معرفی متحمل‌ترین ژنوتیپ‌های کلزا به خسارت شته مومی کلم در منطقه میاندوآب استان آذربایجان غربی

نوع مقاله : ترویجی

نویسندگان

1 بخش تحقیقات گیاه‌پزشکی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران.

2 مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی

3 عضو هیئت علمی /گروه کشاورزی، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران.

چکیده

کلزا (.Brassica napus L) یکی از گیاهان دانه روغنی مهم در کشور بوده که کشت آن در یک دهه اخیر به طور قابل ملاحظه‌ای در ایران افزایش یافته ‌است. افزایش سطح زیر کشت کلزا باعث ازدیاد آفات مربوط به این گیاه گردیده است که از آن جمله می‌توان به شته مومی کلم Brevicoryne brassicae (L.) اشاره کرد که خسارت شدیدی را به طور مستقیم با کاهش محصول و یا غیر مستقیم با افزایش مصرف سموم در مزارع ایجاد می‌نماید. یکی از مناسب‌ترین روش‌های‌ کاهش خسارت این آفت استفاده از ارقام مقاوم است. برای این منظور مقاومت 12 ژنوتیپ کلزا نسبت به شته ‌مومی‌ کلم در ایستگاه تحقیقات کشاورزی میاندوآب طی دو سال متوالی مورد بررسی قرار گرفت. در هر سال دو آزمایش جداگانه در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار تحت شرایط آلودگی طبیعی و عدم آلودگی اجرا شد. شاخص آلودگی از حاصلضرب میانگین طول ساقه آلوده به شته در میانگین تعداد شته در یک سانتی‌متر از ساقه آلوده در درصد آلودگی هر کرت به شته مومی کلم در مزرعه آلوده محاسبه شد و شاخص کاهش عملکرد با داده‌های بدست آمده از عملکرد و اجزای آن در هر دو مزرعه آلوده و شاهد محاسبه گردید. در بررسی‌های پاییزه تیمارها، هیچ نوع آلودگی شته مومی مشاهده نگردید اما آلودگی‌های بهاره کلزا به شته مومی برای ارزیابی حساسیت ژنوتیپ‌‌ها مناسب بود. در گروه‌بندی ژنوتیپ‌ها بر اساس شاخص کاهش عملکرد ارقام لیکورد، اپرا، زرفام و ارینت دارای کمترین شاخص کاهش عملکرد بوده و به عنوان ژنوتیپ‌های متحمل به شته مومی کلم شناخه شده و لذا قابلیت کشت در میاندوآب و مناطق مشابه را دارند. ژنوتیپ‌های آر‌جی‌اس ۰۰۳ و اس‌ال‌ام ۰۴۶ دارای بالاترین شاخص کاهش عملکرد بوده و به عنوان ژنوتیپ‌های حساس گروه‌بندی شدند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Most Tolerant Canola Genotypes to the Damage of Cabbage Aphid in Miandoab Region of West Azerbaijan Province

نویسندگان [English]

  • Alireza Khalilaria 1
  • Maliheh Homayonifar 2
  • Seyed Haydar Musavi Anzabi 3
1 Scientific Staff members /Plant Protection Research Department, West Azarbaijan Agricultural and Natural Resources Research Center, AREEO, Urmia, Iran
2 West Azarbayjan Agricultural and Natural Resources Research Center
3 Scientific Staff members/Department of Agriculture, Khoy Branch, Islamic Azad University, Khoy, Iran.
چکیده [English]

Canola (Brassica napus L.) is the most important oilseed crop in Iran that its acreage during the last decade have been significantly increased. Due to increase in the acreage of canola, pests of this crop have been increased correspondingly. One of the most important pests of this crop is Brevicoryne brassicae (L.) that causes direct damage on yield and indirect damage through application of chemical treatments. One of the best ways to reduce the damage of these pests is the use of resistant cultivars. In this study, the resistance of 12 genotypes of canola to the cabbage aphid during two cropping seasons (2009-2010 and 2011-2012) was tested in a field experiment using a randomized complete block design with three replications in Agricultural Research Station of Miandoab. In each year, one experiment was conducted under natural condition and another experiment with the same genotypes was conducted where chemical treatments were applied. Infection indices were calculated from square roots of mean for aphid infected shoot length × average number of aphids in one centimeter of infected stem × percentage of contaminated plots to cabbage aphid and index of yield reduction was calculated based on grain yield of canola genotypes in infected fields compared to control fields. In the autumn survey of treatments, no contamination was observed but spring contamination of canola genotypes with aphid provided suitable conditions to evaluate tolerance of the genotypes. At the grouping of genotypes, the indices of yield reduction for Opera, Zarfam, Orient and Licord were the lowest and these genotypes can be considered as tolerant genotypes in Miandoab and similar regions. Genotypes SLM046 and RGS003 had the highest indices of yield reduction and were grouped as susceptible genotypes.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cabbage aphid
  • Canola
  • Resistance genotypes
  • West Azerbaijan
1-    زندی سوهانی، ن.، سلیمان نژادیان، ا. و محیسنی، ع. 1383. بررسی مقاومت 5 رقم کلزا (Brassica napus L.) به شته مومی کلم (Brevicoryne brassicae L.). مجله علمی کشاورزی گیاهپزشکی. دوره 27 (1): 126-119.
 
 
2-    محمودی‌نیا، م. 1384. بررسی مقاومت ژنوتیپ‌های کلزا به شته مومی کلم (Brevicoryne brassicae L.) در شرایط مزرعه. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان.
 
 
3-    محیسنی، ع. و ترکمانی، ع. 1387. بررسی مقاومت در ژنوتیپ‌های کلزا (Brassica napus L.) به شته (Brevicoryne brassicae L.).486. هجدهمین کنگره گیاهپزشکی ایران. 3 لغایت 6 شهریور. همدان، ایران.
 
 
4-    منفرد، ع.، محرمی‌پور، س. و فتحی‌پور، ی. 1382. ارزیابی مقاومت 27 لاین، هیبرید و رقم کلزا (Brassica napus L.) به شته مومی کلم (Brevicoryne brassicae L.) در شرایط آلودگی طبیعی در مزرعه. مجله علوم کشاورزی. جلد 34 (4): 994-987.
 
 
5-    موسوی انزابی، س. ح.، نوری قنبلانی، ق.، عیوضی، ع.، شجاعی، م. و رنجی، ح. 1388. بررسی مقاومت ژنوتیپ‌های کلزا به شته مومی کلم (Brevicoryne brassicae L.). مجله علوم زراعی ایران. جلد 11 (1): 66-55.
 
 
6-    ناصری، ف. 1370. دانه‌های روغنی. انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد. 35 صفحه.
 
 
7. Aslam, M., Razaq, M. and Shahzad, A. 2005. Comparison of different canola (Brassica napus L.) varieties for resistance against cabbage aphid, Brevicoryne brassicae (L.). Inter. J. of Agric. and Biol. 7: 781-782.
 
 
8. Ellis, P. R. and Singh, R. 1993. A review of the host plants of the cabbage aphid, Brevicoryne brassicae (L.) (Homoptera, Aphididae). IOBC/WPRS Bulletin, 16(5): 192-201.
 
 
9. Ellis, P. R. and Farrell, J. A. 1995. Resistance to cabbage aphid, Brevicoryne brassicae (L.) in six Brassica accessions in New Zealand. J. of Crop and Hort. Sci. Vol. 23: 25-29.
 
 
10. Ellis, P. R., Pink, D. A.C., Phelps, K., Jukes, P. L., Breeds, S. E. and Pinnegare, A. 1998. Evaluation of a core collection of Brassica accessions for resistance to Brevicoryne brassicae (L.) the cabbage aphid. Euphytica, 103: 149-160.
 
 
11. Kelm, M. and Gadomski, H. 1995. Occurrence and harmfulness of the cabbage aphid, Brevicoryne brassicae (L.) on winter rape. Materially Sesji Institutes Ochrony Roslin, 5: 101-103.
 
 
12. Kumar, A. and Sharma, S. D. 1999. Relative susceptibility of mustard germplasm entries against Lipaphis erisymi kaltenbach. Indian J. of Agric. Res. 33: 23-27.
 
 
13. Maurya, P. R. 1998. Entomological problems of oil seed crops and extension strategy. Venus Pub. House, New Delhi, India. pp. 68.
 
 
14. Morgan, J., Wilde, G. and Johnson, D. 1980. Greenbug resistance in commerical sorghum hybrids in the seedling stage. Journal of Economic Entomology 73: 510-514.
 
 
15. Rehman, K. A., Munir, M. and Yousaf, A. 1987. Rape and mustard in Pakistan, PARC Islamabad. pp. 101.
 
 
16. Sarwar, M., Ahmad, N., Siddiqui, Q. H., Ali, A. and Tofique, M. 2002. Genotypic response in canola (Brassica spp.) against aphid (Aphididae: Homoptera) attack. The Nucleus a Quar. Sci. J. of Pakistan Atomic Energy Commission NCLEAM, 41: 87-92.
 
 
17. Singh, R. and Ellis, P. R. 1993. Sources, mechanisms and bases of resistance in cruciferae to the cabbage aphid, Brevicoryne brassicae (L.). IOBC/WPRS Bulletin, 16: 21-35.
 
 
18. Singh, R., Ellis, P. R., Pink, D. A. C. and Phleps, K. 1994. An investigation of the resistance to cabbage aphid in Brassica species. Annals of Applied Biol. 125: 457-465 .
 
 
19. Talhok, A. M. 1969. Insects and mites injurious in crops in Middle Eastern countries. Hamburg, Verlag Paul Parg, 219 pp.
 
 
20. Yue, B. and Liu, T. X. 2000. Host selection, development, survival and reproduction of turnip aphid (Homoptera: aphididae) on green red cabbage varieties. J. of Econ. Entomol. 93: 1308-1314.