دلگان رقم جدید کلزا با پتانسیل عملکرد دانه بالا برای کشت در مناطق گرم و خشک جنوب کشور

نوع مقاله : آزاد سازی رقم

نویسندگان

1 بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی سیستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زابل، ایران.

2 موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

3 بخش تحقیقات زراعی- باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران.

4 بخش تحقیقات زراعی- باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران.

5 بخش تحقیقات زراعی- باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی بوشهر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بوشهر، ایران.

6 بخش تحقیقات زراعی- باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بندرعباس، ایران.

7 بخش تحقیقات زراعی- باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی صفی‌آباد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، دزفول، ایران.

8 بخش تحقیقات زراعی- باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،گرگان، ایران.

9 بخش تحقیقات زراعی- باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ساری، ایران.

10 بخش تحقیقات زراعی- باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی تهران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ورامین، ایران.

11 بخش تحقیقات زراعی- باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل (مغان)، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مغان، ایران.

چکیده

رقم دلگان به روش گزینش شجره‌ای تغییر شکل یافته از یک هیبرید خارجی به دست آمده است. برای این منظور، یک صد بوته بارور از جمعیت F2 هیبرید خارجی در مرحله گلدهی انتخاب و سلف شدند. بذور F3 به همراه 17 جمعیت دیگر در پروژه‌ایی با عنوان تولید لاین‌های پرمحصول بهاره کلزا از جوامع F2 در کرج، دزفول، بوشهر، زابل و هرمزگان مورد بررسی قرار گرفتند. انتخاب بوته‌ها تا رسیدن به لاین (ها)ی خالص به روش شجره‌ای ادامه و در نسل F7 فقط 3 لاین خالص (SAN-12 یا زابل صفر، بهبهان 2 و ورامین 3) انتخاب شدند. در ارزیابی مقدماتی عملکرد، لاین منتخب SAN-12، از لحاظ عملکرد دانه و زودرسی در قیاس با رقم شاهد آرجی اس 003 به همراه تعدادی لاین دیگر انتخاب شد. در ارزیابی سازگاری و پتانسیل عملکرد لاین‌های منتخب در چهار منطقه اقلیم گرم جنوب، رقم دلگان (SAN-12) با عملکرد‌ 2808 کیلوگرم در هکتار مقام اول را داشت. از نظر رسیدگی فیزیولوژیک رقم دلگان( SAN-12) نسبت به رقم شاهد آرجی اس 003 ، نه روز زودرس‌تر بود. نتایج حاصل از تجزیه پایداری به دو روش رتبه‌بندی و شاخص برتری لین و بینز حاکی از پر محصولی و پایداری رقم دلگان بود. نتایج طرح تحقیقی-تطبیقی در دو منطقه از زابل نشان داد که رقم دلگان ( SAN-12) با میانگین 2462 کیلوگرم در هکتار دارای بیشترین عملکرد دانه بود. نتیجه طرح‌ تحقیقی- ترویجی در مناطق زابل و دلگان نیز نشان داد که رقم دلگان ( SAN-12) نسبت به شاهد آرجی اس 003 عملکرد دانه بالاتری داشت. بنابراین با توجه به ویژگی‌های مطلوب مانند پتانسیل عملکرد بالا، سازگاری وسیع، زود‌رسی، تحمل نسبی به بیماری اسکلروتینیایی ساقه، تحمل به ورس و کیفیت خوب روغن لاین، SAN-12 در سال 1393 به نام دلگان معرفی و برای کشت در مناطق گرم جنوب توصیه شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Dalgan, new - cultivar of canola by high yield potential for cultivation in warm and dry region in South of Country.

نویسندگان [English]

  • H. R. Fanaei 1
  • Hasan Amiri oghan 2
  • M. Alam Khomram 3
  • A. Kh. Danaei 4
  • N. Kazerani 5
  • A Askari 6
  • S. Rahmanpour 2
  • D. Roodei 2
  • D. Roodei 2
  • Gh. Ghodratei 7
  • Abalfazle Faraji 8
  • A. Hazarjaribei 8
  • V. Rameh 9
  • B. Samadi 10
  • S. Safe Amiri 11
  • H. Akbari Moghaddam 1
  • M. Khajadad Keshtegar 1
1 Agricultural and Natural Resources Research and Education Center,Sistan, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Zabol, Iran.
2 Oilseed Rape Breeder of SPII
3 Agricultural and Natural Resources Research and Education Center,Hamedan, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Hamedan, Iran.
4 Agricultural and Natural Resources Research and Education Center,Khozestan, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Ahwaz, Iran.
5 Agricultural and Natural Resources Research and Education Center,Boshehr, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Boshehr, Iran.
6 Agricultural and Natural Resources Research and Education Center,Hormozgan, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Bandarabbas, Iran.
7 Agricultural and Natural Resources Research and Education Center,Dezfoul, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Dezfoul, Iran
8 Agricultural and Natural Resources Research and Education Center,Golestan, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Gorgan, Iran.
9 Agricultural and Natural Resources Research and Education Center,Mazandaran, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Sari, Iran.
10 Agricultural and Natural Resources Research and Education Center,Tehran, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Tehran, Iran.
11 Agricultural and Natural Resources Research and Education Center,Ardebil, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Ardebil, Iran.
چکیده [English]

Dalgan cultivar has obtained from an exotic hybrid cultivar by modified pedigree method. For this purpose, selfing was done on hundreds of F2 population at the time of flowering. F3 seeds along other 17 populations in project with subject Production of canola spring high yielding lines from F2 populations were studied in Karaj, Dezful, Bushehr, Zabol and Hormozgan. Plants selection for reach to pure line by pedigree method was continued and in F7 generation were selected only three pure lines (SAN-12, 2 Behbahan and 3 Varamin). In preliminary yield comparison, SAN-12 was selected in terms of grain yield and earliness compared to control variety RGS003 along with several other lines. In evaluation of adaptation and performance potential of selected lines in four regions of southern warm climate, Dalgan variety (SAN-12) had first rank with yield of 2808 kg/ha. In terms of physiologic maturity, Dalgan variety (SAN-12) was 9 days earlier than the check varieties RGS003. The results of stability analysis by both methods ranking and Lin and Binns superior criteria showed Dalgan variety was high-yielding and stable. Results of on-farm design in two places of Zabol showed that Dalgan variety with mean 2462 kg/ha had highest grain yield. Result of on-farm project in regions of Zabol and Dalgan showed that line SAN-12 compared to RGS003 control had higher grain yield. So with regard to the favorite characteristics such as high yield potential, wide adaptability, earliness, relative tolerance to stem Sclerotinia disease, tolerance to lodging and oil good quality, line SAN-12 introduced to name Dalgan in 2014 year and have been recommended for cultivation in southern warm regions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Earliness"
  • Grain yield"
  • Oil percent"
  • open pollinated
1- امیری اوغان، ح.، فنایی، ح. ر.، هزارجریبی، ا.، رامئه، و.، فرجی، ا.، سیف‌امیری، ص.، قدرتی، غ.، دانایی، ا. خ. وکازرانی. ن. 1394. گزارش نهایی پروژه بررسی سازگاری و پایداری عملکرد دانه لاین‌های بهاره کلزا. 49074 مورخ 27/12/94. 43 صفحه.
 
 
2- امیری اوغان، ح.، فنایی، ح. ر. و قدرتی، غ. ر. 1394. گزارش نهایی پروژه ارزیابی مقدماتی عملکرد لاین‌های امیدبخش بهاره کلزا. 49071 مورخ 27/12/94. 23 صفحه.
 
 
3- بی نام. 1387. خودکفایی در تولید دانه‌های روغنی. نشریه صنعت روغن کشی و روغن نباتی ایران. انتشارات وزارت جهاد کشاورزی. شماره 27. 28صفحه.
 
 
4- خسرو دانایی، ا. خ. 1391. گزارش نهایی پروژه مقایسه لاین‌های امیدبخش کلزای بهاره در شرایط زارعین بهبهان. 42175 مورخ 26/10/1391. 18صفحه.
 
 
5- عالم خومرام، م. ح.، فنایی، ح. ر.، قدرتی، غ. ر.، کازرانی، ن. و عسگری، ع. 1385. گزارش نهایی پروژه تولید لاین‌های پرمحصول بهاره کلزا از جوامع F2. شماره ثبت ۸۸/۱۷۳ مورخ 13/2/88. 38 صفحه.

 
6- شیرانی‌راد، ا. ح. 1381. راهنمای کلزا (کاشت، داشت و برداشت). معاونت آموزش تجهیز نیروی انسانی. انتشارات مرکز نشر آموزش کشاورزی. 15 صفحه.
 
 
7- رامئه، و.، دلیلی، س. ع. و قدمی، ن. 1392. گزارش نهایی بررسی خصوصیات زراعی لاین‌های جدید کلزا در تاریخ‌های کشت نرمال و تأخیری. 44199 مورخ 16/10/92. 26 صفحه.
 
 
8- رحمان‌پور، س.، علیزاده، ب. و شریعتی، ف. 1392. گزارش نهایی ارزیابی مقاومت ارقام و لاین‌های کلزا به پوسیدگی سفید ناشی از قارچ Sclerotiniasclerotiorum در شرایط مایه‌زنی مصنوعی. 23/44/3750 مورخ 1/5/92. 48 صفحه.
 
 
9- فنایی، ح. ر.، غلامشاهی فهرجی، ف. و نوری، ت. 1394. گزارش نهایی پروژه مقایسه عملکرد لاین‌ جدید کلزای بهاره با ارقام رایج در شرایط زارعین استان سیستان و بلوچستان. 48172 مورخ 24/8/94. 22 صفحه.

 
10- فنایی، ح. ر.، بهرامی، غ. و حقیقی، ح. 1391. گزارش نهایی پروژه بررسی و مقایسه عملکرد ارقام و لاین‌های امیدبخش کلزا در شرایط زارعین (تحقیقی- تطبیقی). 42573 مورخ 2/12/91. 32 صفحه.
 
 
11- فنایی، ح. ر.، رودی، د. و خواجه‌داد کشته‌گر، م. 1393. گزارش نهایی پروژه بررسی ویژگی‌های زراعی ارقام و لاین‌های جدید کلزا در تاریخ‌های مختلف کاشت. 46773مورخ 16/12/95. 93 صفحه.
 
 
12- فنایی، ح. ر. و سارانی، م. 1393. نشریه فنی اصول فنی و کاربردی کشت کلزا در استان سیستان و بلوچستان. 46642 مورخ 27/11/93. 70 صفحه.
 
 
13- فنایی، ح. ر.، قنبری، ا.، اکبری مقدم، ح.، سلوکی، م.، نارویی راد، م. ر. 1387. ارزیابی عملکرد، اجزاء عملکرد و برخی صفات زراعی ژنوتیپ‌های بهاره کلزا در شرایط آب و هوایی سیستان. پژوهش و سازندگی در زراعت و باغبانی. 79 (2): 36-44. 
 
 
14. AL-Barrak, K. H. M. 2006. Irrigation Interval and Nitrogen Level Effects on Growth and Yield of Canola (Brassicanapus). Scie J of King Faisal. Univ. 7: 87-99. 
 
 
15. 2014. Agricultural Data, FAOSTAT. Available at Food and Agriculture Organization of the United Nations. Http: //faostat.fao.org/faostat/collections.
 
 
16. Lin, C. S. and Binns, M. R. 1988. A superiority measure of cultivar performance for cultivar x location data. Can. J. Plant Sci. 68: 193-198.