بررسی اثرات فواصل ردیف و تراکم کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه ارقام گلرنگ در شرایط آبی

نوع مقاله : ترویجی

نویسندگان

1 استادیار، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

2 کارشناس، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

چکیده

به منظور بررسی تاثیر فواصل ردیف و تراکم کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم گلرنگ جدید پاییزه، یک بررسی طی دو سال زراعی 95-1394 و 96-1395 در مزرعه موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج انجام شد. در این بررسی از آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‏ های کامل تصادفی در چهار تکرار استفاده شد. فاکتورهای آزمایش به ‏ترتیب شامل سه رقم گلرنگ به نام‏ های پدیده، گل‌مهر و گلدشت، دو فاصله ردیف کاشت 30 و 60 سانتی‏ متر (یک خط کشت روی پشته و دو خط کشت روی پشته) و دو تراکم بوته (40 و 60 بوته در مترمربع) بودند. در این تحقیق اثر ساده فاصله ردیف بر عملکرد و اجزای عملکرد، اثر ساده تراکم بر عملکرد دانه، عملکرد روغن و تعداد دانه در غوزه و اثر متقابل فاصله کاشت×تراکم بوته بر تعداد دانه در غوزه معنی‌دار بود. همچنین سه رقم گلرنگ از نظر ارتفاع بوته، عملکرد دانه و عملکرد روغن تفاوت معنی ‏دار داشتند. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که بیشترین میزان عملکرد دانه در فاصله ردیف 30 سانتی‏ متر (2312 کیلوگرم در هکتار) و تراکم 60 بوته در متر مربع (2263 کیلوگرم در هکتار) بدست آمد. همچنین ارقام گلدشت و گل‏مهر عملکرد دانه بیشتری در مقایسه با رقم پدیده داشتند. بدین ترتیب بهترین توصیه برای الگوی کاشت ارقام گلرنگ در مناطق معتدل سرد برای کشت پاییزه فاصله ردیف 30 سانتی‌متر (دو خط کشت روی پشته) و تراکم 60 بوته در مترمربع است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effects of row-spacing and plant density on seed yield and yield components of safflower cultivars under irrigated conditions

نویسندگان [English]

  • A. H. Omidi 1
  • H. Jabbari 1
  • Z. Ramezani 2
1 Assistant Professor , Seed and plant Improvement Institute, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran.
2 Researcher, Seed and plant Improvement Institute, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran.
چکیده [English]

In order to evaluate the effect of row spacing and seed rate on yield and yield components of safflower cultivars, a field experiment was conducted in research field of Seed and Plant Improvement Institute, Karaj, in 2015-2016 and 2016-2017 cropping seasons. A factorial experiment based on a randomized complete block design with three replications was conducted in the field experiments. Factors of the experiment consisted of two row intervals of 30 and 60 cm, two plant distances of 40 and 60 plants per square meter, and three safflower cultivars namely Padideh, Golmehr and Goldasht. In this study, the simple effect of row spacing on yield and yield components, simple effect of density on yield, oil yield, and number of grain per boll, and the interaction effect of row spacing × plant density on number of grains per boll were significant. Also, three safflower cultivars had significant differences for plant height, grain yield and oil yield. The results of this study showed that the highest grain yield was obtained at 30 cm row spacing (2312 kgha-1) and density of 60 plants per square meter (2263 kgha-1). Also, Goldasht and Golmehr had the higher grain yield compared to Padideh. Thus, the best recommendation for planting pattern of safflower cultivars in moderately cold areas is row spacing of 30 cm (two rows on stack) and density of 60 plants per square meter.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cultivars
  • Plant density
  • Row spacing
  • Safflower
1- امیدی، ا. ح. و جاویدفر، ف. 1391. گیاه روغنی گلرنگ. نشر آموزش کشاورزی. 128 صفحه.
 
 
2- امیدی، ا. ح.، شهسواری، م. ر. و کریمی، س. 1379. بررسی پایداری عملکرد دانه و روغن در ارقام و لاین‌های گلرنگ زمستانه. خلاصه مقالات ششمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران. ۱۳ - ۱۶ شهریور۱۳۷۹ . دانشگاه مازنداران. بابلسر. صفحه 141.
 
 
3-آذری، ا. و خواجه‌پور، م. ر. 1382. اثر آرایش کاشت بر رشد و نمو، اجزای عملکرد و عملکرد دانه گلرنگ، توده محلی کوسه اصفهان در کشت بهاره. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. (1): 167-155.
 
 
4-پورداد، س. 1385. گلرنگ. نشر سپهر. 123 صفحه.
 
 
5-گنجعلی، ع،، ملک‌زاده، س. و باقری، ع. 1379. بررسی تراکم بوته و آرایش کاشت بر روند تغییرات شاخص‌های رشد نخود تحت شرایط فاریاب در منطقه نیشابور. مجله علوم و صنایع کشاورزی. 14 (2): 33-41.
 
 
6. Abo-Shetaia, A. M. 1990. Responses of yield and yield components of safflower (Carthamustinctorius) to increasing levels of nitrogen and phosphorus under two levels of plant stand density. Annals Agric. Sci. Cario. 35 (1): 223-241.
 
 
7. Ahadi, K., Jafarzadeh, M. and Rokhzadi, A. 2011. Effects of swing date and plant density on growth and yield of safflower cultivars as second crop. Adv. Environ. Biol. 5(9): 2756-2760.
 
 
8. Board, J. and Harville, B. G. 1996. Growth dynamics during the vegetative period affects yield of narrow-row, late-planted soybean. Agron. J. 88: 567-572.
 
 
9. Girase, P. D., Wani, A. G. and Deokar, A. B. 1980. Responses of safflower varieties to plant densities and nitrogen levels. J. Maharashtra Agric. Univ. 5 (1): 53-55.
 
 
10. Joshi, M. D. and Veer, R. V. 1993. Effect of levels of nitrogen and plant density on growth and yield of safflower under protective irrigation. PKV Res. J. 17 (2): 215-216.
 
 
11. Mane, V. S. and Jadhav, A. S. 1994. Effects of fertilizers and plant densities on growth and yield of irrigated safflower (Carthamus tinctorius). Ind. J. Agron. 39 (1): 79-82.
 
 
12. Mundel, H., Morrison, R. J., Entz, T. R., Blackshaw, E. B., Roth, T. F. and Vanenberg, A. 1994. Row spacing and seeding rates to optimize safflower yield on the canadian prairies. Can. J. Plant Sci. 74: 319-321.
 
 
13. Nasr, H. G., Katkhuda, N. and Tannir, L. 1978. Effects of N fertilization and population rate-spacing on safflower yield and other characteristics. Agron. J. 70 (4): 683-685.