia 20
  • M. Dalvand 23
1 Assistant Professor, Field and Horticultural Crops Research Department, Kordestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Sannandaj, Iran.
2 Associate Professor, Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Maragheh, Iran.
3 Associate Professor, Agricultural Biotechnology Research Institute of Iran, Karaj, Iran.
4 Researcher , Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Maragheh, Iran.
5 Assistant Professor, Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Maragheh, Iran.
6 Researcher , Field and Horticultural Crops Research Department, Ardebil Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Ardebil, Iran.
7 Researcher, Seed and Plant Certification and Registration Institute (AREEO), Karaj, Iran.
8 Assistant Professor, Field and Horticultural Crops Research Department, Azarbaijan gharbi, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Urmia, Iran.
9 Associate Professor, Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Kermanshah, Iran.
10 Researcher, Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Kermanshah, Iran.
11 Professor, Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran.
12 Researcher , Field and Horticultural Crops Research Department, Khorasan Shomali Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Bojnourd, Iran.
13 Researcher, Field and Horticultural Crops Research Department, Zanjan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Zanjan, Iran.
14 Researcher, Field and Horticultural Crops Research Department, Markazi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Arak, Iran.
15 Assistant Professor, Field and Horticultural Crops Research Department, Khorasan Shomali Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Bojnourd, Iran.
16 Researcher, Field and Horticultural Crops Research Department, Azarbaijan gharbi, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Urmia, Iran.
17 Researcher, Field and Horticultural Crops Research Department, Khorasan Razavi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Mashhad, Iran.
18 Assistant Professor, Field and Horticultural Crops Research Department, Fars Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Shiraz, Iran.
19 Assistant Professor, Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran.
20 Researcher, Field and Horticultural Crops Research Department, Golestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Gorgan, Iran.
21 Researcher, Field and Horticultural Crops Research Department, Kordestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Sannandaj, Iran.
22 Associate Professor,Field and Horticultural Crops Research Department, Ardebil Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Ardebil, Iran.
23 Researcher, Field and Horticultural Crops Research Department, Khozestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Ahvaz, Iran.
چکیده [English]

Kamal, is a new winter bread wheat cultivar developed by the national rainfed bread wheat breeding program for the cold and temperate dryland areas of Iran. New cultivar created by crossing between Sbn//Trm/k253 and 88Zhong218//Ctk/Vee/3/Kvz/Gv//Prl in Maragheh Research Station. Kamal was selected from segregating population from F2-F7 in Maragheh (2002-2008) based on agronomic characteristics. Based on results, Kamal grain yield means in preliminary and advanced regional yield trail was 2234 and 1719 kgha-1, respectively. Results of elite trail in cold and moderate research stations (2012-2015) showed that the grain yield mean of Kamal was 2120 and means of Azar2 and Ohadi cultivars were 2066 and 2083 kgha-1, respectively. Kamal cultivar in East Azerbaijan province was compared with conventional control cultivars in the farmer fields for 3 years and the results showed that the average grain yield of Kamal and checks were 2604 and 2230 kgha-1 respectively. Kamal is a winter type variety with time to heading of 143 days, 67 cm plant height, 40, gr. 1000 kernel weight, 11.4% protein content, 20 ml Zeleni numer, 41 degree of hardness, 27% wet gluten and 15 unit of gluten index. Results revealed that Kamal cultivar is tolerant to cold and drought stresses, with suitable earliness, and good bread quality but susceptible to yellow rust and leaf rust, this xultivar way and released in 2019 under the name of Kamal for cold and moderate cold dry areas of Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Wheat
  • Grain Yield Potential
  • drought tolerant
  • cold tolerant and winter growth habit
  • بی نام. 1398. دستورالعمل فنی کاشت و داشت و برداشت گندم دیم. انتشارات موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور 23 صفحه.

 

 

  • حسنپور حسنی، م.، افشاری، ف.، یاسائی، م.، عطا حسینی، م.، سرکاری، ص. و هوشیار، ر. 1394. گزارش نهایی پروژه تحقیقاتی بررسی واکنش ژنوتیپ‌های گندم مربوط به آزمایشات مقایسه عملکرد مقدماتی و پیشرفته یکنواخت سراسری دیم 94-93 نسبت به بیماری زنگ زرد. به شماره ثبت گزارش نهایی 51728 مورخ 11/02/94. موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور 43 صفحه.

 

 

  • Maleki, A., Majidi-Harvan, I., Heidari-Sharif-Abad, H. and Nur-Mohammadi, G., 2009. Evaluation of drought tolerance in bread wheat landraces and improved water conditions and drought stress. J. Agric. Sci. 5: 81-91.

 

 

  • Bhutta, W. and Tahira, I. 2005. Association analysis of some drought related characters in hexaploid spring wheat (Triticum aestivum L.). Rev. Biol. 98(2): 337-347.

 

 

  • Sharma, I., Tyagi, B. S., Singh, G., Venkatesh, K. and Gupta, O. P. 2015. Enhancing wheat production- a global perspective. Indian J. Agric. Sci. 85(1): 3–13.

 

 

  • Passioura, J. 2007. The drought environment: physical, biological and agricultural perspectives. J. Exp. Bot. 58: 113–117.

 

 

  • Rajaram, S. and van Ginkle, M. 2001. Mexico, 50 years of international wheat breeding. In: Bonjean, A. P. and W. J. Angus (Eds.). The World Wheat Book: A History of Wheat Breeding. Pp. 579-604. Lavoisier Publisher, Paris, France.