گندم هشترود، رقم جدید گندم نان زمستانه برای کاشت در دیم‌زارهای مناطق سرد و معتدل کشور

نویسندگان

1 موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران

2 بخش تحقیقات علوم زراعی- باغی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اردبیل، ایران

3 بخش تحقیقات علوم زراعی- باغی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران

4 مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

5 موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

6 بخش تحقیقات علوم زراعی- باغی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان شمالی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بجنورد، ایران

7 بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران

8 بخش تحقیقات علوم زراعی- باغی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اراک، ایران

9 بخش تحقیقات علوم زراعی- باغی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران

10 بخش تحقیقات علوم زراعی- باغی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران

چکیده

تنش‌های خشکی و سرما عوامل تاثیرگذار بر عملکرد دانه و کیفیت گندم هستند. استفاده از پتانسیل ژنتیکی ارقام جدید برای افزایش و پایداری تولید گندم دیم مورد توجه اصلاح‌گران گندم است. در این راستا رقم هشترود در سال زراعی 80-1379 از طریق دورگ‌گیری بین دو لایه پیشرفته ایجاد و مراحل گزینش و ارزیابی‌های اولیه آن در ایستگاه تحقیقات دیم مراغه انجام شد. در آزمایش مقدماتی مشترک (88-1387) میانگین عملکرد دانه رقم جدید 2012 کیلوگرم در هکتار بود که نسبت به رقم آذر2 حدود 13 درصد برتری داشت. میانگین عملکرد دانه رقم جدید در آزمایش مقایسه عملکرد پیشرفته (89-1388) در ایستگاه‌های تحقیقاتی سرد و معتدل 2492 کیلوگرم در هکتار بود. رقم جدید به مدت سه سال (92-1389) در آزمایش سازگاری در ایستگاه‌های تحقیقاتی دیم مراغه، قاملو، زنجان، اردبیل، سرارود، شیروان و ارومیه بررسی شد و میانگین عملکرد دانه آن و ارقام آذر2 و اوحدی به ترتیب 2037، 1988 و 1970 کیلوگرم در هکتار بود. رقم جدید در سال زراعی 92-1391 در مزارع کشاورزان شهرستان‌های مراغه و اهر ارزیابی و میانگین عملکرد دانه ارقام هشترود، آذر2 و اوحدی به ترتیب 1095، 952 و 896 کیلوگرم در هکتار بود. در سال زراعی 93-1392 در شهرستان کنگاور استان کرمانشاه رقم جدید بررسی و نتایج نشان داد که میانگین عملکرد دانه رقم جدید، آذر2 و ریژاو به ترتیب 1800، 1319 و 1332 کیلوگرم در هکتار بود. رقم جدید به دلیل دارا بودن تحمل به تنش‌های خشکی، سرما، زودرسی، وزن هزار دانه بالا و پارامترهای کیفی مناسب جهت کاشت در مناطق دیم سرد و معتدل کشور انتخاب و معرفی شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Hashtrood, A New Winter Bread Wheat Cultivar for Dryland Condition in Cold and Moderate Regions of Iran

نویسندگان [English]

  • Mozafar Roostaei 1
  • M. Hasanpour hosna 1
  • E. Zad hasan 1
  • J. Jafarzadeh 1
  • B. Sadeghzadeh 1
  • R. Eslami 1
  • R. Rezaei 1
  • K. Soleimani 1
  • Gh. l Abedi As 2
  • E. Rohi 3
  • H. Pashapour 4
  • R. Haghparast 1
  • M. Aghaei 5
  • M. M. Ahmadi 6
  • GH. Khalilzadeh 7
  • T. Babaei 8
  • R. Rajabi 1
  • F. Afshari 5
  • R. Hoshyar 7
  • R. Rohparvar 5
  • S. M. Ata Hoseini 9
  • M. Moradi 3
  • S. Sarkari 2
  • M. Kheirgoo 10
  • Sh. Kia 10
1 Dryland Agricultural Research Institute, Maragheh, Iran.
2 Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Ardabil, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Ardabil, Iran.
3 Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Kordestan, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Sanandaj, Iran.
4 Seed and Plant Certification and Registration Institute, (AREEO), Karaj, Iran.
5 Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran
6 Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Khorasan Shomali, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Bejnord, Iran.
7 respectively, Seed and Plant Improvement Research Department, Azarbayjan Kharbi, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Urmieh, Iran.
8 Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Markazi, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Arak, Iran.
9 Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Khorasan Razavi, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Mashhad, Iran.
10 Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Golestan, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Gorgan, Iran.
چکیده [English]

Hashtrood, is a new winter bread wheat cultivar developed from evaluation of national bread wheat breeding program to cold and moderate dryland areas of Iran. New cultivar created by crossing between two advanced bread wheat lines in Maragheh research station. Hashtrood was selected from segregation populations from F2-F6 in Maragheh (2002-2007) based on its appropriate agronomic characteristics. Results of study on new cultivar in preliminary bread wheat yield trials and advanced regional yield trail in cold and moderate research stations (2008-2010) showed that, means of grain yield were 2611 and 2492 kgha-1, respectively. New cultivar was studied for 3 years (2010-2013) in ERBWYT in Maragheh, Qamlo, Zanjan, Ardebil, Sararood, Shirvan and Uromieh research stations. Based on results means of grain yield for Hashtrood, Azar2 and Ohadi were 2037, 1988 and 1970 kgha-1, respectively. Results of on-farm studies showed that means of grain yield for Hashtrood, Azar2 and Ohadi under farmer fields in East Azerbaijan were 1095, 952 and 896 kgha-1, respectively; and in Kermanshah provinces means of grain yield for Hashtrood, Azar2 and  Rijaw were 1800, 1300 and 1332 kgha-1, respectively. Results revealed that Hashtrood cultivar is more tolerant to cold and drought stresses and also posses, earliness, moderate resistant to Ug99, higher 1000 kernel weight and good bread quality and therefore was released in 2015 for planting in cold and moderate cold areas of Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Wheat
  • Stability
  • hashtrood
  • Grain yield
  • earliness
  • cold and moderate

مراجع

1- آمارنامه کشاورزی. 1394. آمارنامه کشاورزی سال 94-1393 محصولات زراعی. وزارت جهاد کشاورزی ایران.
 
 
2- بی نام.1392. نتایج تحقیقات به‌نژادی گندم دیم. انتشارات موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور.
 
 
3- بی نام.1393. نتایج تحقیقات به‌نژادی گندم دیم. انتشارات موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور.
 
 
4- بی نام.1394. نتایج تحقیقات به‌نژادی گندم دیم. انتشارات موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور.
 
 
5- بی نام.1389. نتایج تحقیقات به‌نژادی گندم دیم. انتشارات موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور.
 
 
6- بی نام.1390. نتایج تحقیقات به‌نژادی گندم دیم. انتشارات موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور.
 
 
7- روستائی، م.، صادق‌زاده‌اهری، د.، حسامی، ع.، سلیمانی، ک.، پاشاپور، ه.، نادر محمودی، ک.، پور سیاه بیدی، م. م.، احمدی، م. م.، حسنپور حسنی، م. و عابدی اصل، غ. ر. 1382. بررسی سازگاری و پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ‌های گندم نان در مناطق سردسیر و معتدل دیم. مجله نهال و بذر. 19(2): 275-263.
 
 
8- روستایی، م.، حسینی، س. ک.، حسینپور، ط.، کلاته، م. و خلیل‌زاده، غ. ر. 1383. مطالعه سازگاری و پایداری عملکرد دانه در ژنوتیپ‌های‌پیشرفته گندم نان در مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر دیم. مجله علوم کشاورزی ایران. 35(2): 436-427.
 
 
9- روستائی، م.، روحی، ا.، حق‌پرست، ر.، سلیمانی، ک.، عابدی‌اصل، غ.، احمدی، م. م.، بابایی، ت. و خلیل‌زاده. غ. 1393. گزارش نهایی پروژه بررسی سازگاری و پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ‌های گندم نان در مناطق سردسیر و معتدل دیم. موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، شماره 46161 مورخ 17/8/93. 52 صفحه.
 
 
10- روستایی، م. 1392.گزارش گندم دیم. کمیته فنی گندم، وزارت جهاد کشاورزی، تهران.
 
 
11. Kafi, M., Salehi, M., Kamandi, A., Masomi, A. and Nabati, J. 2012. Physiology environmental stresses in plants. Publications University of Mashhad. Second edition. 502 pp. (in Persian).
یافته‌های تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی
دوره 7، شماره 2
بهمن 1397
صفحه 175-185

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 09 آبان 1396
  • تاریخ بازنگری: 16 بهمن 1397
  • تاریخ پذیرش: 20 فروردین 1397

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار