2024-03-29T02:33:24Z
https://rafhc.areeo.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=11243
یافتههای تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی
2322-4096
2322-4096
1395
5
2
تنظیمکنندههای رشد گیاهی در گذشته، حال و آینده
فواد
مرادی
تنظیمکنندههای رشد گیاهی به موادی اطلاق میشود که در مقادیر بسیار کم تأثیرات بسیار بزرگی بر رشد و نمو گیاهان میگذارند. این ترکیبات میتوانند طبیعی یا مصنوعی باشند که فرم طبیعی آن را هورمونهای گیاهی مینامند. بعضی از این ترکیبات دهها سال است که شناخته شده و نوع و میزان واکنش گیاهان به آنها نیز مشخص میباشد، درحالی که بسیاری از آنها تنها در سالهای اخیر شناسایی شدهاند. برخی از تنظیم کنندههای رشد بخاطر تأثیرات مستقیمی که بر رشد، نمو و حتی کیفیت محصولات زراعی و باغی دارند در بعضی از کشورها کاربردهای تجاری بسیاری یافته و سالانه بر تعداد مصرفکنندگان آنها افزوده میشود، با اینحال بسیاری از آنها همچنان مراحل تحقیقاتی خود را سپری میکنند. آمارهای موجود نشان میدهد که مصرف جهانی تنظیمکنندههای رشد طی دوره 10 ساله (2012-2003) از 16691 تن به 42700 تن ماده خالص، یعنی بیش از 5/2 برابر افزایش یافته است، و پیشبینی میشود که مصرف آنها تا سال 2020 سالانه 56/3 درصد روند افزایشیداشته باشد. ارزش بازار این ترکیبات در سال 2013 حدود 56/3 میلیارد دلار اعلام شده است و پیشبینی میشود ارزش این بازار تا سال 2020 به حدود شش میلیارد دلار برسد. طی سالهای اخیر بر میزان مصرف این ترکیبات در ایران نیز افزوده شده ولی تاکنون اطلاعات مدونی در این خصوص ارایه نشده است. در مقاله زیر سعی شده است که به وضعیت تولید و مصرف این ترکیبات و مشکلات قانونی موجود در ایران و جهان پرداخته شود.
تنظیمکنندههای رشد
قیمت و هزینه و هورمونهای گیاهی
2016
10
22
71
95
https://rafhc.areeo.ac.ir/article_109756_bd864ccbc7eb38cb507fc1e80236dadd.pdf
یافتههای تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی
2322-4096
2322-4096
1395
5
2
پاژ، رقم جدید تریتیکاله مناسب کشت در اراضی کم بازده مناطق معتدل کشور
مسعود
قدسی
احمد
زارع فیض آبادی
محمود
ناظری
منوچهر
خدارحمی
حمید
تجلی
ضرغام
عزیزی
با توجه به بالا بودن سطح اراضی کم بازده در بسیاری از مناطق کشور که مناسب برای کاشت گندم و جو نمیباشد و با در نظر گرفتن محدودیت منابع آب، تریتیکاله در مقایسه با غلات دیگر از سازگاری بهتری برخوردار است. این تحقیقات به منظور معرفی رقم جدید تریتیکاله با اجرای پروژههای تحقیقاتی بهنژادی به مدت هشت سال در مراکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی و جنوبی و مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر انجام شد. لاین امید بخشET-84-17 در سال زراعی82-1381، 83-1382 و 84-1383 به ترتیب در آزمایشات بینالمللی مقایسه عملکرد دریافتی از مرکز بینالمللی تحقیقات ذرت و گندم (CIMMYT)، مقدماتی یکنواخت و پیشرفته مقایسه عملکرد دانه لاینها و ارقام تریتیکاله در ایستگاههای تحقیقاتی مشهد، کرج، بیرجند و مغان مورد ارزیابی قرار گرفت و با وجود برتری عملکرد نسبت به شاهد (جوانیلو 92) برای بررسی نهایی گزینش شد. در نهایت در دو سال زراعی 85-1384 و 86-1385 آخرین مرحله ارزیابی لاین مذکور در کنار دیگر لاینهای امیدبخش تریتیکاله در قالب آزمایش یکنواخت سازگاری و مقایسه عملکرد دانه لاینها و ارقام تریتیکاله در دو ایستگاه تحقیقاتی مشهد و بیرجند انجام شد. در مجموع در آزمایشات سازگاری مقایسه عملکرد، لاین امیدبخشET-84-17 با میانگین عملکرد دانه 7269 کیلوگرم در هکتار در مقایسه با عملکرد شاهد جوانیلو 92 (6354 کیلوگرم در هکتار)، از برتری عملکرد حدود 14درصد، گلدهی زودتر حدود 6-4 روز و وزن هزار دانه حدود دو گرم بیشتر از شاهد برخوردار بود. همچنین برتری عملکرد لاین ET-84-17 در مقایسه با شاهدهای تریتیکاله در آزمایشات تحقیقی- تطبیقی و تحقیقی- ترویجی احراز گردید. میانگین عملکرد دانه لاین مورد نظر، شاهد جوانیلو 92 و سناباد به ترتیب 6772، 5168 و 6005 کیلوگرم در هکتار بود که به ترتیب 31 درصد و 8/12 درصد برتر بود و از نظر سازگاری با اراضی کم بازده (شرایط مزارع استان خراسان جنوبی) مناسبتر ارزیابی شد. در نهایت با برتری عملکرد و دارا بودن خصوصیات مطلوب زراعی از جمله زودرسی نسبی شایستگی آن برای معرفی به عنوان رقم جدید احراز و به نام "پاژ" نامگذاری و آزادسازی شد. کل ارزش حال منافع ناخالص آتی معرفی رقم پاژ در طول عمر پیک جایگزینی رقم که هفت سال در نظر گرفته شده است، 54482 میلیون ریال محاسبه شد.
اراضی کم بازده
بهنژادی
تریتیکاله و عملکرد دانه
2016
10
22
97
108
https://rafhc.areeo.ac.ir/article_109757_03cea2bc37789008629e6c85f41cd29c.pdf
یافتههای تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی
2322-4096
2322-4096
1395
5
2
کشت مخلوط ارقام شبدر ایرانی چند چین و یک چین روشی مناسب برای افزایش عملکرد کمی و کیفی علوفه
محمد
زمانیان
به منظور افزایش تولید علوفه در کشور، کشت مخلوط ارقام شبدرایرانی چند چین و یک چین سادهترین و کم هزینهترین روش است. در این آزمایش اختلاط بذر در پنج سطح (100-0، 0-100، 50-50، 60-40 و 40-60) و تراکم بذر در سه سطح 10، 15 و 20 کیلوگرم در هکتار در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار به مدت دو سال (93 – 1392)، در مزرعه مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا شد. نتایج دو ساله نشان داد کشت مخلوط شبدر ایرانی رقم چند چین با رقم یک چین باعث افزایش 30 درصد عملکرد علوفه تر و32 درصد علوفه خشک نسبت به کشت خالص در رقم چند چین شد. همچنین کشت مخلوط باعث افزایش هشت درصد میزان پروتئین در رقم یک چین نسبت به کشت خالص آن شد. بهطورکلی در کشت مخلوط شبدر هر چه میزان بذر رقم یک چین بیشتر شد کمیت علوفه و با افزایش میزان بذر رقم چند چین کیفیت علوفه افزایش یافت. نتایج به دست آمده از این بررسی نشان داد بیشترین عملکرد علوفه خشک با 24/5 تن در هکتار از تراکم بذر 15 کیلوگرم بذر در هکتار و نسبت 50-50 (50 درصدکشت شبدر رقم چند چین+ 50 درصد شبدر رقم یک چین) حاصل شد. محاسبه نسبت برابری زمین نشان داد که ترکیب50 درصدکشت شبدر رقم چند چین+ 50 درصد شبدر رقم یک چین و میزان بذر 15 کیلوگرم در هکتار با شاخص نسبت برابری زمین مساوی 18/2 برای علوفه تر، 99/1 برای علوفه خشک و 17/2 برای پروتئین برترین تیمار آزمایش است و به عنوان مناسبترین مدل کشت مخلوط پیشنهاد میگردد.
شاخص نسبت برابری زمین
شبدر
صفات کمی وکیفی و کشت مخلوط
2016
10
22
109
118
https://rafhc.areeo.ac.ir/article_109758_7517a617dabf5778637e669fe27bb0ab.pdf
یافتههای تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی
2322-4096
2322-4096
1395
5
2
خاتم، رقم جدید جو آبی با سازگاری و عملکرد بالا مناسب برای اراضی شور و لب شور اقلیم معتدل کشور
حبیب اله
قزوینی
حمیدرضا
نیکخواه
احمد
یوسفی
مهرداد
محلوجی
ذبیحاله
راوری
محمد
شریف الحسینی
یداله
مروتی
محسن
آرزمجو
شوری خاک و آب از مهمترین تنشهای غیر زنده محدودکننده تولید محصولات کشاورزی در مناطق خشک و نیمه خشک جهان است.کشت جو آبی در اقلیم معتدل کشور در سطح بیش از300 هزار هکتار انجام میگیرد که بسیاری از این مناطق با مشکل تنش شوری مواجه است. رقم جو خاتم حاصل از تلاقی رقم صحرا به عنوان پایه مادری و رقم کویر به عنوان پایه پدری در ایستگاه ورامین و انتخاب در نسلهای در حال تفکیک در مزرعه آزمایشی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر- بخش تحقیقات بهنژادی غلات در کرجمیباشد. نتایج آزمایشهای مقایسه عملکرد و بررسیهای تحقیقی- ترویجی در اراضی با تنش شوری (EC 12-8 دسیزیمنس) و اراضی لب شور (EC 8-4 دسیزیمنس) منطقه معتدل نشان دهنده برتری رقم خاتم نسبت به ارقام شاهد مانند نصرت، والفجر، ریحان 03 بود، به طوری که میانگین عملکرد این رقم حدود 600 کیلوگرم در هکتار نسبت به میانگین ارقام شاهد برتری داشت. رقم خاتم دارای تیپ رشد بینابینی بوده و متوسط ارتفاع بوته آن تحت شرایط نرمال 90 سانتیمتر و در شرایط تنش شوری 65 سانتیمتر است. این رقم مقاوم به خوابیدگی، ریزش دانه و سنبله (شکنندگی محور سنبله) بوده و عکسالعمل آن نسبت به بیماریهای زنگ زرد، سفیدک پودری و لکه قهوهای جو نیمه حساس است ولی در شرایط مناطق خشک حاشیه کویر حساسیت به هیچ یک از این بیماریها مشاهده نشد. این رقم دارای سنبله شش ردیفه بوده و ویژگی اساسی آن سازگاری در مناطق شور و لب شور حاشیه کویرهای لوت و نمک که اکثراً دارای اراضی کم بازده هستند میباشد.
اراضی کم بازده
اقلیم معتدل
تنش شوری و جو
2016
10
22
119
132
https://rafhc.areeo.ac.ir/article_109759_a348707a42a5f20130acf2a4b3db69bd.pdf
یافتههای تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی
2322-4096
2322-4096
1395
5
2
ارزیابی شکاف عملکردی لاینها و ارقام گندم دوروم در شرایط تحقیقاتی و مزارع زارعین
رضا
محمدی
عبدالوهاب
عبداللهی
محمد صالح
محمدی
کامبیز
الهی
حمیدرضا
یاری
بررسی عملکرد گندم دیم در استان کرمانشاه طی سالهای 1363 تا 1392 نشان میدهد که تغییر محسوسی که نشاندهنده یک روند رو به رشد باشد مشاهده نمیشود و طی این سالها عملکرد گندم دیم بین 600 تا 1400 کیلوگرم در نوسان بوده است. بررسی ظرفیت قابل حصول و واقعی عملکرد، تعیین فاصله بین این دو (Yield gap) و شناسایی عوامل محدودکننده دستیابی به عملکرد قابل حصول و توسعه راهبردهای مناسب میتواند به بهبود عملکرد ارقام زراعی کمک نماید. در این رابطه تعداد 12 ژنوتیپ گندم شامل نه لاین اصلاحی گندم دوروم، یک رقم جدید گندم دوروم بنام ساجی و دو رقم محلی گندم نان (سرداری) و دوروم (زردک) به عنوان شاهد در یک طرح بلوکهای کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم سرارود و شرایط زارعین در سه منطقه دالاهو، سرفیروزآباد و حمیل در استان کرمانشاه در سال زراعی 89-1388 مورد بررسی قرار گرفتند. بررسی عملکرد ژنوتیپها نشان داد که رقم جدید ساجی در هر چهار منطقه، عملکردی بیشتر از میانگین دو رقم محلی (سرداری و زردک) داشت و بسته به منطقه از 42 تا 198 درصد افزایش عملکرد نسبت به میانگین شاهدها نشان داد. برخی از ژنوتیپها در مناطق مختلف (بجز در منطقه دالاهو) نیز عملکرد بیشتری از رقم ساجی تولید کردند که در میان آنها ژنوتیپ شماره 8 در دو منطقه (حمیل و سرارود) از ساجی برتر بودند و بقیه ژنوتیپها فقط در یک منطقه از ساجی عملکرد بیشتری داشتند. مقایسه عملکرد ژنوتیپها در ایستگاه تحقیقاتی با شرایط زراعین نشان داد که از 35 تا 80 درصد بسته به مناطق کاهش عملکرد نسبت به ایستگاه تحقیقاتی وجود دارد. با توجه به اینکه رقم جدید گندم دوروم ساجی در بیشتر مناطق نسبت به لاینهای اصلاحی گندم دوروم دارای برتری عملکرد بود میتوان اظهار داشت که در حال حاضر این رقم در مناطق مختلف استان دارای برتری است، توسعه کشت این رقم یکی از راهکارها میباشد.
شرایط زارعین
عملکرد قابل حصول
عملکرد واقعی و گندم دیم
2016
10
22
133
141
https://rafhc.areeo.ac.ir/article_109760_f2a4f2078144885c8e9e5dfeea78d18e.pdf
یافتههای تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی
2322-4096
2322-4096
1395
5
2
غفار، رقم جدید لوبیا چیتی
حمید رضا
دری
بهروز
اسدی
عادل
غدیری
محمدرضا
لک
مظاهر
یوسفی
علی اکبر
قنبری
اسماعیل
بیضایی
مسعود
کامل
محمدحسن
کوشکی
حسین
آسترکی
راشین
پورمتین
مریم
حاتم آبادی فراهانی
رقم غفار اولینبار در سال 1374 در قالب توده نسل F2 از مرکز تحقیقات بینالمللی گیاهان گرمسیری (CIAT) وارد ایران شد.در سالهای 1387 تا 1389 در آزمایش سازگاری که در سه منطقه خمین، بروجرد و زنجان انجام شد، از نظر عملکرد دانه در هر سه منطقه رقم غفار نسبت به شاهد محلی خمین برتر بود. در زنجان با عملکرد 4474 کیلوگرم در هکتار در خمین با عملکرد 2922 کیلوگرم در هکتار و در بروجرد با عملکرد 2965 کیلوگرم در هکتار نسبت به شاهد 1/27 درصد برتری داشت. در مجموع سه منطقه و طی سه سال نسبت به شاهد محلی خمین با عملکرد 3376 کیلوگرم در هکتار 8/25 درصد افزایش تولید نشان داد. سال 1381 به منظور ارزیابی مقاومت ژنوتیپهای لوبیا به آفت کنه دو لکهای 36 ژنوتیپ لوبیا در قالب طرح لاتیس مستطیل بررسی شد. در این تحقیق رقم غفار جزء ژنوتیپهای با عملکرد بالا و دارای بالاترین عملکرد براساس شاخص ترکیبی مقاومت به کنه دولکهای بود. در سالهای 89-1388 آزمایشهای تحمل به تنش خشکی انجام شد و عملکرد رقم غفار در هر دو شرایط آبیاری نرمال و تنش خشکی نسبت به شاهد صدری به ترتیب 2/25 و 57 درصد افزایش داشت. همچنین در سال 1389 پروژه تحقیقی ترویجی رقم غفار با عملکرد 5/2824 کیلوگرم در هکتار 27 درصد افزایش تولید داشت. در نهایت با توجه به آزمایشاتمتعدد رقم غفار از نظر عملکرد، سازگاری، بازارپسندی، مقاومت به آفت کنه دولکهای و تحمل به خشکی نسبت شاهد صدری برتری نشان داد. رقم غفار دارای تیپ بوته2 ( ایستاده و رشد نامحدود)، کلاس تجاری Cranberry، وزن 100 دانه 40 گرم است.
رقم
غفار و لوبیا
2016
10
22
143
155
https://rafhc.areeo.ac.ir/article_109761_ff188dbc6d352823b8a10389207ee914.pdf