برزگر، رقم جدیدگندم آبی با سازگاری و پایداری عملکرد بالا، مناسب اراضی شور در اقلیم معتدل کشور

نوع مقاله : آزاد سازی رقم

نویسندگان

1 دانشیار، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

2 استادیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان سیستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زابل، ایران

3 استادیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان جنوبی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بیرجند، ایران

4 استادیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران

5 استادیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی اصفهان، ایران

6 استادیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمان، ایران

7 استادیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان سمنان، سازمان تحقیقات،آموزش و ترویج کشاورزی، سمنان، ایران

8 استاد، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

9 استادیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی شیراز، ایران

10 محقق، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران

11 دانشیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل، سازمان تحقیقات ، آموزش و ترویج کشاورزی، اردبیل(مغان)، ایران

12 مربی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ساری، ایران

13 مربی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران

14 مربی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل، سازمان تحقیقات ، آموزش و ترویج کشاورزی، اردبیل(مغان)، ایران

15 محقق، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران

16 محقق، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی دزفول، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، دزفول، ایران

17 استادیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی تهران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ورامین، ایران

18 استادیار، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

10.22092/rafhc.2022.342288.1231

چکیده

شوری خاک و آب از مهم ترین تنش های غیر زنده محدودکننده تولید محصولات کشاورزی در مناطق خشک و نیمه خشک جهان است. رقم برزگر حاصل دورگ‏ گیری بین رقم گندم پیشتاز به عنوان والد مادری و رقم متحمل به شوری کارچیا به عنوان والد پدری در بخش تحقیقات به نژادی غلات در کرج و انتخاب در نسل‏های در حال تفکیک تحت شرایط تنش شوری در ایستگاه یزد می‏باشد. نتایج آزمایش‏ های مقایسه عملکرد تحت شرایط تنش شوری در اقلیم معتدل (EcSoil =8-13ds/m و EcWater =8-12ds/m ) نشان دهنده برتری رقم برزگر نسبت به ارقام شاهد بم و ارگ بود، به ‏طوری‏که در آزمایش سازگاری این رقم با میانگین عملکرد 4642 کیلوگرم در هکتار به‏ ترتیب مقدار 578 و 738 کیلوگرم نسبت به ارقام بم (با عملکرد 4064 کیلوگرم در هکتار) و ارگ (3904 با عملکردکیلوگرم درهکتار) و در مجموع به طور میانگین 16/5 درصد نسبت به میانگین ارقام شاهد افزایش عملکرد داشت و از پایداری عملکرد و سازگاری خوبی در مقایسه با ارقام شاهد برخوردار بود. این رقم در آزمایش‏ های ترویجی در مکان‏ های مختلف تحت شرایط تنش شوری در شرایط زارعین، با میانگین عملکرد 4381 کیلوگرم در هکتار نسبت به میانگین عملکرد دانه ارقام شاهد ارگ ،افق و نارین (3648 کیلوگرم در هکتار) حدود20 درصد افزایش عملکرد داشت. عکس‏ العمل نسبت به بیماری‏ های زنگ (زرد، قهوه ‏ای وسیاه) نیمه مقاوم تا نیمه حساس است ولی در شرایط مناطق خشک مانند ایستگاه ‏های یزد، بیرجند، زابل، سمنان وکرمان به هیچ یک از این بیماری‏ ها آلودگی نشان نداد. این رقم علاوه بر مقاومت به خوابیدگی و ریزش دانه و کیفیت نانوایی خوب، و برتری عملکرد نسبت به ارقام شاهد افق، بم و ارگ دارای سازگاری خوب در مناطق معتدل دارای آب و خاک شور می‏باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Barzegar, a new irrigated bread wheat cultivar, with high adaptability and yield stability, suitable for moderate climate saline lands

نویسندگان [English]

  • A. amini Sefidab 1
  • H. Akbari Mogadam 2
  • M. H. Saberi 3
  • M. T. Tabatabaee 4
  • D. Aminazarm 5
  • Z. Ravari 6
  • A. R. Mohamadi 7
  • F. Afshari 8
  • A. zakeri 9
  • M. Atahosseni 10
  • A. Malihipour 1
  • S. A. Safavi 11
  • Sh. Ebrahimnejad 12
  • H. Tajali 10
  • M. H. Dehgani 13
  • K. Shahbazi 14
  • N. Tabatabaee 15
  • M. Dalvand 16
  • H. Abdi 17
  • R. Mehrabi 1
  • M. Vahabzadeh 18
  • H. Hajiakhodi 13
1 Associate Professor, Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran.
2 Assistant Professor, Sistan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Zabol, Iran
3 Assistant Professor, Sout Khorasan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Birjand, Iran
4 Assistant Professor, Yazd Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Yazd, Iran
5 Assistant Professor, Isfahan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Isfahan, Iran
6 Assistant Professor, Kerman Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Kerman, Iran.
7 Assistant Professor, Semnan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Semnan, Iran
8 Professor, Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran.
9 Assistant Professor, Fars Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Shiraz, Iran
10 Researcher, Razavi Khorasan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Mashhad, Iran
11 Associate Professor , Ardabil Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Ardabil (Moghan), Iran.
12 Researcher, Mazandaran Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Sari, Iran
13 Researcher, Yazd Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Yazd, Iran
14 Researcher, Ardabil Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Ardabil (Moghan), Iran.
15 Researcher, Khozestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Ahwaz, Iran
16 Researcher, Dezfol Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Dezfol, Iran
17 Assistant Professor, Tehran Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Varamin, Iran.
18 Assistant Professor,Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran.
چکیده [English]

Salinity stress is a major constrain of plant growth and limiting factor of crop production in arid and semi-arid regions in the world. Wheat cultivar Barzegar is derived from the cross between an Iranian highly adapted wheat, Pishtaz cultivar and Karchia cultivar (salt tolerant cultivar from India) as female and male parents, respectively, at Seed and Plant Improvement Institute, Cereal Research Department in Karaj. Subsequent selection among segregating populations of this hybrid was done at experimental field of Yazd station. Results of yield trials and on-farm evaluations in the temperate zone showed that under salinity stress conditions (EcSoil =8-12 dsm-1 & EcWater =8-13 dsm-1), Barzegar exhibited a superior performance compared to the check cultivars Bam and Arg, and its average grain yield was 659 kg (16.5%) higher than average grain yield of check cultivars. Based on ranking method Barzegar had high stability and adaptability under saline conditions compared to the check cultivars. Under farmer's conditions trials its average grain yield was 4381 kgha-1, nearly 20% higher than average grain yield of check cultivars (3648 kgha-1). Barzegar exhibits lodging resistance and has non-shattering spikes, but has moderately resistant susceptible infection responses to rusts. However, under dry conditions of saline areas of Iran no susceptibility to these diseases is observed. Based on good agronomic performance consist of resistance to lodging and shattering, and high adaptability and stability and good quality in saline condition compared to checks (Bam, Arg and Ofogh), Barzegar released for cultivation in the saline areas (with saline water/soil) farms of temperate zone, in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Wheat
  • Salinity stress
  • Adaptation
  • Temperate zone
  1. 1- امینی، ا.، اکبری مقدم، ح.، صابری، م. ح.، طباطبائی، م. ت.، افیونی، د.، راوری، س. ذ.، محمدی، ع.، افشاری، ف.، ذاکری، ع. ک.، عطا حسینی، م.، اکبری، ع. و آخوندی میبدی، ه. 1396. نارین، رقم جدید گندم آبی با سازگاری و عملکرد بالا مناسب برای مناطق با تنش شوری خاک وآب در اقلیم معتدل و معتدل­گرم کشور. نشریه علمی- ترویجی یافته های تحقیقاتی در گیاهان زراعی
    و باغی6 (2): 147-135.

     

     

    2- امینی، ا.، وهابزاده، م.، مجیدی هروان، ا.، افیونی، د.، طباطبائی، م. ت.، صابری، م. ح.، لطفعلی آینه، غ. و راوری، س. ذ. 1389. پایداری و سازگاری عملکرد دانه ژنوتیپ های گندم نان با استفاده از معیارهای مختلف پایداری در شرایط تنش شوری. مجله به نژادی نهال و بذر 26(1): 411-397.

     

     

    3- امینی، ا. 1398. گزارش نهایی معرفی لاین جدید گندم متحمل به شوری MS-90-15 جهت کشت در مناطق با تنش شوری خاک وآب در اقلیم معتدل. بخش تحقیقات غلات، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، شماره558410/98. 38 صفحه.

     

     

    4- روستایی، م.، صادق زاده اهری، د.، حسامی، ع.، سلیمانی، ک.، پاشاپور، ه.، محمودی، ک. ن.، پورسیاه بیدی، م. م.، احمدی، م. م.، حسنپورحسنی، م. و عابدی اصل، غ. 1382. بررسی سازگاری وپایداری عملکرد دانه ژنوتیپ های گندم نان در مناطق سردسیر ومعتدل دیم. نهال وبذر 19 (2): 275-263.

     

     

    5- محفوظی، س.، امینی، ا.، چایچی، م.، جاسمی، س. ش.، .ناظری، م.، اسکویی، س. ع.، امین زاده، غ. و رضایی ع. 1388. بررسی سازگاری و پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ های گندم زمستانه با استفاده از معیارهای مختلف پایداری تحت شرایط تنش خشکی آخرفصل. مجله نهال و بذر 25: 83-65.

     

     

    1. Amini, A., Vahabzadeh, M., Afiuni, D., Saberi, M. H. and Tabatabaei, M. T. 2008. Study of adaptation and grain yield stability of wheat genotypes in salt affected regions of Iran.18th EUCARPIA General Congress. Valencia, Spain, 9-12 Sept, 2008. 228 pp.

     

    1. Canam, T., Li, X., Holowachuk, J., Yu, M., Xia, J., Mandal, R., Krishnamurthy, R., Bouatra, S., Sinelnikov, I., Yu, B., Grenkow, L., Wishart, D. S., Steppuhn, H., Falk, K. C., Dumonceaux, T. J. and Gruber, M.Y. 2013. Differential metabolite profiles and salinity tolerance between two genetically related brown-seeded and yellow-seeded Brassica carinata lines. Plant Sci.,198: 17-26.

     

    1. Delacy, I. H., Basford, K. E., Cooper, M., Bull, J. K. and Mclaren, C. B. 1996. Analysis of multi-environment trials. An historical perspective.pp.39-124.In: Cooper, M. and G.L.Hammer (eds.). Plant Adaptation and Crop Improvement. CAB. International. USA.

     

    1. Goudarzi, M. and Pakniyat, D. H. 2008. Evaluation of wheat cultivars under salinity stress based on some agronomic and physiological traits. J. A. S. S. 4:35-38.

     

    1. Kamkar, B., Kafi, M. and Nassiri Mahallati, M. 2004. Determination of the most sensitive developmental period of wheat (Triticum aestivum L.) to salt stress to optimize saline water utilization.4th International Crop Science Congress. Brisbane, Australia.

     

    1. Kang, M. S. 1993. Simultaneous selection for yield and stability in crop performance trials: consequences for growers. Agron J. 85:754-757.

     

    1. Ketata, H. 1988. Genotype x environment interaction. ICARDA.Proceedings of Biometrical Techniques for Cereal Breeders.ICARDA. Aleppo. Syria: pp.16-32.

     

    1. Lin, C. and Binns, M. R. 1991. Genetic properties of four types of stability parameter. Theor. Appl. Genet. 82: 505-509.

     

    1. Nassar, R. L. and Huhn, M. 1987. Studies on estimation of phenotypic stability: Test of significance for non-parametric measures of phenotypic and genotype-environmental components of variability. III. Multiple lines and crosses. Heredity 23: 339-365.

     

    1. Quereshi, A. S., Qadir, M., Heydari, N., Turral, H. and Javadi, A. 2007. A review of management strategies for salt– prone land and water recourses in Iran. Colombo, Sri Lanka: International Water Management Institute. 23 pp.