رخشان، رقم جدید گندم نان آبی با پتانسیل عملکرد بالا، مقاوم به زنگ‌های گندم، با کیفیت نانوایی خوب و مناسب برای کشت در مزارع آبی مناطق معتدل ایران

نوع مقاله : آزاد سازی رقم

نویسندگان

1 استاد پژوهشی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر، سازمان تات

2 عضو هیات علمی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر، سازمان تات

3 کارشناس ارشد موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر، سازمان تات

4 عضو هیات علمی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر, سازمان تات

5 مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان، سازمان تات

6 مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان، سازمان تات

7 عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تات

8 عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران، سازمان تات

9 مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، سازمان تات

10 مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تات

11 عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، سازمان تات

12 عضو هیات علیم موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر، سازمان تات

13 مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه، سازمان تات

14 عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه، سازمان تات

15 مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی تهران، سازمان تات

16 عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تات

چکیده

گندم رقم رخشان در سال زراعی 88-1387 بصورت لاین خالص با شجره " SHARP/3/PRL/SARA//TSI/VEE#5/5/VEE/LIRA//BOW/3/BCN/4/KAUZ "در قالب آزمایش بین‌المللی 41thIBWSNاز مرکز بین‌المللی تحقیقات ذرت و گندم(CIMMYT)  وارد شد و در بررسی اولیه درکرج، کرمانشاه و زرقان به طور میانگین 9019 کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه در مقایسه با 9069 کیلوگرم در هکتار ارقام شاهد (پیشتاز، شیراز، مرودشت و بهار) داشت. در سال زراعی 89- 1388در آزمایش مقایسه عملکرد مقدماتی اقلیم معتدل در کرج، زرقان فارس، نیشابور، اصفهان و اسلام‌آباد غرب با میانگین عملکرد 8710 کیلوگرم در هکتار در مقابل 7910 کیلوگرم در هکتار ارقام شاهد (پارسی، سیوند، بهار و پیشتاز) انتخاب شد. در سال زراعی 90-1389 در آزمایش مقایسه عملکرد پیشرفته در همان پنج منطقه پتانسیل عملکرد دانه بیشتر از 7 تن در هکتار، مقاومت به بیماری‌ها و کیفیت نانوایی خوب برای آن ثبت شد. در آزمایش سازگاری در سال‌های 92- 1390 میانگین عملکرد این رقم 7695 کیلوگرم در هکتار در مقابل 7582 کیلوگرم در هکتار رقم پارسی و 7547 کیلوگرم در هکتار رقم سیوند بود. در مجموع آزمایش‌های تحقیقی- تطبیقی و
تحقیقی- ترویجی در مزارع زارعین این رقم، میانگین عملکرد دانه 8233 کیلوگرم در هکتار در شرایط بهینه در مقایسه با رقم پارسی با عملکرد دانه  7734 کیلوگرم در هکتار برای همان شرایط نشان داد. در آزمایش‌های تحقیقی- ترویجی شرایط بهینه در استان البرز و کرمانشاه به ترتیب پتانسیل 10116 و 11290 کیلوگرم در هکتار برای این رقم ثبت شد. واکنش رقم رخشان نسبت به بیماری‌های زنگ زرد و قهوه‌ای در شرایط آلودگی مصنوعی از 0 (مصون) تا 30MS بود. واکنش این رقم نسبت به زنگ سیاه نژاد Ug99 در کنیا در شرایط آلودگی شدید، 40MR بود. این رقم دارای کیفیت نانوایی خوب و نسبتاً زودرس می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Rakhshan, New Bread Wheat Cultivar, with High Grain Yield Potential, Resistance to Wheat Rusts and Good Bread Making Quality and Suitable for Irrigated Conditions in Temperate Agro-climatic Zone of Iran

نویسندگان [English]

  • Goodarz Najafian 1
  • Farshad Bakhtiar 2
  • Ali Nazeri 3
  • Farzad Afshari 4
  • Akbar Ghandi 5
  • Ezatollah Nabati 6
  • Abdolkarim Zakeri 7
  • Javad Hassan Pour 8
  • Nosratollah Tabatabaei 9
  • Mohsen Yassaei 10
  • Said Mahmood Atahossaini 11
  • Manoochehr Khodarahmi 12
  • Ahmad Reza Nikzad 10
  • Gholam Hossain Ahmadi 13
  • Reza Nikooseresht 14
  • Ahmad Jafar Nezhad 11
  • Hassan Abdi 15
  • Ahmad Zarea Faizabadi 16
1 Professor in research, Seed and Plant Improvement Research Institute (SPII), AREEO
2 Faculty member, SPII, AREEO
3 Seed and Plant Improvement Research Institute, SPII, Areeo
4 Faculty member, Seed and Plant Improvement Research Institute, SPII, Areeo
5 Agricultural and Natural Resources Research and Education Center of Isfahan, Areeo
6 Agricultural and Natural Resources Research and Education Center of Lorestan, Areeo
7 Agricultural and Natural Resources Research and Education Center of Fars, AREEO
8 Agricultural and Natural Resources Research and Education Center of Tehran, AREEO
9 Agricultural and Natural Resources Research and Education Center of Khouzestan, AREEO
10 Agricultural and Natural Resources Research and Education Center of Fars, AREEO
11 Agricultural and Natural Resources Research and Education Center of Khorasan , AREEO
12 Faculty member, Seed and plant Improvement Research Institute, SPII, AREEO
13 Agricultural and Natural Resources Research and Education Center of Kermanshah, Areeo
14 Agricultural and Natural Resources Research and Education Center of Kermanshah, Areeo
15 Agricultural and Natural Resources Research and Education Center of Tehran, Areeo
16 Member of Scientific Board of Agricultural and Natural Resources Research and Education Center of Khorasan-e Razavi, Areeo
چکیده [English]

A breeding hexaploid wheat line named later Rakhshan was introduced to Iran through the CIMMYT 41th-IBWSN international nursery with pedigree of " SHARP/3/PRL/SARA//TSI/VEE#5/5/VEE/LIRA//BOW/3/BCN/4/KAUZ " in 2008. This line showed average grain yield of 9019 kg/ha compared to check cultivars Pishtaz, Shiraz, Marvdasht and Bahar average with 9060 kg/ha in Karaj, Kermanshah and Zarghan during 2008-09 crop season. This genotype showed grain yield of 8710 kg/ha compared to 7910 kg/ha of four check cultivars: Parsi, Sivand, Bahar and Pishtaz in Karaj, Zarghan, Neishabour, Isfahan and Islam Abad-Gharb during 2009-10. This line was tested in advanced and replicated trials over same 5 locations at 2010-2011 with recorded grain yield of more than 7 t/ha and measured good bread making quality. The adaptation and stability of this line was evaluated in a 2 years' experiment tested over 8 stations during 2011-13 period which recorded grain yield of 7.695 t/ha against 7.582 of Parsi and 7.547 t/ha of Sivand. During testing of this variety under on-farm and demonstrational trials in farmer fields during 2013-15 over several locations of temperate zone under normal irrigation conditions, average grain yield of 8.233 t/ha against 7.734 t/ha of Parsi cultivar was recorded. It showed also potential of 10.116 and 11.290 t/ha grain yields in Kermanshah and Alborz provinces respectively. According to the final investigations, reaction of Rakhshan to yellow rust and leaf rust was recorded as 0 to 30MS in the inoculated nurseries. In case of stem rust race Ug99 reaction was 40MR in Kenya. Bread making quality of this variety is good and it is relatively an early maturity variety.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cultivar release
  • irrigated wheat
  • moisture stress tolerance
  • Rakhshan

مراجع

1- خدارحمی، م. 1389. ارزیابی ژنوتیپ‌های گندم بهاره در آزمایش‌های بین‌المللی در اقلیم معتدل. گزارش نهایی شماره 1449/89، ثبت: 18/11/89، بخش تحقیقات غلات، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر، 42 صفحه.
 
 
2- بختیار، ف. 1389. ارزیابی صفات کمی و کیفی لاین‌های گندم نان در آزمایش مقایسه عملکرد مقدماتی یکنواخت اقلیم معتدل (PRWYT-M). گزارش نهایی شماره 1061/89 ، ثبت: 8/1389، بخش تحقیقات غلات، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر، 40 صفحه.
 
 
3- نجفیان، گ. 1390. ارزیابی لاین‌های به‌نژادی گندم نان در آزمایش‌های مقایسه عملکرد پیشرفته مناطق معتدل کشور (ARWYT-M). گزارش نهایی شماره 39731 ، ثبت: 30/9/90، بخش تحقیقات غلات، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر، 25 صفحه.
 
 
4- نجفیان، گ. 1392. بررسی پایداری عملکرد و سازگاری ژنوتیپ‌های امیدبخش گندم نان در آزمایش مقایسه عملکرد یکنواخت منطقه‌ای اقلیم معتدل کشور (ERWYT-M-90). گزارش نهایی شماره 44192، ثبت: 16/10/92، بخش تحقیقات غلات، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر، 35 صفحه.
 
 
5- نجفیان، گ.، خدارحمی، م.، امینی، ا.، افشاری، ف.، ملیحی‌پور، ع.، احمدی، غ.، نیکوسرشت، ر.، کفاشی، ا. ک.، امین، ح.، ذاکری، ع. ک.، نیکزاد، ا. ر.، جعفرنژاد، ا.، افیونی، د.، حسن‌پور، ج.، محمدی، ع.، عطاحسینی، م.، ناظری، ع.، میرزایی، ا.، شورابی، ع. ا.، شادمهری، ا.، بدری، ع.، مومن، ع. و صادقی، ن. 1391. سیروان، رقم جدید گندم نان متحمل به خشکی آخر فصل و با کیفیت نانوایی خوب برای کشت در مزارع آبی مناطق معتدل ایران. مجله یافته‌های تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی، جلد 1، شماره 1 : 10-1.
 
 
6. Njau, P. N., Wanyera, R., Singh, D., Singh, R., and Gethi, M. 2011. Release of Stem Rust Resistant Wheat Varieties for Commercial Production in Kenya. JAST
A 1 (2011): 587-598.
یافته‌های تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی
دوره 7، شماره 1
شهریور 1397
صفحه 31-47

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 28 فروردین 1396
  • تاریخ بازنگری: 23 آبان 1396
  • تاریخ پذیرش: 12 اسفند 1396

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار