ارزیابی عملکرد دانه ارقام جدید گندم دیم در مزارع کشاورزان استان کردستان

نوع مقاله : ترویجی

نویسندگان

1 استادیار، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران.

2 کارشناس، سازمان جهاد کشاورزی استان کردستان.

3 دانشیار، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران

4 کارشناس، سازمان جهاد کشاورزی کردستان

10.22092/rafhc.2022.342286.1241

چکیده

یکی از چالش ­های اصلی تولید در اراضی تحت کشت گندم دیم عدم پایداری تولید است. به نظر می ­رسد از دلایل اساسی این ناپایداری کم بودن تنوع ژنتیکی و عدم اعمال صحیح اصول به زراعی است. به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و اثر ضریب نفوذ ارقام جدید گندم دیم و در راستای اجرای پروژه ارتقای امنیت غذایی در سیستم­ های غلات محور دیم یک تحقیق سه ساله در طی سال­ های 98-1395 انجام شد. برای این منظور ارقام معرفی شده جدید همراه با ارقام شاهد سرداری و یا آذر2 در دو منطقه سرد و معتدل سرد در قالب مزارع نمایشی کشت و با رعایت نکات به زراعی مطابق با دستورالعمل­ های موجود، مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج بررسی در مزارع نمایشی مناطق سرد نشان داد که طی سه سال متوالی با شرایط اقلیمی متفاوت از لحاظ میزان بارندگی و دما رقم واران با متوسط تولید 1736 کیلو­گرم دانه در هکتار دارای 23 درصد افزایش عملکرد نسبت به سرداری با تولید 1406 کیلو­گرم دانه در هکتار بود. بعد از آن ارقام باران، اوحدی، هما و آذر۲ به ‏ترتیب با عملکرد با 1664، 1549، 1496 و  1482 کیلو­گرم دانه در هکتار از برتری 18، 10، 6 و 5 درصدی نسبت به رقم سرداری برخوردار بودند. در منطقه معتدل سرد نیز که غالباً رقم آذر2 کشت می ­شود،  مشاهده شد که ارقام واران، ریژاو، اوحدی، باران و پرآو به ‏ترتیب با میانگین عملکرد دانه 2820، 2322، 2196، 2196 و 2193 کیلوگرم در هکتار به ­ترتیب دارای 42، 17، 11، 11 و 11 درصد افزایش عملکرد نسبت به شاهد آذر2 با عملکرد دانه 1983 کیلو گرم در هکتار بودند. بنابراین در اقلیم سرد استان کردستان ارقام واران و باران و در اقلیم معتدل سرد استان ارقام واران، ریژاو (در مناطق کم ارتفاع)، اوحدی و باران برای کاشت توصیه می­شوند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of grain yield of new wheat cultivars under farmer’s field of Kurdistan province

نویسندگان [English]

  • E. Roohi 1
  • M. B. Nasrollah Beigi 2
  • J. Vafabakhsh 3
  • Sh. Sohrabi 4
  • Sh. Fatehi 4
  • J. Sayehmiri 4
  • M. T. Mohammadiany 4
  • Gh. Nikseresht 4
  • F. Yaghoubnezhad 4
  • M. sharifian 4
1 Assistant professor, Field and Horticultural Crops Research Department, Kordestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Sanandaj, Iran.
2 Expert of Kurdistan Jehade -Agriculture Organization
3 Associate professor, Field and Horticultural Crops Research Department, Khorasan Razavi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Mashhad, Iran.
4 Expert of Kurdistan Jehad e Agricultural Organization
چکیده [English]

One of the main production challenges of rainfed wheat is its instability. It seems that the main reasons for this instability are the weakness of genetic diversity and weak operation of agrotechnical methods causing its performance to fluctuate constantly. In order to evaluate genetic diversity and impact of the penetration coefficient of new wheat cultivars in the rainfed areas of Kurdistan province, a study was conducted by developing demonstration farms during the three cropping years 2015-2016 to 2017-2018. For this purpose, the newly released wheat cultivars were transferred to the lands in two cold and moderate cold regions in the form of demonstration farms and were evaluated along with the conventional or local cultivars using common agronomic practices based on instructions of experts. The results showed that during three consecutive years with different climatic conditions in terms of precipitation and temperature, Varan cultivar with grain yield of 1736 kgha-1 and 23% increase in yield, had a significant advantage over Sardari (local check) with grain yield of 1406 kgha-1. Other best cultivars were Baran, Ouhadi, Homa and Azar 2 with grain yield of 1664, 1549, 1496 and 1482 kgha-1, respectively, with grain yield advantages of 18, 10, 6 and 5% compared to Sardari. In moderate cold region, where Azar 2 cultivar is often cultivated, Varan, Rizhav, Ouhadi, Baran and Parav cultivars had mean grain yields of 2820, 2322, 2196, 2196 and 2193 kgha-1, respectively with 42, 17, 11, 11 and 11% increase in grain yield compared to Azar 2 as the local check cultivar with the grain yield of 1983 kgha-1. Therefore, Varan and Baran varieties are recommended for cultivation in cold regions and Varan, Reijaw (in low altitude regions), Ouhadi and Baran are recommended for cultivation moderate the cold regions of Kurdistan province.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cold and moderate Cold climate
  • Rainfed wheat cultivars
  • Grain yield
  • Demonstration farms

مراجع

  1. حق­پرســت، ر.، رجبــی، ر.، صــادق­زاده اهــری، د.، روســتایی، م.، آقایــی ســربرزه، م. و مهدی پــور ســیاه ­بیدی، م. 1396.گندم ریژاو (مناسب برای شرایط دیم و آبیاری تکمیلی در مناطق معتدل(. نشریه ترویجی. دفتر شـبکه دانش و رسـانه ­های ترویجی، معاونت ترویج سازمان تات، 6 صفحه.

    2.  

    • حــق­پرســت، ر.، رجبــی، ر.، روســتایی، م.، آقــایی ســربرزه، م.، احمــدی، م. م. و پـورسـیاه ­بیـدی.، م. 1392. ریژاو، رقم جدید گندم نان برای کاشت در شرایط دیم و آبیاری تکمیلی در مناطق معتدل سرد ایران. مجله به­نژادی نهال و بذر، (2)29: 401 -403.

     

    • روستایی، م،. حسن پور حسنی، م.، زادحسن، ا.، صادق­زاده، د. و صادق­زاده، ب. 1393. باران، رقم جدید گندم نان زمستانه برای کاشت در دیم­زارهای مناطق سرد و معتدل کشور. نشریه علمی- ترویجی یافته­های تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی،(4)3: 233-242.

     

    • روسـتایی، م.، ارشـد، ی.، صـادق­زاده اهـری، د.، حـسنپور حـسنی، م. و زادحـسن. ا. اوحدی، رقم جدید گندم نان برای کاشت در مناطق سرد سیر و معتدل سرد دیم ایران. مجله به­ نژادی نهال و بذر، (1)27: 125-127.

     

    • نورمحمدی، ق.، سیادت، ع. و کاشانی، ع. 1377. زراعت غلات، جلد اول، دانشگاه شهید چمران اهواز، 468 صفحه.

     

    1. Azumah, S. B., Donkoh, S. A. and Awuni, J. A. 2018. The perceived effectiveness of agricultural technology transfer methods: Evidence from rice farmers in Northern Ghana. Cogent Food & Agric. 4:1-11.

     

    1. Crespo-Herrera, L. A., Crossa, J., Huerta-Espino, J., Autrique, E., Mondal, S., Velu, G., Vargas, M., Braun, H. J. and Singh, R. P. 2017. Genetic yield gains in CIMMYT’s international elite spring wheat yield trials by modeling the genotype × environment interaction. Crop Sci. 57:789-801.

     

    1. Dawson, J. C., Murphy, K. M. and Jones, S. S. 2008. Decentralized selection and participatory approaches in plant breeding for low-input systems. Euphytica 160:143-154.

     

    1. Fufa, F., Grando, S., Kafawin, O., Shakhatreh, Y. and Ceccarelli, S. 2010. Efficiency of farmers’ selection in a participatory barley breeding program in Jordan. Plant Breed. 129: 156-161.

     

    1. Goldringer, I., Serpolay, E., Rey, F. and Costanzo, A. 2017. Varieties and populations for on-farm participatory plant breeding. DIVERSIFOOD Innovation Factsheet 2; 2017. Available online: http://www.diversifood.eu.

     

    1. Golkari, S., Hagparast, R., Roohi, E., Mobasser, S., Ahmadi, M. M., Soleimani, K., Khalilzadeh, G., Abedi Asl, G. and Babaei, T. 2016. Multi-environment evaluation of winter bread wheat genotypes under rainfed conditions of Iran-using AMMI model. Crop Breed. J 6(2):17-31.

     

    1. Griely, W. 1994. Farmer-to-farmer transfer of new crop varieties: an empirical analysis on small farmers in Uganda. Agric. Econ 11: 43-49.

     

    1. Hossain, M. 2012. Rice varietal diversity, milling, and cooking in Bangladesh and Eastern India: A synthesis. In: M. Hossain, W. M. H. Jaim, T. R. Paris, and B. Hardy. (eds.) Adoption and diffusion of modern rice varieties in Bangladesh and Eastern India, Los Banos, Philippines: International Rice Research Institute. Pp 1-14.

     

    1. Hossain, M. and Jaim, W. M. H. 2012. Diversity, spatial distribution, and the process of adoption of improved rice varieties in Bangladesh. In: M. Hossain, W. M. H. Jaim, T. R. Paris, and B. Hardy (eds.) Adoption and diffusion of modern rice varieties in Bangladesh and Eastern India, Los Baños, Philippines: International Rice Research Institute. Pp 15-30.

     

    1. Javed, M. I., Mahmood, A., Hussain, M. and Ahmad, G. 2015. Impact of wheat breeding research of Ayub Agricultural Research Institute (AARI) Faisalabad, 33. Faisalabad, Pakistan: Ayub Agricultural Research Institute (AARI) Faisalabad.

     

    1. Joshi, K. D., Rehman, A. U., Ullah, G., Nazir, M. F., Zahara, M., Akhtar, J., Muhammad, K., Amanullah, B., Jaleelullah, K., Ehsan, E., Attaullah, K., Muhammad, S. and Muhammad, I. 2017. Acceptance and competitiveness of new improved wheat varieties by smallholder farmers. J. Crop. Improv 31(4): 608-627.

     

    1. Joshi, K. D. and Witcombe, J. R. 2002. Participatory varietal selection in rice in Nepal in favorable agricultural environments – A comparison of two methods assessed by varietal adoption. Euphytica 127:445-58.

     

    1. Lantican, M. A., Braun, H. J., Payne, T. S., Singh, R., Sonder, K., Baum, M., Ginkel, M. V. and Erenstien, O. 2016. Impact of international wheat improvement research 1994-2014. Mexico, DF: International Maize and Wheat Improvement Program. CIMMYT Institutional Multimedia Publications Repository. http:// repository.cymmyt.org/

     

    1. Mohammadi, R. and Haghparast, R. 2011. Evaluation of promising rainfed wheat breeding lines on farmers’ fields in the west of Iran. Int. J. Plant. Breed 5 (1): 30-36.

     

    1. Ray, D. K., Gerber, J. S., MacDonald, G. K., and West, P. C. 2015. Climate variation explains a third of global crop yield variability. Nat. Commun. 1-9. DOI: 10.1038/ncomms6989

     

    1. Roostaei, M., Jalal Kamali, M. R., Roohi, E. and Mohammadi, R. 2018. Evaluation of Sardari bread wheat ecotypes under the rainfed cold conditions of Iran. J. Agric. Sci. 156: 504-514.

     

    1. Sharma, R. C., Morgounov, A. I., Braun, H. J., Akin, B., Keser, M., Bedoshvili, D., Bagci, A., Martius, C. and van Ginkel, M. 2010. Identifying high yielding stable winter wheat genotypes for irrigated environments in central and west Asia. Euphytica 171:53-64.

     

    1. Siosemardeh, A., Osmani, Z., Bahramnejad, B., Vahabi, K. and Roohi, E. 2012. Identification of AFLP marker associated with stress tolerance index in sardari wheat ecotypes. JAST 14: 629-643.

     

    1. Walker, T. S., Alwang, J., Alene, A., Ndjuenga, J., Labarta, R., Yizgezu, Y., Diangne, A., Andrade, R., Andriatsitona, R. M., De Groote, H., Mauch, K., Yirga, C., Simotowe, F., Katungi, E., Jogo, W., Jaleta, M., Pandey, S. and Kumara. D. C. 2015. Varietal adoption, outcomes and impact. In T. S. Walker, and J. Alwang, (eds.). Crop improvement, adoption, and impacts of improved varieties in food crops in Sub Saharan Africa, Wallingford, UK: CGIAR and CABI. Pp 388-405.

     

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 29 شهریور 1400
  • تاریخ بازنگری: 27 تیر 1400
  • تاریخ پذیرش: 25 بهمن 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار