واکنش ژنوتیپ‌های محلی و اصلاح شده خربزه و طالبی به بیماری ساق سیاه ناشی از قارچ Macrophomina phaseolina

نویسندگان

مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران، ورامین

چکیده

خربزه و طالبی از جمله گیاهان جالیزی هستند که بیشتر در مناطق گرم و معتدل جهان و ایران کشت می‌شوند و عوامل بیماریزا از جمله قارچ عامل ساق سیاه (Macrophomina phaseolina) در مراحل مختلف رویشی خسارت قابل توجهی به محصول آن وارد می‌کند. کنترل ساق سیاه با روش‌های شیمیایی کارایی چندانی نداشته و در کنترل بیولوژیک آن هم موفقیت زیادی بدست نیامده است. تنها روش مؤثر و مطمئن مبارزه با این بیماری بکارگیری ژنوتیپ‌های مقاوم می‌باشد. به منظور تعیین واکنش ژنوتیپ‌های خربزه و طالبی رایج در ایران نسبت به این بیماری، آزمایشی در سال 1390 در گلخانه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران در ورامین انجام شد. ابتدا جدایه‌های قارچ عامل بیماری از مناطق آلوده استان تهران جداسازی و پس از اثبات بیماریزایی روی طالبی حساس سمسوری دو جدایه 146Mp- و 123Mp- به عنوان جدایه‌های پرآزار انتخاب و روی 45 ژنوتیپ خربزه و طالبی در یک طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در گلخانه مایه‌زنی شدند. 28 روز بعد از مایه زنی، شدت بیماری هر ژنوتیپ براساس مقیاس1 تا 9 پیشنهاد شده توسط ابوی و پاستور-کورالس یادداشت ‌برداری و پس از محاسبه شاخص آلودگی، واکنش ژنوتیپ‌ها تعیین شد. بر اساس نتایج ارزیابی‌ها، شاخص آلودگی و واکنش ژنوتیپ‌ها نسبت به هر دو جدایه تقریباً مشابه بود. هیچکدام از ژنوتیپ‌ها به بیماری مقاوم نبودند ولی ژنوتیپ‌های Ananas Meanh MN1 و خربزه محلی مازندرانی کمترین شاخص آلودگی را داشتند. خربزه حاج ماشاللهی، شاه‌آباد، جاجو، سوسکی سبز ایوانکی و طالبی سمسوری ورامین و خشکه رود با شاخص شدت آلودگی بین 71/5 تا 9 به عنوان ژنوتیپ‌های حساس ارزیابی شدند. بقیه ژنوتیپ‌ها نیز نیمه‌مقاوم تا نیمه حساس بودند. با توجه به نتایج این بررسی می‌توان به کشاورزان جالیزکار در مناطق آلوده توصیه کرد که از کاشت ژنوتیپ‌های حساس خودداری و حتی‌الامکان از ژنوتیپ‌های نیمه مقاوم و نیمه حساس مناسب مناطق خود استفاده کنند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Response of Iranian Local and Improved Genotypes of Melon and Musk Melon to Charcoal Rot Disease Caused by Macrophomina phaseolina

نویسندگان [English]

  • Dariush Shahriari
  • Mohammad Torabi
Agricultural and Natural Resources Research Center of Tehran, Varamin, Iran
چکیده [English]

Melon and musk melon are grown widely in warm and moderate climate regions of the world as well as Iran. These crops are attacked by several fungal pathogens including Macrophomina phaseolina which causes charcoal rot disease at different growth stages and reduces the yield remarkably. Fungicide application and other control methods have not been successful in control of charcoal rot and utilization of resistant cultivars seems to be the most effective way for control of disease. To evaluate the resistance of melon and musk melon genotypes grown in Iran, several isolates of the pathogen were collected from infected fields in Tehran province. After pathogenicity tests, two highly virulent isolates, Mp-123and Mp-146 were selected for resistance evaluation. Forty five local and improved genotypes of melon and musk melon were grown in greenhouse in completely randomized design with three replications and inoculated separately with each isolate. Disease severity and infection index for each genotype were assessed 28 days after inoculation. Based on the results, infection severity and response of genotype to both isolates were similar. None of genotypes was resistant to disease but genotypes Ananas Meanh MNI and melon genotype Mahalli Mazandarani had the lowest infection index. Melon gentyes Haj Mashallahi, Shahabab, Jajoo, Sooski Sabz Eyvanaki and musk melon genotypes Semsoori Varamin and Khoshkerood with high infection indices (5.71-9) were susceptible. The remaining genotypes were moderately susceptible or moderately resistant. Based on these results farmers are recommended to use relatively resistant genotypes which are adapted to their local environmental conditions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • charcoal rot disease
  • disease severity
  • Melon and musk melon and Resistance