آسمان، رقم گندم نان بهاره زودرس، مناسب برای کشت در شرایط خشکی و گرمای شدید آخر فصل در دیم‏زارهای مناطق گرمسیر کشور

نوع مقاله : آزاد سازی رقم

نویسندگان

1 استاد، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گچساران، ایران

2 محقق، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران.

3 محقق، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران.

4 دانشیار، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران.

5 استادیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کهکیلویه و بویر احمد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یاسوج، ایران.

6 دانشیار ، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران.

7 محقق، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی بوشهر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بوشهر، ایران

8 استاد ، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

9 استادیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران

10 محقق، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران.

11 محقق ، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مغان، ایران.

12 محقق، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران.

13 محقق، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران.

14 محقق، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران.

15 محقق، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی صفی آباد دزفول، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، دزفول، ایران

16 استادیار، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

17 استادیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مغان، ایران.

چکیده

 حدود 250 هزار هکتار از اراضی دیم گرمسیری دارای متوسط میزان بارندگی کم، دمای بالا و حاصلخیزی ضعیف بوده و از توان تولید پایینی برخوردار هستند. ارقام گندم مورد استفاده زارعین در این مناطق، در بسیاری از سال ‏ها محصول کمی تولید نموده یا به دلیل ارتفاع کوتاه و یا دانه های چروکیده قابل برداشت نمی‎‏باشند. رقم آسمان در سال زراعی 85-1384 با تلاقی لاین‏ های KABY و TEVEE2/URES//FUN/KAUZ در خزانه دورگ‏ گیری ایستگاه گچساران ایجاد گردیده و پس از شش سال بررسی در نسل‏ های در حال تفرق صفات و رسیدن به خلوص ژنتیکی، در قالب آزمایشات مقایسه عملکرد مقدماتی، پیشرفته و سازگاری (یکنواخت منطقه‏ ای) به مدت چهار سال ارزیابی گردید. میانگین عملکرد دانه رقم جدید در ایستگاه‏ های گچساران، بهبهان و اراضی کم بازده استان‏ های گلستان (آق ‏قلا)، بوشهر (دیلم) و خوزستان (هفتکل) 2894 کیلوگرم در هکتار بوده که 3 درصد نسبت به رقم شاهد کریم برتری نشان داد. میانگین عملکرد رقم مورد نظر در آزمایش‏ های یکنواخت منطقه ‏ای در مناطق گچساران و آق‏ قلا (دو سال)، بهبهان، هفتکل و دیلم (یک سال)، 2737 کیلوگرم در هکتاربوده که با 21 درصد افزایش نسبت به رقم چمران در سطح احتمال یک درصد برتری معنی ‏دار نشان داد. در مناطق پر تنش دیلم، بهبهان و هفتکل به عنوان مناطق هدف، میانگین عملکرد دانه رقم جدید نسبت به ارقام شاهد چمران و کریم به‏ ترتیب 37 درصد و 10 درصد افزایش نشان داد. زودرسی، ارتفاع بوته و وزن هزار دانه مناسب، بویژه در شرایط بروز تنش شدید خشکی و همچنین برتری کیفیت نانوایی رقم از خصوصیات برجسته رقم آسمان می ‏باشند که معرفی آن برای کشت در دیم‏زارهای گرمسیری کم بازده در کشور را موجه می ‏سازد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Aseman; spring early bread wheat cultivar, suitable for cultivation under high terminal heat and drought stress conditions of Iran

نویسندگان [English]

  • M. Mohammadi 1
  • H. Ghojogh 2
  • M. Hassanpour Hosni 3
  • M. Roustaii 4
  • R. Karimizadeh 5
  • B. Andarzian 6
  • N. Kazerani 7
  • F. Afshari 8
  • M. Yasaii 9
  • M Ata Hosseini 10
  • S. Sarkari 11
  • R. Hooshiar 12
  • M. Kheirgoo 2
  • M. Moradi 13
  • N. Tabatabai 14
  • M. Dalvand 15
  • R. Roohparvar 16
  • S. Safavi 17
  • S. Kia 2
1 Professor, Seed and Plant Improvement Research Department, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Gachsaran, Iran.
2 Researcher, Seed and Plant Improvement Research Department, Gholestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Gorgan, Iran.Gorgan, Iran.
3 Researcher , Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Maragheh, Iran.
4 Associate Professor, Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Maragheh, Iran.
5 Assistant Professor, Seed and Plant Improvement Research Department, Kohkilouyeh and Boyer Ahmad Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Yasuj, Iran.
6 Associate Professor , Seed and Plant Improvement Research Department, Khozestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Ahwaz, Iran.
7 Researcher, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Boshehr, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Boshehr, Iran.
8 Professor , Seed and Plant Improvement Research Department, Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran.
9 Assistant Professor, Seed and Plant Improvement Research Department, Fars Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Fars, Iran.
10 Researcher, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Khorasan Razavi, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Mashhad, Iran.
11 Researcher , Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Ardabil, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Ardabil, Iran.
12 Researcher, Seed and Plant Improvement Research Department, Azarbayejan Gharbi, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Urmia, Iran.
13 Researcher, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Kordestan, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Sanandaj, Iran.
14 Researcher, Seed and Plant Improvement Research Department, Khozestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Ahwaz, Iran.
15 Researcher, Seed and Plant Improvement Research Department, Dezfoul Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Dezfoul, Iran.
16 Assistant Professor, Seed and Plant Improvement Research Department, Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran.
17 Assistant Professor, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Ardabil, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Ardabil, Iran.
چکیده [English]

About 250,000 hectares of warm dryland regions have moderate to low rainfall, high temperatures and poor soil fertility with low production potential. Wheat cultivars which are currently used by farmers in these harsh environments, have low production in many years or they cannot be harvested due to their short plant's height or shriveled grains. Aseman cultivar with pedigree of KABY/3/TEVEE2/URES//FUN/KAUZ was generated by using the compatible parents at Gachsaran Agricultural Research Station in 2005-2006 cropping season. After a six-year period evaluation of the genetic material in the segregating populations, Aseman along with other selected pure lines were selected for further investigation through preliminary, advanced, and elite regional yield trails for four consecutive cropping seasons. In these experiments, average grain yield of new cultivar in Gachsaran and Behbahan stations, as well as in low-yield farms located in Golestan (Agh Ghala), Bushehr (Deilam) and Khuzestan (Haftakel) provinces was 2894 kgha-1, showing 3% superiority to Karim as the check cultivar. The average grain yield of Aseman in uniform regional trials was 2737 kgha-1 and it had a significant difference (p < 0.01) with Chamran (21% superiority) in the Gachsaran and Agh Ghal (for two years), as well as Behbahan, Haftkhel and Deilam (for one year) stations. Under severe drought and heat stresses in Deilam, Behbahan and Haftakel stations, the mean grain yield of the new cultivar increased by 37% and 10% compared to the Chamran and Karim cultivars, respectively. Early maturity, taller height and appropriate seed weight, especially under severe heat and drought stresses conditions and also superior baking quality are prominent characteristics of Aseman cultivar. These characteristics justify the importance of introducing this new cultivar for cultivation in the low-yield warm dryland regions of Iran.



کلیدواژه‌ها [English]

  • Bread wheat
  • bread quality
  • drought
  • dryland regions
  • terminal heat
  • yield stability

مراجع

1-    محمدی، م. 1392.گزارش نهایی پروژه تحقیقاتی بررسی خصوصیات زراعی و عملکرد دانه ژنوتیپ‌های گندم نان در آزمایش مقدماتی مقایسه عملکرد در شرایط دیم نیمه گرمسیری. انتشارات موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور. ایستگاه گچساران، شماره فروست 44103 مورخ 27/9/1392، 100 صفحه.
 
 
2-    محمدی، م. 1394.گزارش نهایی پروژه تحقیقاتی: بررسی خصوصیات زراعی و عملکرد دانه ژنوتیپ‏‏های گندم نان درآزمایشات پیشرفته مقایسه عملکرد در شرایط دیم گرمسیری. انتشارات موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور. ایستگاه گچساران،شماره فروست 46298 مورخ 23/9/1393، 57 صفحه.
 
 
3-    محمدی‏، م. 1395.گزارش نهایی پروژه تحقیقاتی: بررسی سازگاری و پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ‏های گندم نان درآزمایش‏های یکنواخت سراسری در شرایط دیم گرمسیری کم بازده. انتشارات موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور. ایستگاه گچساران، شماره فروست 50955 مورخ 8/10/1395، 68 صفحه.
 
 
4.       Abay, F. and Bjornstad, A. 2009. Specific adaptation of barley varieties in different locations in Ethiopia. Euphytica 167:181-195.
 

5.       Asseng, S., Foster, I. and Turner, N. C. 2011. The impact of temperature variability on wheat yields. Global Change Biol. 17:997-1012.
 

6.       Bennett, D., Izanloo, A., Edwards, J., Kuchel, H., Chalmers, K. and Tester, M. 2012. Identification of novel quantitative trait loci for days to ear emergence and flag leaf glaucousness in a bread wheat (Triticum aestivum L.) population adapted tosouthern Australian conditions. Theor. Appl. Genet. 124:697–711.
 

7.       Bentley, A. R., Horsnell, R., Werner, C. P., Turner, A. S., Rose, G. A. and Bedard, C.2013.Short, natural, and extended photoperiod response in BC2F4 lines of bread wheat with different photoperiod-1 (Ppd-1) alleles. J. Exp. Bot. 64:1783-1793.
 

8.       Blum, A. 2011. Plant Breeding for Water-Limited Environments. Breeding Considerations and Strategies. Springer.  New York Dordrecht Heidelberg London.
 

9.       Blum, A. and Pnuel, Y. 1990. Physiological attributes associated with drought resistance of wheat cultivars in a Mediterranean environment. Aust. J. Agric. Res. 41:799–810.
 

10.       Calderini, D. F., Reynolds, M. P. and Slafer, G. A.2006. Source–sink effects on grain weight of bread wheat, durum wheat and triticale at different locations. Aust. J. Agric. Res.57:227–233.
 

11.       Ceccarelli, S. and Grando, S. 1991. Selection environment and environmental sensitivity in barley. Euphytica. 57:157-167.
 

12.       Chenu, K., Deihimfard, R. S. and Chapman, C. 2013. Large-scale characterization of drought pattern: a continent-wide modelling approach applied to the Australian wheat belt. New Phytologist 198:801-820.
 

13.   Fess, T. L., Kotcon, J. B. and Benedito, V. A. 2011. Crop Breeding for Low Input Agriculture: A Sustainable Response to Feed a Growing World Population. Sustainability 3:1742-1772.
 

14.   Gouache, D., Le Bris, X., Bogard, M., Deudon, O., Page, C. and Gate, P. 2012. Evaluating agronomic adaptation options to increasing heat stress under climate change during wheat grain filling in France. Eur. J. Agron. 39:62–70.
 

15.   Guo, T. C., Feng, W. and Zhao, H. J. 2004. Photosynthetic characteristics of flag leaves and nitrogen effects in two winter wheat cultivars with different spike type. ActaAgron. Sinica. 30:115-121.
 

16.   Hays, D. B., Mason, R. E. and Do, J. H. 2007. Developments in Plant Breeding II; In: Buck H.T., J.E Nisi, N. Salomo´n (eds) Wheat production in stressed environments. Springer, Dordrecht.
 

17.   Hernandez, J. A., Escobar, C. and Creissen, G. 2004. Role of hydrogen peroxide and the redox state ofascorbate in the induction of antioxidant enzymes in pea leaves under excess light stress. Func. Plant Bio. 31:359-368.
 

18.   Jalal Kamali, M. R., EsmaeilzadehMoghaddam, M., Roustaii, M. and Afshari, F. 2012. An overview on wheat status in Iran. Pp. 374-381. In: S. S. Singh, R. R. Hanchinal, Gyanendra Singh, R. K. Sharma, B. S. Tyagi, M. S. Saharan, and Indu Sharma (eds.). Wheat: Productivity enhancement under changing climate. Narosa Publishing House. New Delhi, Chennai, Mumbi, Kolkata.
 

19.   Kosina, P., Reynolds, M. P., Dixon, J. and Joshi, A. 2007. Stakeholder perception of wheat production constraints, capacity building needs and research partnerships in the developing countries. Euphytica. 157:475-483.
 

20.   Lobell, D. B., Sibley, A. and Ortiz-Monasterio, J. I. 2012. Extreme heat effects on wheat senescence in India. Nature Climate Change Published online: 29 Jan. 2012.www.nature.com/
 

21.   Mohammadi, M. 2012.Effects of kernel weight and source-limitation on wheat grain yield under heat stress. Afr. J. Biot. 11(12):2931-2937.
 

22.   Mohammadi, M. and Karimizadeh, R. 2012. Insight into heat tolerance and grain yield improvement in wheat in warm rainfed regions of Iran. Crop Breed. J. 1(2):56-62.
 

23.   Mohammadi, M., Karimizadeh, R. A. and Naghavi, M. R. 2009. Selection of bread wheat genotypes against heat and drought tolerance on the base of chlorophyll content and stem reserves. J. Agr. Social Sci. 5:119–122.
 

24.   Mohammadi, M. and Karimizadeh, R. 2013. Challenges and research opportunities for wheat production in warm dryland regions of Iran. Agric. & Fores. 59(3): 163-173.
 

25.   Mustăea, P., Săulescu, N. N., Ittu, G., Păunescu, G., Voinea, L., Stere, I. and Năstase, D. 2009. Grain yield and yield stability of winter wheat cultivars in contrasting weather conditions Rom. Agr. Res. 26:1-8.
 

26.   Plaut, Z., Butow, B. J., Blumenthal, C. S. and Wrigley, C. W. 2004. Transport of dry matter into developing wheat kernels and its contribution to grain yield under post-anthesis water deficit and elevated temperature. Field Crops Res. 86:185–198.
 

27.   Siebert, S., Ewert, F., Rezae, E. E., Kage, H. and Grab, R. 2014. Impact of heat stress on crop yield on the importance of considering canopy temperature environmental research. Lett. 9 044012 (8pp). Nature climate change.
 

28.   Slafer, G. A. and Araus, J. L. 2007. Physiological traits for improving wheat yield under a wide range of conditions. In: Spiertz JHJ, Struik PC, van Laar HH. Scale and Complexity in Plant Systems Research: Gene-Plant-Crop Relations. Springer, Dordrecht. pp. 145-154.
یافته‌های تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی
دوره 8، شماره 2
اسفند 1398
صفحه 157-169

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 15 مرداد 1397
  • تاریخ بازنگری: 0-727 فروردین 2
  • تاریخ پذیرش: 22 اسفند 1397

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار