موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذریافتههای تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی2322-40964220160220Halil, New Sesame Cultivar, Tolerant to Wilt Disease and Water Stress for Warm and Dry Regions of Iranهلیل، رقم جدید کنجد، متحمل به بیماری بوته میری و تنش خشکی برای مناطق گرم و خشک جنوب کشور798810949110.22092/rafhc.2016.109491FAاحمد آییناستادیار و رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منایع طبیعی جنوب کرمانسعدالله منصوریمؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایرانموسی نجفینیابخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی جنوب استان کرمان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، جیرفت، ایرانمهدی آزادواربخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی جنوب استان کرمان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، جیرفت، ایرانهمایون سیاحپوربخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی دزفول، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، دزفول، ایرانJournal Article20160826One of the important problems of sesame cultivation is the usage of local varieties and new cultivars shortage. Tolerant to wilt disease and grain shattering, adaptability to warm and arid climate and high yield are the most important purposes of sesame breeding. Accordingly, the breeding program to select and release of the Halil cultivar, began by selection of single plants from sesame native populations from south of Kerman province. In 1999, the selective single plants were evaluated based on breeding purposes and among them 54 single plant (lines) were selected. The selected lines were evaluated and purified during 2000 and 2001 years. The results showed that 21 lines had significant difference with controls (Darab14 and local variety), which these lines were selected for final yield trials. The final yield trials conducted during 2002 and 2003 and the results revealed that JL16, JL2, JL13 and JL1 lines were superior than control (Darab14) by producing 1771, 1729, 1534 and 1466 kg/ha, respectively. Then, in comparison of different genotype yield in drought and non- drought stress in Jiroft, Dezful and Karaj regions during two years, the JL13 line had significant difference in non- drought stress condition compared to other studied genotypes such as Darab14. In assessing the relative resistance of sesame genotypes to Fusarium wilt disease in terms of micro-plots with artificially infected and naturally infected farm, the JL13 line was identified as tolerant genotypes. Finally, JL13 line as the top line was selected for the on-farm trial. JL13 line in the on-farm trial by 1520 kg/ha yield, showed a 24% increase in yield, compared to the local variety. The JL13 line released and approved under the name of "Halil" in 2014. Halil variety recommended for warm and dry regions of south of the country, Iran.<strong>یکی از مشکلات مهم زراعت کنجد، کشت تودههای بومی و کمبود ارقام اصلاح شده میباشد. تحمل به بیماری بوتهمیری و ریزش دانه، سازگاری با اقلیم گرم و خشک و عملکرد بالا از مهمترین اهداف اصلاحی کنجد میباشد. بر همین اساس برنامه بهنژادی برای انتخاب و آزادسازی رقم هلیل، با انتخاب تک بوته از تودههای بومی کنجد جنوب استان کرمان آغاز شد. در سال 1378 تک بوتههای انتخابی بر اساس اهداف اصلاحی، مورد ارزیابی قرار گرفتند و از بین آنها 54 تک بوته (لاین) انتخاب شد. سپس لاینهای انتخابی در سالهای 1379 و 1380، مورد ارزیابی و خالصسازی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تعداد 21 لاین با ارقام شاهد (داراب 14 و توده محلی) دارای اختلاف معنیدار بودند که این لاینها برای آزمایش مقایسه عملکرد نهایی انتخاب شدند. آزمایش مقایسه عملکرد نهایی طی سالهای 1381 و 1382 انجام و نتایج آن حاکی از برتری لاینهای </strong><strong>JL13</strong><strong>، </strong><strong>JL16</strong><strong>، </strong><strong>JL2</strong><strong> و </strong><strong>JL1</strong><strong> به ترتیب با میانگین عملکرد 1771، 1729، 1534 و 1466 کیلوگرم در هکتار نسبت به شاهد بود. در ادامه کار، طی دو سال بررسی عملکرد دانه ژنوتیپهای مختلف کنجد در شرایط بدون تنش و با تنش خشکی در مناطق جیرفت، دزفول و کرج، لاین </strong><strong>JL13</strong><strong> در شرایط بدون تنش برتری معنیداری نسبت به ژنوتیپهای مورد بررسی از جمله رقم داراب 14 نشان داد. در ارزیابی مقاومت نسبی ژنوتیپهای کنجد به بیماری پژمردگی فوزاریومی در شرایط میکروپلات با آلودگی مصنوعی و مزرعهای با آلودگی طبیعی، لاین</strong><strong>JL13 </strong><strong> جزو ژنوتیپهای متحمل شناخته شد. در نهایت لاین </strong><strong>JL13</strong><strong> بهعنوان لاین برتر، برای آزمایش تحقیقی ترویجی انتخاب شد. لاین </strong><strong>JL13</strong><strong> در آزمایش تحقیقی ترویجی (شرایط زارعین) با عملکرد 1520 کیلوگرم در هکتار نسبت به توده محلی، 24 درصد افزایش عملکرد نشان داد. این لاین در سال 1393 با نام هلیل معرفی گردید. رقم هلیل برای مناطق گرم و خشک جنوب کشور ایران توصیه میشود</strong><strong>.</strong>https://rafhc.areeo.ac.ir/article_109491_8dc94fc17e568f702890db6600ab5e58.pdfموسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذریافتههای تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی2322-40964220160220Shabrang, New durum Wheat Cultivar for Warm and Dry Agro-Climate Zone of Iranشبرنگ، رقم جدید گندم دوروم مناسب برای کشت در اقلیم گرم و خشک جنوب ایران8910010949410.22092/rafhc.2016.109494FAتوحید نجفی میرکمؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر ، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایرانعباس شاهباز پورشهبازیمؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر ، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایرانعلیرضا محمدیمؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر ، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایرانفرزاد افشاریمؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر ، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران0000-0002-7772-1338محمد بهاریبخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرمآباد، ایرانحسین اکبریمقدمبخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی سیستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زابل، ایرانحسن رستمیبخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی سیستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زابل، ایرانغلامعباس لطفعلیآینهبخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش و منابع طبیعی خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایرانعلی اکبر مویدیبخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی مشهد، ایرانمنوچهر دستفالبخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، داراب، ایرانحسین فرزادیبخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش و منابع طبیعی صفی آباد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، دزفول، ایرانغلامحسین احمدیبخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش و منابع طبیعی کرمانشاه ، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی کرمانشاه، ایرانJournal Article20150720Shabrang (DW-81-18), a durum wheat cultivar with 6640kg ha<sup>-1</sup> introduced as a suitable cultivar for warm agro-climate zone of Iran including Khuzestan, Sistan-o-Baluchestan, Ilam, Bushehr, Hormozgan and the warm region of Kerman, Lorestan, Kermanshah and Fars provinces. DW-81-18 with some other lines was assessed in regional yield trials in four crop seasons from 2000 to 2004. In elite regional yield trial in 2002-03 and 2003-04 this line with 6694 kg ha<sup>-1</sup> was selected among 18 promising lines as a superior line based on grain yield and yield stability. Shabrang in addition to high yield and yield stability contains high quality of semolina and high protein percent. The results of on-farm condition assessing in provinces of Sistan o-Baluchestan, Kermanshah and Lorestan showed that this cultivar with grain yield of 6541kg ha<sup>-1</sup> is superior to Karkheh as a local check with grain yield of 5486 kg ha<sup>-1</sup>. At all, because of high grain yield, yield stability, Tolerant to late season warm, quality of semolina and resistance to Yellow and leaf rusts, line DW-81-18 introduced as a new durum wheat cultivar with name “Shabrang”.<strong>گندم دوروم رقم شبرنگ</strong><strong> ) </strong><strong>لاین </strong><strong>DW-81-18</strong><strong>(</strong><strong>با میانگین عملکرد 6640 کیلوگرم در هکتار، به عنوان رقم مناسب برای کشت در اراضی واقع در مناطق گرم کشور از جمله استانهای خوزستان، سیستان و بلوچستان، ایلام، بوشهر، هرمزگان، مناطق گرم استانهای کرمان، فارس، لرستان، کرمانشاه توصیه میشود. این لاین در سال زراعی 79-1378در سه ایستگاه تحقیقاتی گرم کشور مورد ارزیابی قرار گرفت و با میانگین عملکرد 4572 کیلوگرم در هکتار به عنوان یکی از لاینهای برتر انتخاب گردید. در سال زراعی 80-1379 نیز با عملکرد 4678 کیلوگرم در هکتار به همراه تعداد 36 لاین دیگر انتخاب و به آزمایش مقایسه عملکرد پیشرفته سراسری اقلیم گرم وارد گردید. در سال زراعی 81-1380، این لاین با میانگین عملکرد 6885کیلوگرم در هکتار به آزمایش سازگاری و مقایسه عملکرد لاینهای امیدبخش گندم دوروم در اقلیم گرم و خشک جنوب </strong><strong>(ERDYT-W)</strong><strong>راه یافت. در آزمایشات سازگاری که برای دو سال زراعی 82-1381 و 83-1382 و در پنج ایستگاه تحقیقاتی مناطق گرم و خشک جنوب کشور اجرا گردید، با میانگین عملکرد 6394 کیلوگرم در هکتار حدود چهار درصد برتر از شاهد کرخه (با عملکرد 6139کیلوگرم در هکتار) بود</strong><strong>. لاین جدید علاوه بر عملکرد بهتر دارای پایداری عملکرد دانه مطلوبی نیز بود. این لاین از نظر کیفیت سمولینا و درصد پروتئین نیز در گروه خوب قرار داشت. بررسیهای تحقیقی- ترویجی و تحقیقی- تطبیقی در مزارع زارعین مناطق مختلف استانهای لرستان، سیستان و بلوچستان و کرمانشاه نیز برتری تقریباً 20 درصدی این لاین (با میانگین عملکرد 6541 کیلوگرم در هکتار) را در مناطق گرم </strong><strong>و خشک جنوب</strong><strong> نسبت به شاهد کرخه (با میانگین عملکرد 5486 کیلوگرم در هکتار) نشان داد. در کل با توجه به نتایج مطالعات انجام شده که نشان دهنده پتانسیل عملکرد بالا، سازگاری و پایداری عملکرد بالا، تحمل نسبتاً خوب آن به گرمای آخر فصل، کیفیت بالای سمولینا و مقاومت به بیماریهای زنگ زرد و زنگ قهوهای میباشد، نامگذاری آن برای کشت در مناطق گرم کشور پیشنهاد و نهایتاً با نام رقم جدید شبرنگ معرفی گردید.</strong>https://rafhc.areeo.ac.ir/article_109494_16a32966970df6780a9c7ac4a6230b15.pdfموسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذریافتههای تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی2322-40964220160220Khavaran Cultivar and 397009-8 Clone Suitable Genotypes for Autumn Potato Planting in Khuzestan Provinceرقم خاوران و کلون 8-397009 مناسب برای کشت پاییزه سیبزمینی در استان خوزستان10111610949810.22092/rafhc.2016.109498FAعبدالستار دارابیبخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایرانفریده خضرزادهمدیریت ترویج، سازمان جهاد کشاورزی استان خوزستان، اهواز، ایرانJournal Article20151111A field experiment was carried out to compare the yield and agronomical characteristics of new potato genotypes in autumn planting in Khuzestan province. This research was conducted in randomized complete block design including seven genotypes: four potato clones and three cultivars (Savalan, Khavaran and Sante) with three replications in farm of Behbahan and Ramhormoz regions for one year (2014-15). Planting date was early October. One week before harvesting haulms was defoliated. Tubers were harvested at late February. The differences of stem number per plant, mean tuber weight and total yield was not significant between two regions. The effect of genotype on duration period between planting date and seedling 50% and 90% emergence was not significant. The marketable yield of Behbahan region (26.89 t. ha<sup>-1</sup>) was signifacantly higher than Ramhormaz region (22.53 t. ha<sup>-1</sup>) at 5% probability level. 397009-8 clone produced the highest mean stem number per plant (3.83 numbers) and mean tuber number per plant (9 numbers). The maximum total yield (32 t. ha<sup>-1</sup>), marketable yield (30.17 t. ha<sup>-1</sup>) and mean tuber weight (86.94 gr) belong to Khavaran cultivar. The highest tuber dry matter percentage (22.59%) was recorded for 396151-15 clone. According to results, planting of Khavaran cultivar and 397009-8 clone were recommended for autumn potato planting in Khouzestan province.<strong>به منظور مقایسه عملکرد و خصوصیات زراعی ژنوتیپهای جدید سیبزمینی در کشت پاییزه در استان خوزستان این تحقیق با هفت ژنوتیپ شامل چهار کلون و سه رقم (ساوالان، خاوران و سانته) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزارع شهرستانهای بهبهان و رامهرمز به مدت یک سال (1393) اجرا گردید. تاریخ کاشت در اواسط مهر ماه بود. یک هفته قبل از برداشت اندامهای هوایی قطع و غدهها در اوایل اسفند ماه برداشت شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر منطقه بر تعداد ساقه در</strong><strong>بوته، متوسط وزن غده و عملکرد کل غده معنیدار نشد. اثر ژنوتیپ بر زمان سبز شدن 50 درصد و 90 درصد معنیدار نبود. عملکرد قابل فروش غده در منطقه بهبهان (89/26 تن در هکتار) نسبت به منطقه رامهرمز (53/22 تن در هکتار) در سطح معنیدار پنج درصد بیشتر بود. حداکثر تعداد ساقه در بوته (83/3 عدد) و تعداد غده در بوته (9 عدد) در کلون 8-397009 مشاهده شد. بیشترین عملکرد کل غده (32 تن در هکتار)، عملکرد قابل فروش غده (17/30 تن در هکتار) و متوسط وزن غده (94/86 گرم) مربوط به رقم خاوران بود. کلون 15-396151 حداکثر درصد ماده خشک غده (59/22 درصد) را داشت. با توجه به نتایج این بررسی برای کشت پاییزه سیبزمینی در استان خوزستان کاشت رقم خاوران و کلون 8-397009 توصیه شد.</strong>https://rafhc.areeo.ac.ir/article_109498_328e8798e57e4c016eaf25d6e52f6a41.pdfموسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذریافتههای تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی2322-40964220160220Khatooni 93, a New Melon Cultivar Suitable for cultivation in Temperate Warm Areas of Iranخاتونی93، رقم جدید خربزه برای کشت در مناطق گرم و معتدل11712610950110.22092/rafhc.2016.109501FAعلیرضا سبحانیبخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان جنوبی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایرانابراهیم باشتنیمؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایرانرامین رافضیپژوهشکده سبزی و صیفی، مؤسسه تحقیقات باغبانی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایرانعلیرضا حیدرپوربخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان جنوبی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایرانمحمدعلی قریبمدیریت ترویج، سازمان جهاد کشاورزی استان خراسان رضوی، مشهد، ایرانJournal Article20150721Khatooni melon is one of the most important cultivars in Khorasan Razavi province that is the largest area under cultivation of melons. Non-uniformity and variability due to high cross pollination (85% to 95%) and planting for many years and the distribution of traits in a population, lowered the yield in this population. In order to improve traits in populations, a plan to row method was used as selection breeding program. In the first year (1999) with fruit ripening, ten percent of desirable plants were selected in each plot. Selection characteristics were, plant health and fruit, number of suitable fruits per plant, desirable average fruit weight, shape and color of fruit and sweet fruit. Selected fruits and seeds were scrod separately. During second year, (2000), half of the selected seed were stored and the other half was planted in 20 meters rows for comparison of plants. After selecting superior scored plans at the end of the second year, seeds were taken out of stock and mixed for cultivation during following year. In the third year (2001) seeds were planted and were selected based on desired traits similar to the first year. In the fourth year (2002) like second year, seed were planted in the rows and chosen seeds were mixed in the warehouse. At the end of the fifth year (2003) for comparing the populations modified t-test was used. In this experiment the used method improved characteristics, such as average fruit weight (66/46%), the number of fruits per plant (45.45 percent), sugar content (33/8%) and yield (60%). Purified melon population was comprised to the initial population in one experiment during 2007 to 2011. Research-extension experiments during 2012 showed that the advanced population by producing about 45/27 ton ha<sup>-1</sup> was superior to native population which produced about and 14/20 ton ha<sup>-1</sup> yield.<strong>خربزه خاتونی یکی از مهمترین ارقام خربزه در استان خراسان رضوی است که</strong><strong>بیشترین سطح زیر کشت خربزه استان را شامل میشود. غیر یکنواختی و تنوع به دلیل دگرگشنی بالا (85 تا 95 درصد) و کشت در سالهای طولانی و پراکندگی صفات در داخل جمعیت خربزه خاتونی و در نتیجه پایین بودن عملکرد محصول از مهمترین مشکلات این جمعیت خربزه میباشد. برای بهبود صفات در این جمعیت از روش اصلاحی گزینش بوته به ردیف استفاده شد. با رسیدن میوهها در سال اول (1378) ده درصد بوتههای مطلوب از هر کرت انتخاب گردیدند. سلامت بوته و میوه، تعداد میوه در بوته مناسب، متوسط وزن میوه مطلوب، شکل و رنگ مناسب میوه و شیرینی میوه از شاخصهای انتخاب بودند. میوههای انتخابی جداگانه بذرگیری و شمارهگذاری شدند. در سال دوم (1379) نیمی از بذر هر کدام از شمارهها در انبار نگهداری و نیمی دیگر در یک ردیف به طول 20 متر کشت شدند تا علاوه بر بررسی صفات، با یکدیگر نیز مورد مقایسه قرار گیرند. پس از انتخاب شمارههای برتر در پایان سال دوم، بذرآنها از انبار خارج و مخلوط گردید تا در سال بعد کشت شود.</strong><strong> در سال سوم (1380) بذرها مشابه سال اول کشت شده و انتخاب بر اساس صفات مورد نظر صورت گرفت. در سال چهارم (1381) نیز مشابه سال دوم بذرها در یک ردیف کشت شدند و بذرهای ردیفهای انتخابی در انبار مخلوط شدند</strong><strong>. در پایان سال پنجم (1382) جمعیت اصلاح شده با جمعیت اولیه با استفاده از آزمون </strong><strong>t</strong><strong> مقایسه شد. </strong><strong>روش انتخابی باعث بهبود صفات مانند متوسط وزن میوه (66/46 درصد)، تعداد میوه در بوته (45/45 درصد)، درصد قند </strong><strong>(33/8 درصد)</strong><strong> و عملکرد (60 درصد) شد</strong><strong>. جمعیتهای اصلاح شده</strong><strong> خربزه خالص شده در یک آزمایش طی سالهای 1386 تا 1390 با یکدیگر و نیز با جمعیت اولیه (مادری) مقایسه شدند. آزمایشات تحقیقی - ترویجی در سال 1391 نشان دادکه </strong><strong>جمعیت اصلاح شده</strong><strong> با میانگین عملکرد 45/27 تن نسبت به جمعیت محلی با عملکرد 14/20 تن در هکتار برتری بالایی دارد.</strong>https://rafhc.areeo.ac.ir/article_109501_6a87a9a0193777cf2a2f56dc88a857ba.pdfموسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذریافتههای تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی2322-40964220160220Evaluation of Yield and Its Components of Two Promising Rain fed Chickpea Genotypes under Autumn and Hidden Sowing at Farmer Fieldsارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد دو ژنوتیپ امیـدبخش نخـود دیم درکشت پاییزه و انتظاری در مزارع زارعین12713910950410.22092/rafhc.2016.109504FAداود صادقزاده اهریمؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایرانJournal Article20150615Spring sowing and landraces cultivation are the most important and effective factors in low chickpea yield. In order to comparing of yield and its components of two chickpea genotypes (ILC 482 and Saral) at two sowing dates (autumn and hidden planting), this study was carried out under farmer fields at East Azerbaijan (Aghja kohool region) during 2012-2014 cropping seasons. Experimental design was split plots based on randomized complete blocks design with three replications. Sowing dates (autumn and hidden planting) were in the main plots and chickpea genotypes were in the sub plots. Agronomic traits including plant height, 100 seed weight, dry biomass, the height of first pod from soil surface, number of pods and seeds per plant, number of secondary branches per plant and grain yield, were recorded and analyzed. Results of combined analysis (two years) showed that, planting date had significantly effects on plant height. Comparing with hidden planting, plant height was 12% increased in autumn planting date. Although there was no significantly differences between planting dates in case of grain yield, but autumn planting had 24% more grain yield comparing to the hidden planting date. Genotype and genotype×planting date effects on grain yield had not significantly effects, indicated that there were similar potential of two genotypes for autumn and hidden planting in the region.<strong>کشت بهاره و استفاده از تودههای بومی را میتوان از جمله موارد مؤثر در کم بودن عملکرد نخود دیم در واحد سطح ذکر نمود. این بررسی به منظور مقایسه عملکرد دانه دو ژنوتیپ نخود دیم (سارال و ILC 482) در کشت پاییزه و انتظاری طی دو سال زراعی (93-1391) در اراضی زارعین منطقه آغجهکهل مراغه اجرا شد. طرح آماری مورد استفاده کرتهای خرد شده (اسپلیت پلات) بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار بود. زمان کشت (پاییزه و انتظاری) در کرتهای اصلی و دو ژنوتیپ نخود در کرتهای فرعی قرار داشتند. برخی صفات زراعی (ارتفاع بوته، وزن صد دانه، بیوماس خشک، ارتفاع اولین غلاف از سطح خاک، تعداد غلاف و دانه در بوته و تعداد شاخههای فرعی) مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج تجزیه مرکب (دو ساله) نشان داد که تاریخ کشت فقط بر ارتفاع بوته اثر معنیداری داشت.کشت در مهر ماه (کشت پاییزه) سبب افزایش ارتفاع بوته به میزان 12 درصد نسبت به کشت انتظاری شد. اگرچه تفاوت بین تاریخهای کاشت از نظر آماری معنیدار نبود ولی کشت در مهر ماه سبب افزایش 24 درصدی عملکرد دانه نسبت به کشت انتظاری شد. اثر ساده عامل ژنوتیپ و نیز اثر متقابل ژنوتیپ در تاریخ کاشت بر عملکرد دانه از نظر آماری معنیدار نبود که حاکی از قابلیت نسبتاً یکسان هر دو ژنوتیپ برای کشت پاییزه و انتظاری در منطقه است.</strong>https://rafhc.areeo.ac.ir/article_109504_ab1260aea78ff34c101803f5bdd904d3.pdfموسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذریافتههای تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی2322-40964220160220Production and Remobilization Soluble Carbohydrates in Wheatساخت و انتقال مجدد کربوهیدراتهای محلول در گندم14116210950810.22092/rafhc.2016.109508FAفواد مرادیبخش فیزیولوژی مولکولی، پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.محسن اسماعیلزاده مقدممؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.حسن زالیبخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاروزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، داراب، ایرنJournal Article20151222Plants growth and development is depends on light energy of the sun. This energy thru photosynthesis is using for production of carbohydrates and other photo-assimilates. Part of produced carbohydrates is consuming by the same tissues for growth and development, while excess materials are trans -locates to other consumer or storage organs. Accordingly, plants parts are classified in source and sink organs. In order to improve crop yield by using relevant knowledge, this detailed review aimed to provide valuable information about biochemical and molecular mechanisms of production and consumption of photo-assimilates in different plant organs for breeding proposes. Source and sink strength like many other biological processes, are related to plant genetic potential, rate and type of plant response to environmental condition, efficiency of biochemical mechanisms and ability of involved enzymes in production and transporting photo-assimilates. This paper is intended to evaluate the recent advances in source and sink specifications, particularly in wheat. It has been attempted to identify indigenous attributes related to source and sink strength, determination of soluble carbohydrate production circumstances along with activity of involved key enzymes at different tissues, which might be suitable for increased plant performance, particularly in stressful environments like drought stress<strong>رشد و نمو گیاهان وابسته به انرژی نورانی خورشید است. این انرژی طی فرآیند فتوسنتز در برگ</strong><strong>برای تولید کربوهیدرات</strong><strong>ها</strong><strong>و سایر فتواسمیلاتها</strong><strong> مورد استفاده قرار میگیرد. قسمتی از کربوهیدراتهای تولید شده، برای رشد و نمو همان بافتها استفاده</strong><strong> شده</strong><strong> و مازاد آنها از محلهای تولید به محلهای مصرف و یا ذخیرهسازی</strong><strong> دیگر</strong><strong> منتقل میشوند. بر این اساس، اندامهای گیاه به اندامهای منبع و مخزن تقسیمبندی میگردند. بررسیهای دقیق بیوشیمیایی و مولکولی میتوانند اطلاعات ارزشمندی در خصوص سازوکار تولید و مصرف فتواسیمیلاتها در اندام های در اختیار به نژادگران قرار دهند تا بکارگیری دانش مربوطه بتوانند میزان عملکرد در گیاه را بهبود ببخشند. م</strong><strong>انند بسیاری از فرآیندهای زیستی دیگر قدرت </strong><strong>منبع و مخزن نیز </strong><strong>تابعی از توان بالقوه ژنتیکی گیاه، سرعت و نوع پاسخ گیاه به محیط و کارایی آنزیمهای دخیل در سازوکارهای بیوشیمایی تولید و انتقال فتواسمیلاتها است. </strong><strong>هدف</strong><strong>از</strong><strong>این</strong><strong>مقاله،</strong><strong>بررسی و تحلیل</strong><strong>پیشرفت</strong><strong></strong><strong>های</strong><strong>اخیر</strong><strong>در</strong><strong>تعیین</strong><strong> نوع و میزان </strong><strong>فعالیت</strong><strong> اندام </strong><strong>منبع</strong><strong>و</strong><strong>مخزن بطور عام و بطور خاص در گیاه</strong><strong>گندم میباشد. در این راستا از</strong><strong> طریق </strong><strong>تجزیه و تحلیل</strong><strong>عوامل</strong><strong>درونی</strong><strong>تنظیم</strong><strong></strong><strong>کننده</strong><strong>قدرت منبع و</strong><strong>مخزن،</strong><strong>تعیین میزان</strong><strong>و</strong><strong>نحوه</strong><strong>تولید</strong><strong>انواع</strong><strong>کربوهیدرات</strong><strong></strong><strong>های</strong><strong>محلول مختلف در بافتهای گیاه، و بررسی نقش</strong><strong>برخی</strong><strong>آنزیم</strong><strong></strong><strong>های</strong><strong>کلیدی در روابط منبع و مخزن</strong><strong>سعی شده است که</strong><strong> راهبردی مناسب برای افزایش عملکرد خصوصاً در شرایط تنشهای محیطی خصوصاً تنش خشکی </strong><strong>ارایه شود</strong><strong>.</strong>https://rafhc.areeo.ac.ir/article_109508_d81f45230047c9609541b0864576921c.pdfموسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذریافتههای تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی2322-40964220160220Halil, A New Tolerant to Wilt Disease and Water Stress Sesame Cultivar for Warm and Dry Regions of Iranهلیل، رقم جدید کنجد متحمل به بیماری بوته میری و تنش خشکی برای مناطق گرم و خشک جنوب کشور12540110.22092/rafhc.2017.107428.1034FAاحمد آییناستادیار و رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منایع طبیعی جنوب کرمانJournal Article20160826One of the important problems of sesame cultivation is the usage of local varieties and new cultvars shortage. Tolerant to wilt disease and grain shattering, adaptability to warm and arid climate and high yield are the most important purposes of sesame breeding. Accordingly, the breeding program to select and release of the Halil variety, began by selection of single plants from sesame native populations from south of Kerman province. In 1999, the selective single plants were evaluated based on breeding purposes and among them 54 single plant (lines) were selected. The selected lines were evaluated and purified during 2000 and 2001 years. The results showed that 21 lines had significant difference with controls (Darab14 and local variety), which these lines were selected for final yield trials. The final yield trials conducted during 2002 and 2003 and the results revealed that JL16, JL2, JL13 and JL1 lines were superior than control (Darab14) by producing 1771, 1729, 1534 and 1466 kg/ha, respectively. Then, in comparison of different genotype yield in drought and non- drought stress in Jiroft, Dezful and Karaj regions during 2 years, the JL13 line had significant difference in non- drought stress condition compared to other studied genotypes such as Darab14. In assessing the relative resistance of sesame genotypes to fusarium wilt disease in terms of micro-plots with artificially infected and naturally infected farm, the JL13 line was identified as tolerant genotypes. Finally, JL13 line as the top line was selected for the on-farm trial. JL13 line in the on-farm trial by 1520 kg/ha yield, showed a 24% increase in yield, compared to the local variety. The JL13 line released and approved under the name of "Halil" in 2014. Halil variety recommended for warm and dry regions of south of the country, Iran.یکی از مشکلات مهم زراعت کنجد، کشت تودههای بومی و کمبود ارقام اصلاح شده میباشد. تحمل به بیماری بوته میری و ریزش دانه، سازگاری با اقلیم گرم و خشک و عملکرد بالا از مهمترین اهداف اصلاحی کنجد میباشد. بر همین اساس برنامه به نژادی برای انتخاب و آزادسازی رقم هلیل، با انتخاب تک بوته از تودههای بومی کنجد جنوب استان کرمان آغاز شد. در سال 1378 تک بوتههای انتخابی بر اساس اهداف اصلاحی، مورد ارزیابی قرار گرفتند و از بین آنها 54 تک بوته (لاین) انتخاب شد. سپس لاینهای انتخابی در سالهای 1379 و 1380، مورد ارزیابی و خالصسازی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تعداد 21 لاین با ارقام شاهد (داراب 14 و توده محلی) دارای اختلاف معنیدار بودند که این لاینها برای آزمایش مقایسه عملکرد نهایی انتخاب شدند. آزمایش مقایسه عملکرد نهایی طی سالهای 1381 و 1382 انجام و نتایج آن حاکی از برتری لاین-های,JL13 ,JL2 JL16 و JL1 به ترتیب با میانگین عملکرد 1771، 1729، 1534 و 1466 کیلوگرم در هکتار نسبت به شاهد بود. در ادامه کار، طی دو سال بررسی عملکرد دانه ژنوتیپهای مختلف کنجد در شرایط بدون تنش و با تنش خشکی در مناطق جیرفت، دزفول و کرج، لاین JL13 در شرایط بدون تنش برتری معنیداری نسبت به ژنوتیپهای مورد بررسی از جمله رقم داراب 14 نشان داد. در ارزیابی مقاومت نسبی ژنوتیپهای کنجد به بیماری پژمردگی فوزاریومی در شرایط میکروپلات با آلودگی مصنوعی و مزرعهای با آلودگی طبیعی، لاینJL13 جزو ژنوتیپ-های متحمل شناخته شد. در نهایت لاین JL13 بهعنوان لاین برتر، برای آزمایش تحقیقی ترویجی انتخاب شد. لاین JL13 در آزمایش تحقیقی ترویجی (شرایط زارعین) با عملکرد 1520 کیلوگرم در هکتار نسبت به توده محلی، 24 درصد افزایش عملکرد نشان داد. لاینJL13 در سال 1393 با نام هلیل معرفی گردید. رقم هلیل برای مناطق گرم و خشک جنوب کشور ایران توصیه میشود.