طلوع، رقم جدید زودرس، پاکوتاه، مقاوم به بلاست و کیفی برنج

نوع مقاله : آزاد سازی رقم

نویسندگان

1 دانشیار، موسسه تحقیقات برنج کشور، معاونت مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، آمل. ایران

2 استادیار، موسسه تحقیقات برنج کشور، معاونت مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، آمل، ایران

3 محقق، موسسه تحقیقات برنج کشور، معاونت مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، آمل.ایران

4 محقق، موسسه تحقیقات برنج کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت.

10.22092/rafhc.2023.352895.1269

چکیده

رقم طلوع (لاین AN74)، از تلاقی ارقام بومی علی‌کاظمی و اصلاح شده نعمت حاصل شد. با ارزیابی‌ مشاهده‌ای لاین‌های خویش‌آمیخته نوترکیب ( Recombinant Inbred Lines (RILs)) حاصل، تعداد 45 لاین از جمله لاین AN74 به همراه ارقام شاهد در قالب آزمایش حجیم‌شده (آگمنت) در سال 1391 مورد بررسی قرار گرفتند. نتیجه حاصل از این بررسی، انتخاب 11 لاین برتر آزمایش منجمله AN74 بود که در سال 1392 ارزیابی شدند. سپس تعداد هفت ژنوتیپ برتر در قالب آزمایش سازگاری همراه ارقام شاهد طارم‌محلی، نعمت و شیرودی در چهار منطقه تنکابن، آمل، بابل و بهشهر از سال 1393 و طی سه سال ارزیابی شدند. نتایج حاصل از تجزیه پایداری به روش "امی" (Additive Main effects and Multiplicative Interaction (AMMI)) نشان داد که رقم طلوع )لاین (AN74 دارای سازگاری عمومی نسبی برای همه چهار منطقه مذکور و سازگاری خصوصی مطلوب برای مناطق مرکزی مازندران (آمل و بابل) بود. در پایلوت‌های ترویجی این رقم از عملکرد مطلوبی در مقایسه با ارقام شاهد نعمت و علی‌کاظمی برخوردار بود. از ویژگی‌های رقم طلوع می‌توان به زودرسی آن (5±78 روز از بذرپاشی تا 50 درصد گلدهی) در مقایسه با رقم هاشمی (5 ± 83 روز)، ارتفاع بوته کوتاه (3 ± 87 سانتی‌متر)، میانگین عملکرد نهایی شلتوک مطلوب (متوسط500±7500کیلوگرم در هکتار)، متوسط وزن هزار دانه بالا (1/1 ± 31 گرم)، تحمل بالا به آفت کرم ساقه‌خوار برنج (دو نوع مکانیسم آنتی‌زنوز و آنتی‌بیوز)، مقاومت به بیماری بلاست (واکنش 1-0)، و کیفیت پخت مطلوب دانه (میزان آمیلوز 1±23 درصد، قوام ژل 45 و هضم قلیایی 5/3، نسبت طویل شدن دانه 1/9) به همراه عطر متوسط اشاره نمود. از این‌رو، رقم طلوع (لاین AN74) قابلیت کشت در شرایط معمول، سیستم‌های کشت کم‌آب، مناطق با دوره رشد کوتاه، برداشت مکانیزه و کشت دوبار برنج را دارد

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Tolo, an early mature, dwarf, blast resistant and good cooking quality new rice cultivar

نویسندگان [English]

  • A. Moumeni 1
  • M. Tabari 2
  • V. Khosravi 2
  • S. S. Hosseini-Imeni 3
  • M. Mohammadian 2
  • R. Asadi 2
  • L. Khazaei 4
1 Associate Professor, Rice Research Institute of Iran, Mazandaran Branch, Agricultural Research, Education and Extension (AREEO), Amol.
2 Assistant Professor, Department of Agronomy and Plant Breeding, Rice Research Institute of Iran, Mazandaran Branch, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Amol, Iran
3 Researcher, Rice Research Institute of Iran, Mazandaran Branch, Agricultural Research, Education and Extension (AREEO), Amol
4 Researcher, Rice Research Institute of Iran, Agricultural Research, Education and Extension (AREEO), Rasht.
چکیده [English]

Cultivar Tolo (AN74) was originated from a cross made between Ali-Kazemi as a local and Nemat as an improved rice cultivars. A set of 45 pure rice breeding lines including AN74 was selected through preliminary observational evaluation of RILs populations, followed by an observational yield trial which was conducted in an augmented design in 2011. Later on, 11 selected lines including AN74 were evaluated in a replicated yield trial in 2012. Then, seven selected advanced promising lines including AN74 were tested in a multi location trial together with four check varieties including Nemat, Tarom-Mahalli, San-Huan-Zhan2 (SHZ2) and Shiroudi in four locations of Tonekabon, Amol, Babol and Behshahr in three consecutive years. Stability analysis through Additive Main effect and Multiplicative Interaction (AMMI) indicated that Tolo (AN74) had relative general but specific adaptability to all and central parts, such as Amol and Babol in Mazandaran province. The main characteristics of Tolo cultivar are early maturity with days to 50% of flowering of 78 ± 5 days similar to Hashemi even few days earlier, short plant height of 87 ± 3 cm, a greater 1000 grain weight of 31 ± 1.1 gr, an average grain yield of 7500 ± 500 Kg.ha-1, high tolerance against stripe stem-borer through antixenosis and antibiosis mechanisms, resistant to blast pathogen isolates with 0~1 infection type, good cooking quality with amylose content of 23 ± 1% and good aroma. Hence, with such a valuable characteristics, it has high potential for cultivating in irrigated system, as well as systems with water shortage, short growing duration, mechanized harvesting, double rice cropping and ratooning.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Promising lines
  • Early maturity
  • Lodging
  • Blast disease
  • Cooking quality
  • Stem-borer
  • Rice
  • احمدی، ک.، عبادزاده، ح. ر.، عبدشاه، ه. و کاظمیان، آ. 1398. آمارنامه کشاورزی سال زراعی 97-96، جلد اول: محصولات زراعی، مرکز فنآوری اطلاعات، وزارت جهاد کشاورزی، ایران، 95 ص.

 

  • اله‌قلی‌پور، م.، کاووسی، م.، مجیدی، ف. و همکاران. 1397. گیلانه، رقم جدید برنج با زمینه ژنتیکی ارقام بومی ایرانی. مجله یافته‌های تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی، ج. 7، ش. 2، ص 289-277.

 

  • اله‌قلی‌پور، م.، کاووسی، م.، حسینی، م.، یکتا، م.، صیادی، م. و پشتیبان، م. 1398. آنام، رقم جدید برنج حاصل از اصلاح ارقام محلی. مجله ترویجی شالیزار، ج. 1، ش. 1، ص 38-33.

 

  • عرفانی‌مقدم، ر.، محدثی، ع.، نبی پور، ع.، آبادیان، ه. و نصیری، م. 1397. تیسا، برنج زودرس، کیفی و پرمحصول. مجله ترویجی شالیزار. ج1، ش1، 28-32.

 

  • علی‌نیا، ف.، نوری دلاور، م. ز.، حسینی چالشتری، م. و همکاران. 1394. تحول در تولید برنج کشور از طریق معرفی ارقام پرمحصول. سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، 64 ص.

 

  • موسی نژاد، ص.، مومنی، ع. و جوان نیکخواه، م. 1389. ارزیابی اجزای مقاومت به بیماری بلاست در تعدادی از ارقام برنج. فصلنامه بیماریهای گیاهی ، ج. 46، ش. 1، ص 36-23.

 

  • مومنی، ع.، محدثی، ع.، طبری، م. ع. ا. و همکاران. 1397. تجزیه پایداری و اثر متقابل ژنوتیپ در محیط بر عملکرد دانه لاینهای امیدبخش اصلاحی برنج (Oryza sativa L). مجله علوم زراعی ایران. ج20، ش4، 329-344.

 

  • اکبری، ر. و  مومنی، ع. 1394. بررسی زمان مناسب نشاکاری و میزان مصرف کود نیتروژن در کشت مجدد برنج (Oryza sativa L) رقم کوهسار در مازندران. نشریه تولید گیاهان زراعی، ج. 8، ش. 2، ص 205-195.

 

  • نصیری، م.، حسینی ایمنی، س. ص.، اسکو، ت.، توسلی لاریجانی، ف.، محمدیان، م. و فتحی، ن . 1398. ویژگی های زراعی و کیفی رقم برنج کشوری. مجله ترویجی شالیزار، ج. 1، ش. 1، ص 46-39.

 

  • Davies, W. P. 2003. An historical perspective from the green revolution to the gene revolution. Nutr. Rev., 61(6): 124-134.

 

  • Gauch, J. H. G. and Zobel, R. W. 1996. AMMI analysis of yield trials. In: M.S. Kang & H.G. Gauch (Eds.), Genotype-by-Environment Interaction, pp. 85–122, CRC Press, Boca Raton, FL.

 

  • Gomez, K. A. and Gomez, A. A. 1984. Crop Loss Assessment in Rice. Manila (Philippines): Int. Rice Res. Inst. P.55-65. In P.T. Walker(ed.) Statist Proced. for Agricult. Res. Wiley, London and New York. 680p.

 

  • Juliano, B. O. 1971. A Simplified assay for milled rice amylose. Cereal Sci. Today, 16: 334-338, 340, 360.

 

  • Tabari, M. A., Fathi, S. A. A., Nouri-Ganbalani, G., Moumeni, A. and Razmjou, J. 2017. Antixenosis and antibiosis resistance in rice cultivars against Chilo suppressalis (Walker) (Lepidoptera: Crambidae). Neotrop. Entomol. 46:452–460.

 

  • Wang, Y., Xue, Y. and Li, J. 2005. Towards molecular breeding and improvement of rice in China. Trends Plant Sci., 10 (12):610-614.