نوع مقاله : آزاد سازی رقم
نویسندگان
1
استاد، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.
2
مربی، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، داراب، ایران.
3
مربی، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی دزفول، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، دزفول، ایران.
4
محقق، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم آباد، ایران
5
استادیار، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.
6
دانشیار، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.
7
مربی، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی سیستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زابل، ایران.
8
استادیار، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کرمان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمان، ایران.
10.22092/rafhc.2023.357738.1300
چکیده
گندم دوروم رقم تابان (لاین (DW-92-5 در سال زراعی 90-1389 در قالب چهل و دومین خزانه بین‌المللی گندم دوروم (42nd IDSN) دریافتی از مرکز بین‌المللی تحقیقات ذرت و گندم (CIMMYT) در دو ایستگاه تحقیقاتی دزفول و داراب مورد ارزیابی قرار گرفت و با میانگین عملکرد 7492 کیلوگرم در هکتار گزینش و به آزمایش مقایسه عملکرد مقدماتی در سال زراعی 91-1390 راه یافت. در این مرحله نیز لاین مذکور که با عملکرد 6976 کیلوگرم در هکتار نزدیک به عملکرد شاهد با میانگین عملکرد 7198 کیلوگرم در هکتاربود، انتخاب شد. در آزمایش مقایسه عملکرد پیشرفته لاین مورد نظر با میانگین عملکرد 7782 کیلوگرم در هکتار نسبت به شاهد رقم بهرنگ با عملکرد 7209 کیلو گرم در هکتار برتری نشان داده و مورد گزینش قرار گرفت. در آزمایش سازگاری لاین های گندم دوروم در اقلیم گرم جنوب کشور (ERDYT92-W) که طی دو سال زراعی 94-1392 و در چهار ایستگاه تحقیقاتی اهواز، داراب، دزفول و خرم آباد ، این لاین با میانگین عملکرد 6669 کیلوگرم در هکتار حدود 12 درصد برتر از شاهد رقم بهرنگ (با عملکرد 5935کیلوگرم در هکتار) بود. بررسی های کیفیت دانه نیز حاکی از آن بود که این لاین با 13/2 درصد پروتئین در گروه ارقام خوب قرار دارد. بررسی های آزمایش های تحقیقی – ترویجی در مزارع زارعین نیز برتری دو و 18 درصدی این لاین را در استان کرمان به ترتیب نسبت به شاهدهای بهرنگ و یاواروس و برتری 12 و 13درصدی آن را در استان سیستان وبلوچستان به ترتیب نسبت به شاهدهای شبرنگ و بهرنگ نشان داد. این رقم نسبت به بیماری های زنگ زرد و قهوه ای نیز مقاومت قابل قبولی از خود نشان داد. در کل با توجه به نتایج فوق الذکر لاین جدید به عنوان رقم تابان برای کشت در اقلیم گرم و خشک جنوب کشور از جمله استانهای خوزستان، سیستان و بلوچستان، ایلام و مناطق گرم استانهای کرمان، لرستان،کرمانشاه ،کهگیلویه و بویر احمد و فارس می باشد، معرفی شد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Taban, a new durum wheat cultivar adapted to wheat growing areas in warm agro-climate zone of Iran
نویسندگان [English]
-
T. Najafi Mirak
1
-
M. Agaee Sarbarzeh
1
-
M. Dastfal
2
-
H. Farzadi
3
-
M. Bahari
4
-
M. Khodarahmi
5
-
F. Afshari
1
-
A. Malihipour
6
-
R. Roohparvar
5
-
H. Akbari Moghadam
7
-
M. Javaheri
8
1
Professor, Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran
2
Researcher, Seed and Plant Improvement Department, Fars Agricultural and Natural Resources Research Center, AREEO, Darab, Iran
3
Researcher. Seed and Plant Improvement Department, Dezful Agricultural and Natural Resources Research Center, AREEO, Dezful, Iran
4
Researcher, Seed and Plant Improvement Department, Lorestan Agricultural and Natural Resources Research Center, AREEO, Khorramabad, Iran
5
Assistant professor, Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran
6
Associate professor, Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran
7
Researcher, Seed and Plant Improvement Department, Sistan Agricultural and Natural Resources Research Center, AREEO, Zabol, Iran
8
Assistant professor, Seed and Plant Improvement Department, Kerman Agricultural and Natural Resources Research Center, AREEO, Kerman, Iran
چکیده [English]
A new durum wheat cultivar, Taban (DW-92-5) was initially introduced as a breeding line through 42ed International Durum Screening Nursery (42ed IDSN) received from the International Maize and Wheat Improvement Center (CIMMYT) and was evaluated in two research stations of Dezful and Darab in warm agro-climate zone of Iran. In this step, DW-92-5 (Taban) was selected for the further studies based on its high grain yield (7492 kgha-1). This line with 6976 kgha-1 average grain yield was close to Behrang as a control cultivar with 7198 kgha-1 in the regional preliminary yield trial in 2011-2012 cropping season. Line DW-92-5 had an average grain yield of 7782 kgha-1 in the advanced yield trials and was selected for the further evaluations. The regional elite yield trials was conducted in four stations of Ahvaz, Darab, Dezful and Khorramabad in 2013-14 and 2014-15. This line with 6669 kgha-1 had 12% higher yield than Behrang check cultivar with grain yield of 5935 kgha-1 and was selected as superior line based on its grain yield and yield stability. Taban also has high quality of semolina, high protein content (13.2%). The results of on-farm trials showed that this cultivar exhibited a 12% and 13% higher grain than Shabrang and Behrang, respectively, as local checks in Sistan and Baloochestan province as well as a 2% and 18% higher grain yield compared to Behrang and Yavarous as local checks in Kerman province. In total, based on its high grain yield, yield stability, quality of semolina and its good level of resistance to yellow and leaf rusts, line DW-92-5 was released as a new durum wheat cultivar with the name of “Taban” for warm agro-climate zone of Iran.
کلیدواژه‌ها [English]
-
Durum wheat
-
New cultivar
-
Warm zone
-
Taban
)