ثنا، رقم جدید گندم دوروم مناسب برای کشت در اقلیم معتدل ایران

نوع مقاله : آزاد سازی رقم

نویسندگان

1 استاد، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

2 استادیار، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

3 دانشیار، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

4 دانشیار، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران.

5 استادیار، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران.

6 دانشیار، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران.

7 استادیار، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان، ایران.

8 مربی، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بروجرد، ایران

9 مربی، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر، مراز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اردبیل، ایران

10 دانشیار، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر، مراز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اردبیل، ایران

11 محقق، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران.

12 مربی، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران.

13 مربی، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ساری، ایران

14 محقق، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی صفی آباد دزفول، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، دزفول، ایران

15 استادیار، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زرقان، ایران

16 محقق، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران

17 مربی، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

چکیده

گندم دوروم رقم ثنا (لاین (DM-93-8 در سال زراعی 91-1390 در قالب چهل و سومین خزانه بین‌المللی گندم دوروم (43rd IDSN) دریافتی از مرکز بین‌المللی تحقیقات ذرت و گندم (CIMMYT) در کرج مورد ارزیابی قرار گرفت و با میانگین عملکرد 7750 کیلوگرم در هکتار گزینش و به آزمایش مقایسه عملکرد مقدماتی مشترک در سال زراعی 92-1391 راه یافت. در آزمایش سازگاری لاین های گندم دوروم در اقلیم معتدل (ERDYT93-M) که طی دو سال زراعی 95-1393 و در چهار ایستگاه تحقیقاتی مناطق معتدل کشور شامل اصفهان، کرج، کرمانشاه و نیشابور اجرا شد، این رقم با میانگین عملکرد 9025 کیلوگرم در هکتار حدود 16درصد برتر از رقم شاهد دنا (با عملکرد 7779 کیلوگرم در هکتار) بود. بررسی کیفیت دانه نیز حاکی از آن بود که از نظر کیفیت سمولینا، این رقم با 12/2 درصد پروتئین و 27 درصد گلوتن مرطوب در گروه ارقام خوب قرار دارد. بررسی های آزمایش های تحقیقی – ترویجی در مزارع زارعین مناطق مختلف استان کرمانشاه نیز برتری شش درصدی این رقم را نسبت به شاهد رقم هانا نشان داد. ثنا مقاومت قابل قبولی هم نسبت به زنگ زرد و زنگ قهوه ­ای از خود نشان داد. در مجموع با توجه به نتایج فوق الذکر که نشان دهنده برتری لاین DM-93-8 نسبت به ارقام رایج در اقلیم معتدل کشور می­ باشد، لاین جدید به عنوان رقم ثنا نامگذاری شد. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Sana, a New Durum Wheat Cultivar Adapted to Temperate Wheat Growing Areas of Iran

نویسندگان [English]

  • T. Najafi Mirak 1
  • M. Khodarahmi 2
  • A. Malihipour 3
  • R. Roohparvar 2
  • T. Dadrezaei 2
  • R. Mehrabi 3
  • F. Afshari 1
  • A. Moayedi 4
  • A. Jafarnezhad 5
  • Sh. Sasani 6
  • A. Ghandi 7
  • E. Nabati 8
  • K. Shahbazi 9
  • S. Safavi 10
  • M. Atahosseini 11
  • Gh. Ahmadi 12
  • Sh. Ebrahimnejad 13
  • M. Dalvand 14
  • A. Zakeri 15
  • N. Tabatabaee 16
  • A. Nazeri 17
1 Professor, Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Karaj, Iran
2 Assistant Professor, Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Karaj, Iran
3 Associate Professor. Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Karaj, Iran
4 Associate Professor, Seed and Plant Improvement Department, Khorasane razavi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Mashhad, Iran.
5 Assistant Professor, Seed and Plant Improvement Department, Khorasane razavi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Mashhad, Iran.
6 Associate Professor , Seed and Plant Improvement Research Department, Kermanshah Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Kermanshah, Iran.
7 Assistant Professor, Seed and Plant Improvement Department, Esfahan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Esfahan, Iran.
8 Researcher, Seed and Plant Improvement Department, Lorestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Broojerd, Iran.
9 Researcher, Seed and Plant Improvement Department, Ardebil Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Ardebil, Iran.
10 Associate Professor, Seed and Plant Improvement Department, Ardebil Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Ardebil, Iran.
11 Researcher, Seed and Plant Improvement Department, Khorasane razavi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Mashhad, Iran.
12 Researcher, Seed and Plant Improvement Research Department, Kermanshah Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Kermanshah, Iran.
13 Researcher, Seed and Plant Improvement Department, Mazandaran Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Sari, Iran.
14 Researcher, Seed and Plant Improvement Department, Safiabad Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Dezful, Iran.
15 Assistant Professor, Seed and Plant Improvement Department, Fars Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Zarghan, Iran
16 Researcher, Seed and Plant Improvement Department, Khoozestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Ahvaz, Iran.
17 Researcher, Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Karaj, Iran
چکیده [English]

The new durum wheat cultivar, Sana (line DM-93-8) was initially introduced as a breeding line through 43rd International Durum Screening Nursery (IDSN) received from the International Maize and Wheat Improvement Center (CYMMIT) and was evaluated in Seed and Plant Improvement Institute (SPII) in Karaj. Sana was selected for further evaluations based on its high grain yield (7750 kgha-1) at the subsequent years. This line had average grain yield of 9675 kgha-1 in the regional preliminary yield trial in 2012-2013 cropping season. Line DM-93-8 had average grain yield of 6827 kgha-1 in the advanced yield trial, with no considerable difference with Dena check cultivar having grain yield of 6973 kgha-1 in 2013-2014, therefore this line was selected for the further evaluations. The regional elite yield trials were conducted in four stations of Isfahan, Karaj, Kermanshah and Neishabour in 2014-15 and 2015-16.  This line with 9025 kgha-1 had 16% higher grain yield than Dena check cultivar, with grain yield of 7779 kgha-1, and therefore was selected as superior line based on its grain yield and yield stability. Sana also has high quality of semolina, high protein content (12.2%) and high percentage of wet gluten (27%). The results of on-farm trials showed that this cultivar exhibited a 6% higher grain yield than newly released variety, Hana, as a local check in Kermanshah. Therefore, based on its high grain yield, yield stability, quality of semolina and its good level of resistance to yellow and leaf rusts, line DM-93-8 was released as a new durum wheat cultivar with the name of Sana for moderate agro-climate zone of Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Durum
  • wheat
  • Sana
  • Temperate zone

مراجع

  • بی نام .1397. آمارگندم دوروم، وزارت جهاد کشاورزی. قابل دسترسی در سایت: https://zeraat.maj.ir
  •  
  • بی نام .1392. برنامه تکثیر و تدارک بذرور گندم آبی و دیم در طبقه پرورشی 3، سال زراعی
    1398-99. دفتر گندم. وزارت جهاد کشاورزی. 26 صفحه.
  •  
  • نجفی میرک، ت.، ساسانی، ش.، خدارحمی، م.، مؤیدی، ع.، جعفرنژاد، ا.، طاهریان، م.، قندی، ا. و افشاری، ف. 1398. هانا، رقم جدید گندم دوروم مناسب برای کشت در اقلیم معتدل ایران. مجله علمی انتقال یافته های تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی: 8 (1). صفحه 12-1.
  •  
  • نجفی میرک، ت.، آقائی سربرزه، م.، دستفال، م.، فرزادی، ح.، بهاری، م.، خدارحمی، م.، افشاری، ف.، ملیحی پور، ع.، روح پرور، ر.، فیروزیان، ع. و جواهریان، م. 1398. آران، رقم جدید گندم دوروم مناسب برای کشت در مناطق گرم و خشک جنوب ایران. مجله علمی انتقال یافته های تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی: 8 (2). صفحه 320-311.
  •  
  • Anonymous .2004. Standard method of analysis. International Association for Cereal Science and Technology (ICC). Accessible in: http://old.icc.or.at/standard_methods.
  •  
  • McNeal, F., Konzak, H., Smith, C. F., Tate, W. S., Russell, T. S. 1971. A uniform system for recording and processing cereal research data. U. S. Dept. Agric. Res. Serv., ARS. 34-121. 42 pp.
  •  
  • Peterson, R. F., Campbell, A. B., Hannah, A. E. 1948. A diagrammatic scale for estimating rust intensity of leaves and stem of cereals. Can. J. Res. Sect. C. 26:496-500.

  •  
  • Roelfs, A. P., Singh, R. P., Saari, E. E. 1992. Rust diseases of wheat: concepts and methods of disease management. Mexico, D.F. CIMMYT. 81pp.
  •  
  • McIntosh, R. A., Wellings, C. R., Park, R. F. 1995. Wheat rusts: an atlas of resistance genes. CSIRO, Australia, 200 pp.

 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 18 شهریور 1400
  • تاریخ بازنگری: 15 آبان 1399
  • تاریخ پذیرش: 23 بهمن 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار