اهلی‌سازی و معرفی گیاه کتان، گیاهی با کاربرد دوگانه روغن و الیاف

نویسنده

موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

چکیده

کتان یکی از قدیمی‌ترین زراعت‌های غذایی بشر است که کشت آن در مدیترانه، قفقاز و خاور دور از 10000 تا 15000 سال قبل از میلاد مسیح متداول بوده و از الیاف و دانه آن استفاده می‌شده است. کشت این گیاه حدود 5000 سال قبل از میلاد در ایران انجام می‌شده و یکی از زراعت‌های قدیمی این کشور را تشکیل می‌دهد. در حال حاضر این گیاه در ایران جزء گیاهان فراموش شده می‌باشد و تحقیقات بسیار اندکی در مورد آن انجام شده است. کتان زراعیL.  usitatissimumLinum دارای ارزش اقتصادی زیادی می‌باشد و روغن، پروتئین و فیبر غذایی فراوان دارد. روغن دانه کتان زراعی غنی‌ترین منبع اسیدهای چرب غیراشباع امگا 3 در جهان است که بیش از دو برابر امگا3 موجود در روغن ماهی )در حجم مساوی) داراست. کتان علاوه بر اینکه یک گیاه صنعتی می‌‌باشد، یک گیاه دارویی مهم نیز محسوب می‌شود و ترکیبات تشکیل دهنده آن ضامن سلامتی انسان می‌باشد. به علاوه پتانسیل غذایی کتان آنرا به عنوان یک مکمل غذایی در بین غذاهای دنیا عرضه می‌کند. روغن کتان در تهیه رنگ، مرکب چاپ، پارچه‌های عایق، صابون، کف پوش زمین کاربرد دارد. الیافی که از ساقه کتان استخراج می‌شوند در تهیه کاغذ، بافت قالی، پتو، طناب و عایق استفاده می‌شود. کتان غنی از اسید چرب غیر اشباع ALA (آلفالینولنیک اسید) است. روغن این گیاه و یا فراورده‌های حاصل از استخراج اسیدهای چرب آن نقش به سزایی در تقویت قوه بینایی کودکان، نگهداری پوست، کاهش کلسترول خون، جلوگیری از التهاب، جلوگیری از سرطان سینه و روده و تقویت کننده معده می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Domestication and Introduction of Flaxseed, Plant with Dual Use of Oil and Fiber

نویسنده [English]

  • F. Ghanavati
Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran.
چکیده [English]

Flax is one of the oldest human food crops that was cultivated in the Mediterranean, the Caucasus, and the Far East from 10,000 to 15,000 BC, and was used as a fiber and seed. The plant was planted around 5000 BC in Iran and it is one of the oldest crops in the country. In current years, this plant this plant is one of the forgotten plants in Iran, and very little research has been done about it. The cultivating flax (Linum usitatissimum L.) has numerous economic values and has considerable comount of oil, protein and fiber. Flaxseed oil is the richest source of omega-3 fatty acids in the world, which is twice as the amount of omega-3 in fish oil (in equal volume). In addition to being an industrial plant, Flax also is an important medicinal plant, and its constituent compounds are a guarantor of human health. In addition to its production potential, flax has been introduced as a nutritional supplement. Flax oil is used in the preparation of paint, printing compound, insulating fabrics, soap and flooring. Fibers derived from linseed are used for the production of paper, carpet weaving, blankets, ropes and insulators. Flax is rich in unsaturated fatty acid (ALA) (alpha-linolenic acid). The oil of this plant or extracts of its fatty acids plays an important role in the enhancement of children's vision, skin retention, decreasing of blood cholesterol, inflammation prevention, breast and intestinal cancer and stomach enhancement.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Flax
  • Oil
  • Pharmaceutical properties

مراجع

1- جعفریان م ز (1381) عمری طولانی بدون امراض با امگا3. معجزه قرن جدید. انتشارات دفتر تحقیقاتی علمی جعفریان. 139صفحه
 
 
2- حسن‌زاده ع (1386) گزارش نهایی پروژه جمع‌آوری و شناسایی تاکسونومیک گونه‌های کتان بومی ایران. موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذرشماره 661/86. 124 صفحه
 
 
3- شریف‌نیا ف، اسدی م (1379) فلور ایران. شماره 34، تیره کتان (Linaceae). انتشارات موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع. 154 صفحه
 
 
4- صمدی ا (1384) بررسی خصوصیات کمی و کیفی مهم در 27 واریته زراعی بزرگ (کتان) و بررسی کاریولوژیکی برخی از گونه‌های کتان .Linum spp پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علوم. دانشگاه ارومیه
 
 
5- عباسی ز (1382) ارتباط رنگ بذر و اسید لینولنیک با عملکرد و اجزای عملکرد دانه بزرک L. usitatissimum).). مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی (1)7: 23-27
 
 
6- لاجوردی ن (1359) دانه‌های روغنی. انتشارات دانشگاه تهران. 120 صفحه
 
 
7- میر نظامی ضیابری ح (1374) چربیها وروغن‌های خوراکی. انتشارات مشهد. 230 صفحه
 
8-  Berry EM, Hirsch J (1986) Does dietary Linolenic acid influence blood pressure? Am. J. Clin. Nutr. 44: 336-40
 
 
9- Bhatty RS, Cherdkiatgumchai P (1990) Compositional analysis of laboratory prepared and commercial samples of linseed meal and of hull isolated from Flax. J. Oil Chem. Soc. 67: 79-84
 
 
10- Cunnane SC, Ganguli S, Menard C, Lied AC, Hamadeh MJ, Wolever TM and Jenkins TM (1993) High α -linolenic acid Flaxseed (Linum usitatissimum L.): Some nutritional properties in humans. Br. J. Nutr. 69: 443-53
 
 
11- Cunnane SC, Hamadeh MJ,  Liede AC (1995) Nutritional attributes of traditional Flaxseed in healthy young adults. Am. J. Clin. Nutr. 61: 62- 80
 
 
12- Denis L, Morton MS, Griffiths K (1999) Diet and its preventive role in prostatic disease. Eur. Urol. 35: 377-87
 
 

13- Diederichsen A, Hammer K (2001) Variation of cultivated flax (Linum usitatissimum L.) and its wild progenitor pale flax (subsp. angustifolium). Gen.-Resources and Crop Evol. 42(3): 263-372

 
 
14- Heywood VH (1978) Flowering plants of world. 1st American ed. Mayflower books, Inc, New York. pp: 196- 199
 
 

15- Kirby RH (1963) Vegetable fibers. World Crops Books. London.  P: 15-45

 
 
16- Li D, Yee JA, Thampson LU, Yan L (1999) Dietary supplementation with secoisolariciresinol diglycoside (SDG) reduces experimental metastasis of melanoma cells in mice. Cancer Lett. 142: 91-6
 
 
17- Li-Xuepeng J, Yujie L, Zhenwei Y, Yuhua V (1994) Fiber flax germplasm sources and analysis on their economic characteristics. Chinas Fiber Crops 3: 6-8.
 
 
18- Lorgeril M, Salen P, Martin JL (2015) Mediterranean dietary Pattern in a randomized 31Downloaded from jmp.ir at 14:53 IRST on Tuesday October 20th trial. Prolonged survival and possible reduced cancer rate. Arch. Intern. Med. 158: 1181-1187
 
 
19- Raney JP, Diederichsen A (2002) Oil content and composition of the Flax germplasm collection held by Plant Gene Resources of Canada. Plant Gene Resources of Canada, Agriculture and Agri-food Canada, Saskatoon research center, 107 science places, Saskatoon SK. 120P
 
 
20- Rechinger NH (1974) Flora Iranica. Akademische Druk, Verlagsanstalt, Graz-Austria, Vol: 106. pp: 223-224
 
 

21- Shekurova LI (1975) Industrial trials of new flax varieties. Leni  konoplya.  Institut  Promyshlennosti  Pervichnoi  Obrabotki. No.9: 34-36

 
 
22- Thompson LU, Rickard SE, Orcheson LJ, Seidl MM (1996) Flaxseed and its lignin and components mammary tumor growth at a rate stage of carcinogenesis. Carcinogenesis. 17: 1373- 1376
 
 

23- Vijayakumar S, Vasudeva R, Mensinkal SW (1975) Study of variability and character association analysis in Linseed (Linum usitatissimum L.). Mysore J. Agri. Sci. 9 (2) 236-245

 
 
24- Yan L, Yee JA, Li D (1998) Dietary flaxseed supplementation and experimental metastasis of melanoma cells in mice. Cancer Lett. 124: 181- 186
 
 
25- https://flaxcouncil.ca/resources/nutrition/general-nutrition-information/flax-a-healthy-food
یافته‌های تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی
دوره 6، شماره 1
اردیبهشت 1396
صفحه 51-62

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 01 بهمن 1395
  • تاریخ بازنگری: 04 بهمن 1396
  • تاریخ پذیرش: 01 شهریور 1396

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار